Almancada “Über” Edatı

“Über” edatı Almancada kullanıldığı duruma göre “üzerine, üzerinde, üstünde, yukarısında, yoluyla, bir şey hakkında, bir şeyin ötesinde, boyunca” gibi anlamlarda kullanılır.

“Über” Edatı

Almancada “über” edatı, cümle içinde kullanıldığı role göre ismin hem “-i” hali olan “Akkusativ” hem de “-e” hali olan “Dativ” ile kullanılan iki yönlü edatlardan biridir. İki hal durumundaki kullanımını alt başlıklar halinde inceleyelim.

Über + Akkusativ

“Über” + “Akkusativ”
Hal	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
Nominativ	der … mein …	die … meine …	das … mein …	die … meine …
Akkusativ	über den … (übern …) über meinen …	über die … über meine …	über das … (übers …) über mein …	über die … über meine …

1. “Über” edatı yön belirttiğinde “nereye” sorusuna cevap verir ve bir şeyin “üstüne” doğru hareketi gösterir ve “Akkusativ” ile kullanılır.

🇩🇪 Das Buch sollst du über den Tisch legen.
🇹🇷 Kitabı masanın üzerine koymalısın.
🇩🇪 Ich lege eine Decke über Thomas.
🇹🇷 Thomas’ın üzerine bir battaniye örttüm.
🇩🇪 Ich schütte den Kaffee über den Filter.
🇹🇷 Kahveyi filtrenin üzerine döküyorum.

2. Yolculuk güzergahı bildirirken hangi güzergahlar “üzerinden” geçildiğini ya da geçileceğini anlatır. Diyelim ki İzmir’den Antalya’ya gitmek istiyorsunuz. Yolculuğunuzda Aydın üzerinden Denizli’ye, oradan da Burdur üzerinden geçerek Antalya’ya varabilirsiniz. İşte buradaki “üzerinden” anlamı Almancada “über” edatı ile anlatılmaktadır. Daha derli toplu bir anlam için “istikametinden” şeklinde kullanabilirsiniz.

🇩🇪 Der Zug fährt über Köln nach Bonn.
🇹🇷 Tren, Köln istikametinden Bonn’a gidiyor.
🇩🇪 Peter kam über Hamburg nach Bremen.
🇹🇷 Peter, Hamburg üzerinden Bremen’e geldi.
🇩🇪 Der Bus fährt über Konya nach Antalya.
🇹🇷 Otobüs, Konya istikametinden Antalya’ya gidiyor.

3. “Über” edatı bir süre boyunca devam eden durumları anlatmak için “boyunca” anlamında kullanılarak zaman bildirir.

🇩🇪 Über das Wochenende blieb Sara bei ihren Eltern.
🇹🇷 Sara hafta sonu boyunca ailesinin yanında kaldı.
🇩🇪 Die Bibliothek bleibt über den Sommer geschlossen.
🇹🇷 Kütüphane yaz boyunca kapalı kalacak.
🇩🇪 Ich habe über die Nacht gearbeitet.
🇹🇷 Gece boyunca çalıştım.

4. Sık tekrarlanan durumları veya ardı ardına gelen olayları ifade etmek için “über” edatı pekala kullanılır. Bu durumda “üstüne” anlamı taşır.

🇩🇪 Er erzählte Lügen über Lügen.
🇹🇷 Yalan üstüne yalan söyledi.
🇩🇪 Sie schrieb Nachricht über Nachricht.
🇹🇷 Mesaj üstüne mesaj yazdı.

5. Bir şey veya konu “hakkında” bilgi verirken kullanılır. İngilizcedeki “about” kelimesine karşılık gelir ve “hakkında” anlamına gelir.

🇩🇪 Er hat über die Umweltprobleme diskutiert.
🇹🇷 Çevre sorunları hakkında tartıştı.
🇩🇪 Sie schrieb ein Buch über ihre Reise.
🇹🇷 Seyahati hakkında bir kitap yazdı.
🇩🇪 Das Buch handelt über das Leben in der Stadt.
🇹🇷 Kitap, şehirdeki yaşam hakkında.
🇩🇪 Es tut mir leid, was ich über dich gesagt habe.
🇹🇷 Hakkında söylediklerim için üzgünüm.

Über + Dativ

“Über” + “Dativ”
Hal	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
Nominativ	der … mein …	die … meine …	das … mein …	die … meine …
Dativ	über dem … (überm …) über meinem …	über der … über meiner …	über dem … (überm …) über meinem …	über den … über meinen …

1. Almancada “über” edatı, yer bildirdiğinde “üzerinde, üstünde” anlamına gelir ve “Dativ” ile kullanılır.

🇩🇪 Der Helikopter fliegt über der Stadt.
🇹🇷 Helikopter şehrin üzerinde uçuyor.
🇩🇪 Köln liegt 53 Meter über dem Meeresspiegel.
🇹🇷 Köln deniz seviyesinden 53 metre yüksekte yer alır.
🇩🇪 Ein Adler fliegt über die Schafe.
🇩🇪 Bir kartal koyunların üzerinde uçuyor.

❗ Almancada “über” ve “auf” edatları, Türkçede “üzerinde” veya “üstünde” anlamına geldiğinden bazen kafa karışıklığı yaratabilir. Ancak ikisi arasında önemli bir fark vardır: “Auf” edatı, yüzeyle doğrudan temas olduğunu belirtir. Yani bir şey, başka bir nesnenin üstünde, yüzeyine temas edecek şekilde duruyorsa “auf” kullanılır. Buna karşılık “über” edatı, temas olmaksızın yukarıda ya da üstte bir konum ifade eder. Burada arada bir boşluk olduğunu, yani nesnenin yüzeyle doğrudan temas etmediğini anlarız. Örneğin:

🇩🇪 Die Katze sitzt auf dem Tisch.
🇹🇷 Kedi masanın üstünde oturuyor. (Doğrudan masa yüzeyine temas var.)
🇩🇪 Die Lampe hängt über dem Tisch.
🇹🇷 Lamba masanın üstünde asılı duruyor. (Masa ile lamba arasında bir boşluk var.)