A1 Seviye

Almancada Ayrılabilen Fiiller (Trennbare Verben)

Almancada bazı fiiller, birtakım ekler alarak ayrılabilen fiiller adı verilen yeni anlamlara sahip fiillere türeyebilmektedir. Bu fiiller, Almancada Trennbare Verben olarak adlandırılan fiil grubunu oluşturmaktadır.

Malumunuz, varlıkların yaptığı “işi”, “hareketi”, “oluşu” şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimelere “fiil” denilmektedir.

Almancada Präfix adı verilen ve fiilin önüne eklenen bu ekler vasıtasıyla fiillerin anlamları etkilenmektedir. Önekleri oluşturan bu kelimeler başta edatlar (Präposition) olmak üzere, sıfatlardan (Adjektiv), isimlerden (Nomen), fiillerden (Verb) ve zarflardan (Adverb) oluşmaktadır.

İşte tam da fiilin önüne gelen bu ekler vasıtasıyla, Almancada ek alan fiiller eklerin ayrılıp ayrılamamasına göre üçe ayrılır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:

  1. Trennbare Präfixe (Ayrılabilen Ekler)
  2. Untrennbare Präfixe (Ayrılamayan Ekler)
  3. Dual Präfixe (Çift/İki Yönlü Ekler)

Ayrılabilen Fiiller (Trennbare Verben)

Adından da anlaşılacağı üzere, böylesi fiillerde fiile eklenen ek fiilden ayrılabilir. Bu eklerin çoğu edatlardan veya zarflardan türetilmiştir ve anlamları genellikle şeffaftır.

Ayrılabilir eklerin çoğu, bağımsız kelimeler olarak, özellikle “zarf”, “edat”, “isim “veya “sıfat” olarak da kullanılırlar ve önüne geldikleri fiillerin vurgusuna da sahiptirler. Sayıları bir hayli fazla olan ayrılabilen eklerden yaygın olarak kullanılanları aşağıdaki kutucukta derlenmiştir:

ab-, an-, auf-, aus-, ein-, los-, mit-, vor-, weg-, weiter-
Almancada Ayrılabilen Ekler
Präfix
(önek)
Verb
(fiil)
neues Verb
(yeni fiil)
aufmachenaufmachen

Aşağıdaki tabloda örnek olarak birtakım ayrılabilen fiiller derlenmiştir:

FiilÖnekAyrılabilen Fiil
holen
almak
ab-abholen
birini bir yere gidip almak
fangen
yakalamak
an-anfangen
başlamak
machen
yapmak
auf-aufmachen
açmak
denken
düşünmek
aus-ausdenken
planlamak, kavramak
kaufen
satın almak
ein-einkaufen 
alışveriş yapmak
sehen
bakmak
fern-fernsehen
televizyon izlemek
kommen
gelmek
her-herkommen
buraya gelmek
kommen
gelmek
los-loskommen
kurtulmak
kommen
gelmek
mit-mitkommen
birlikte gitmek
sehen
bakmak
vor-vorsehen
öngörmek
fahren
sürmek
weg-wegfahren
yola çıkmak, gitmek
geben
vermek
weiter-weitergeben
iletmek, geçirmek
Almancada Ayrılabilen Fiiller (Trennbare Verben)

“Peki, Almancada ayrılabilen fiillerdeki fiil çekimleri nasıl olmaktadır?” Aşağıdaki tabloda machen fiilinin çekimi ile ayrılabilen ek auf ile yapılmış aufmachen fiilinin çekimi gösterilmiştir:

Zamirmachen (yapmak)aufmachen (açmak)
ichmachemache … auf
dumachstmachst … auf
er/sie/esmachtmacht … auf
wirmachenmachen … auf
ihrmachtmacht … auf
sie/Siemachenmachen … auf

İki fiilimizi adım adım inceleyelim. İlk olarak machen fiilindeki vurguya baktığımızda vurgunun a harfi üzerinde olduğu görülmektedir. Buna karşılık aufmachen fiilindeki vurgu ise ayrılabilen ek “auf” üzerinde “au harflerinde olduğu görülmektedir.

Yukarıdaki tabloda gördüğünüz üzere fiillerimizin “machen” kısmı aynı şekilde çekimlenmiştir. Ayrılabilen ek auf ise üç nokta (…) şeklinde ayrı yazılmıştır. Burada kast edilen şey ise, ayrılabilen fiillerde bu ekler cümlenin en sonuna gittiğidir. Aşağıdaki örneği inceleyin:

🇩🇪 Was machen wir jetzt? (normal fiil)
🇹🇷 Şimdi ne yapacağız?
🇩🇪 Ich mache das Fenster auf. (ayrılabilen fiil)
🇹🇷 Ben pencereyi açıyorum.

Görüldüğü üzere ayrılabilen ek, cümle ne kadar uzun olursa olsun, cümlenin en sonuna doğru gitmiştir. Ana fiil ise cümledeki zamana göre çekimlenmiştir. Daha fazla örnek için:

🇩🇪 Der Schulbus fährt morgens um 06.30 ab.
🇹🇷 Okul otobüsü sabahları altı buçukta hareket eder.
🇩🇪 Wann kommt der Schulbus an?
🇹🇷 Otobüs ne zaman geliyor (varıyor)?
🇩🇪 Ich stehe um 6 Uhr auf.
🇹🇷 Ben saat 6’da kalkarım.

Almancada Ayrılabilen Fiiller ile Modal Yardımcı Fiillerin Kullanımı

Eğer cümlede “tarz fiilerinden” biri kullanılmışsa fiildeki ayrılabilen ek fiilden ayrılmaz ve fiil mastar halinde cümlenin sonuna gönderilir.

🇩🇪 Er will den film vorspielen.
🇹🇷 O filmde rol almak istiyor.
🇩🇪 Wann musst der Schulbus ankommen?
🇹🇷 Okul otobüsünün ne zaman varması gerekiyor?
🇩🇪 Meine Schwester muss um zehn Uhr aufstehen.
🇹🇷 Kız kardeşim saat onda kalkmak zorunda.

Untrennbare Verben (Ayrılamayan fiiller)

Adından da anlaşılacağı üzere, ayrılamayan fiillerde (Untrennbare Verben) fiile eklenen ek fiilden ayrılamaz. Bu tür önekler vurgusuz söylenir ve cümlede tek başına bulunamaz. Ayrılamayan eklerden yaygın bir şekilde kullanılanlar aşağıdaki kutucukta derlenmiştir:

be-, emp-, ent-, er-, ge-, ver-, zer-
Almancada Ayrılamayan Ekler
Präfix
(önek)
Verb
(fiil)
neues Verb
(yeni fiil)
bestellenbestellen

Aşağıdaki tabloda örnek olarak birtakım ayrılamayan fiiller derlenmiştir:

FiilÖnekAyrılamayan Fiil
stellen
koymak, yerleştirmek
be-bestellen
sipariş etmek, ısmarlamak
fehlen
eksik olmak
emp-empfehlen
tavsiye etmek
gehen
gitmek
ent-entgehen
kaçmak, kurtulmak
stehen
durmak
er-erstehen
ortaya çıkmak, yeniden yapılmak
fallen
düşmek
ge-gefallen
hoşuna gitmek
bringen
getirmek
ver-verbringen
geçirmek
reißen
kesmek, yırtmak
zer-zerreißen
yırtmak, parçalamak
Untrennbare Verben (Ayrılamayan Fiiller)

“Peki, Almancada ayrılamayan fiillerde fiil çekimleri nasıl oluyor?” Aşağıdaki tabloda, stellen fiilinin çekimi ile ayrılamayan ek be ile yapılmış bestellen fiilinin çekimi örnek olarak çekimlenmiştir:

Zamirstellen (koymak)bestellen (ısmarlamak)
ichstellebestelle
dustellstbestellst
er/sie/esstelltbestellt
wirstellenbestellen
ihrstelltbestellt
sie/Siestellenbestellen

Benzer şekilde iki fiilimizi adım adım inceleyelim. İlk olarak stellen fiilindeki vurguya baktığımızda vurgunun “e” harfi üzerinde olduğu görülmektedir.

Buna karşılık, bestellen fiilindeki vurguya baktığımızda ise ayrılabilen eklerden farklı olarak vurgunun ek üzerinde değil de ana fiil üzerinde olduğu görülmektedir. Ayrıca ek ile oluşmuş fiilin fiil çekimlerinden ayrılmadığı görülmektedir. Örneğin:

🇩🇪 Ich zahle lieber mit Münzen.
🇹🇷 Ben jetonla ödemeyi tercih ederim.
🇩🇪 Thomas erzählt interessante Geschichten.
🇹🇷 Thomas ilginç hikayeler anlatıyor.

Görüldüğü üzere ayrılabilen fiillerden farklı olarak, ayrılamayan fiiller ana fiile bağlı olarak cümledeki zamana göre çekimlenmiştir. Daha fazla örnek için:

🇩🇪 Kannst du mich auf diesem Foto erkennen?
🇹🇷 Bu fotoğrafta beni tanıyabildin mi?
🇩🇪 Das Handy gehört mir.
🇹🇷 Cep telefonu bana ait.
🇩🇪 Thomas verkauft sein altes Auto.
🇹🇷 Thomas eski arabasını satıyor.

Fark edileceği üzere, her iki fiil tipinde de ana fiilin çekimini bilmeniz yeterli olmaktadır. Eklerin fiil çekimine bir etkisi olmamaktadır. Ayrıca sözlüklerde ayrılabilen fiiller genellikle ek olan kısmı koyu olarak yazılmaktadır.

❗ Almancada bazı fiillerde ayrılabilen ve ayrılamayan ekler beraber kullanılır. Ancak, bunlar birlikte olduğunda genellikle ayrılamayan ekler kuralı geçerli olur. Yani ek, fiil kökünden ayrılmaz.

Örneğin, “vereinbaren” fiilinde olduğu gibi. Bu fiil, “ver-” ve “ein-” ön ekleri ile oluşmuştur ve anlamı “anlaşmak” veya “kararlaştırmak” şeklindedir. Her ne kadar “ein-” ayrılabilen bir ek olsa da, “ver-” ek ile birlikte olduğunda, genel kural gereği fiilin bir parçası olarak kalır ve ayrılmaz. Dolayısıyla, “vereinbaren” fiili her zaman bir bütün olarak kullanılır ve ekleri ayrılmaz.

Aşağıdaki tabloda, Almancada ayrılabilen ve ayrılamayan fiillerin çeşitli durumlardaki kullanımları gösterilmiştir:

DurumAyrılabilenAyrılamayan
PräsensIch kaufe heute Essen ein.Ich bestelle heute Pizza.
PerfektIch habe gestern eingekauft.Ich habe gestern Pizza bestellt.
PräteritumIch kaufte gestern ein.Ich bestellte auch gestern Pizza.
mit ModalverbIch möchte heute einkaufenIch möchte heute Pizza bestellen.
ImperativKauf doch auch mal ein!Bestell dir doch eine Pizza!
im NebensatzIch habe keine Zeit, weil ich heute einkaufe.Ich habe viel Zeit, weil ich heute Pizza bestelle.
zu + InfinitivIch habe Zeit, heute einzukaufen.Ich habe Lust, Pizza zu bestellen.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

22 Yorum

  1. ayrilabilen fiiller sablonu kisminda ufak bi Gaza var geben vermek yanlis yazilmis cunku karsisinda abfahren hareket etmek fiili var

  2. Dalgınlıktan oluşan bir çok hata var sayfada. Denk geldikçe yazmaya çalışacağım.
    Mitkommen satın almak olarak çevrilmiş.
    ausdenken = kavramak değil de , tasarlamak olmalı.
    Nicht darf ein Regenschirm mitnehmen! Bunu ilk defa duydum. mitnehmen AKK. Alır. der Regenschirm/ den Regenschirm/ einen Regenschirm olur.
    Niemand darf einen Regenschirm mitnehmen!
    Man darf keinen Regenschirm mitnehmen! Daha doğru olurdu.
    Saygılarımla.

    1. Yorum için içtenlikle teşekkür ederim. Her ne kadar mazeret belirtmek istemesek de dalgınlığa yol açabilecek yoğun bir çalışma döneminde girdiğimiz yazılarda böylesi hatalar ortaya çıkmış. Üstelik bazı yazılması gereken şeyleri de eklemeyi unutmuşum, hemen düzeltiyorum.

  3. Teşekkür ederim ve hizmetiniz için de ayrıca teşekkürler. Bilgi seviyesi arttıkça, basit anlatımda her zaman en basit konularda hata yapılıyor (: kendimde aynı hatalarla uğraştığım için anlayabiliyorum. İyi çalışmalar diliyorum

  4. Ayrılamayan fiiller açıklamasında, de- ön eki olumsuzluk verir diye bir açıklama var hiçbiyerde böyle bir açıklama bulamıyorum lütfen 🙏 doğruluğunu teyit edermisiniz?

    1. Yabancı kökenli öneklerden biridir de- eki. Olumsuzluğu için örnek vermek gerekirse moralisieren kelimesi ile demoralisieren kelimesi karşılaştırılabilir.

  5. Emeğiniz için teşekkürler sınava çalışıyordum bu sitede bilmediğim ve derslerde bile duymadığım birçok yeni fiil öğrendim çok yararlı tavsiye ederim

  6. hocam acaba untrennbare verbendeki “in-” için örnek verebilir misiniz ben bir türlü bulamadım?

  7. Wann kommt der Schulbus an? “Otobüs ne zaman kalkıyor?” olarak çevrilmiş
    “Otobüs ne zaman gelir(varır)?” olması gerekmiyor mu? yanlışsam beni düzeltin lütfen!

  8. Gerçekten harika bir siteniz var.Bu kadar emek verdiğiniz için teşekkürler.Ayrıca yorum yapanların ve düzeltmeye katkıda bulunanlarında emeğine sağlık. ”Yanlışsa bana ne” deyip geçmedikleri için.🙏🏻

  9. merhabalar, çabanız ve nazik tavrınız için çok teşekkür ederiz. çalışmalarınız çok iyi ve çok faydalı umarım devamı gelir, tekrardan çok teşekkürler. kolay gelsin.

      1. yukarıdaki bir örnekte ”ıch mache das Fenster auf” dan sonra parantez içinde (ayrılamayan fiil) yazılmış. ayrılabilir olması gerekmiyor mu?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏