C1 Seviye

Almancada Konjunktiv I Kullanımı

Almancada Konjunktiv I kullanımı öncesi genel bir hatırlatma yazısı yapalım. Bilindiği üzere, tıpkı Türkçede olduğu gibi Almancada da varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşu çeşitli ekler alarak şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimelere fiil (Verb) denilmektedir. Fiili tarif ettiğimize göre sıra geldi anlatım biçimlerini tarif etmeye.

Türkçede iki anlatım biçimi vardır ve bunlar kip denilen yapılarla sağlanır. Fiil çekimlerinde de fark edileceği üzere kip, dil bilgisinde bir fiilin kök veya gövdesinin zaman, yargı veya niyete göre girdiği geçici kalıba denir.

Türkçede fiil kipleri; haber kipleri (bildirme kipi) ve dilek kipi (tasarlama kipi) olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Almancada kip yapısı Modus olarak bilinir ve bu yapılar Indikativ ve Konjunktiv olarak adlandırılmaktadır (Tabi bir de emir kipi bulunmaktadır.):

  • Indikativ (Gerçek durum cümleleri)
  • Konjunktiv
    • Konjunktiv I (Dolaylı anlatım ve aktarım)
    • Konjunktiv II (Olasılık ve dilek anlatan, “gerçek olmayan” durumlar)
  • Imperativ (Emir kipi)

Konjunktiv I Kullanımı (Indirekte Rede)

Konjunktiv I (Indirekte Rede) ile bir kişinin söylediği sözler, bir başka kişinin ağzından tekrar edilir. Indirekte Rede yapısındaki ögeler, bir konuşmanın gerçekleştiği zamana veya mekana bağlı olarak değişebilir.

➡️ Indikativ
🇩🇪 (Mein Vater) „Ich habe Hunger.“
🇹🇷 (Babam) “Açım.”
🇩🇪 Mein Vater sagt, er hat Hunger.
🇹🇷 Babam aç olduğunu söylüyor.
➡️ Konjunktiv I
🇩🇪 Mein Vater sagt, dass er Hunger habe.
🇹🇷 Babam aç olduğunu söylüyor.

İlk cümlede Babam, “Açım.” diyor. Bu ifade bizzat onun ağzından çıkıyor. Sözü aktaran kişi olan ben, Indikativ olarak durumu aktardığında bunun doğruluğundan eminimdir ya da bunu onayladığımı, onunla aynı fikirde olduğumu gösteriyorum.

Ancak Konjuntiv I olarak anlattığında tabiri cazise; “ben sözü söyleyenin yalancısıyım, gerçekte ne olduğundan emin değilim. Bundan dolayı bu belirsizliği anlatmak ve tarafsızlığımı korumak amacıyla Konjunktiv I kullaranarak sana aktarıyorum” anlamını vermek istiyor. Dolayısıyla, aktarılan söz doğru ya da yanlış olabilir.

Bu özelliği nedeniyle Konjunktiv I gazetecilik haber dili olarak kullanılır. Zira gazeteciler, bir başkasının söylediği sözü okurlara aktarırken tarafsızlığını korumak isterler. Hatta ve hatta birisinin söylediği sözü aktarırken objektif kalmak zorundadırlar.

Konjunktiv I’de fiillerin öznelere göre çekimi farklılık göstermektedir. Haben fiili üzerinden bu durumu inceleyebilirsiniz:

ŞAHIS ZAMİRLERİINDIKATIVKonjunktiv I
ichhabehabe
duhasthabest
er/sie/eshathabe
wirhabenhaben
ihrhabthabet
sie/Siehabenhaben

❗ Indirekte Rede yapmak için ayrıca “sagen, erzählen, berichten” gibi bağlaçlar veya “dass” gibi bağlantı kelimeleri kullanılır.

⭐ Sözü bir başkasına aktaran kişi, aktardığı sözü bizzat sözün sahibi olan kişiden duyan kişi aktarıyorsa:

🇩🇪 “Ich bin müde.” (Direkte Rede)
🇹🇷 Yorgunum.
🇩🇪 Er sagte, dass er müde sei. (Indirekte Rede)
🇹🇷 Yorgun olduğunu söyledi.

🇩🇪 “Ich habe das Buch gelesen.” (Direkte Rede)
🇹🇷 Ben kitabı okudum.
🇩🇪 Sie erzählte, dass sie das Buch gelesen habe. (Indirekte Rede)
🇹🇷 Kitabı okuduğunu söyledi.

🇩🇪 “Ich habe keine Zeit.” (Direkte Rede)
🇹🇷 Zamanım yok.
🇩🇪 Sie erklärte, dass sie keine Zeit habe. (Indirekte Rede)
🇹🇷 Zamanının olmadığını söyledi.

🇩🇪 “Ich mag diesen Film nicht.” (Direkte Rede)
🇹🇷 Bu filmi sevmiyorum.
🇩🇪 Er berichtete, dass er diesen Film nicht möge. (Indirekte Rede)
🇹🇷 Bu filmi beğenmediğini söyledi.

⭐ Sözü bir başkasına doğrudan veya dolaylı olarak aktarırken:

🇩🇪 Er sagte: „Sie hat eine Katze gefunden.“ (direkte Rede)
🇹🇷 “Bir kedi buldu” dedi.
🇩🇪 Er sagte, sie habe eine Katze gefunden. (indirekte Rede)
🇹🇷 Bir kedi bulduğunu söyledi.

🇩🇪 Er sagte: „Ich habe eine Katze entdeckt.“ (direkte Rede)
🇹🇷 “Bir kedi gördüm” dedi.
🇩🇪 Er sagte, er habe eine Katze entdeckt. (indirekte Rede)
🇹🇷 Bir kedi gördüğünü söyledi.

🇩🇪 Ich fragte: „Wie fuhr sie?“ (direkte Rede)
🇹🇷 “Arabayı nasıl kullandı?” diye sordum.
🇩🇪 Ich fragte, wie sie fuhr. (indirekte Rede)
🇹🇷 Arabayı nasıl kullandığını sordum.

🇩🇪 Ich fragte: „Hat sie ein Auto?“ (direkte Rede)
🇹🇷 “Arabası var mı?” diye sordum.
🇩🇪 Ich fragte, ob sie ein Auto habe. (indirekte Rede)
🇹🇷 Arabası olup olmadığını sordum.

Yukarıdaki örnekler hep şimdiki zaman olan Präsens ile yazılmıştır. Diğer zamanları kullanarak da pekala Konjunktiv yapıları kurulabilmektedir. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:

PräsensHeidi sagt, sie schreibe den Text.
Heidi şu anda metni yazmakta olduğunu söylüyor.
PerfektHeidi sagt, sie habe den Text geschrieben.
Heidi metni yazdığını söylüyor.
Futur IHeidi sagt, sie werde den Text morgen schreiben.
Heidi metni yarın yazacağını söylüyor.
Futur IIHeidi sagt, bis morgen werde sie den Text geschrieben haben.
Heidi metni yarına kadar yazmış olacağını söylüyor.

Bu arada belirtmek isteriz ki, Konjunktiv I için kullanılan tek geçmiş zaman, Perfekt di’li geçmiş zamandır. Yani Indikativ cümle hangi geçmiş zaman formunda (Perfekt, Präteritum, Plusquamperfekt) olursa olsun, Konjunktiv I formuna dönüştürürken yalnızca Perfekt kullanılır.

Konjunktiv I yapılarını tanıttıktan sonra diğer kullanımlarını da gösterelim. Bu diğer kullanımları aşağıdaki sıralamada göstereceğiz:

  • Tarz fiillerin Konjunktiv I kullanımı
  • Başkasına ait tahmin cümleleri
  • Dilek cümleleri (mögen)
  • Rica cümleleri (mögen)
  • Emir cümleleri (sollen)

⭐ Tarz fiillerin (Modalverben) Konjunktiv I kullanımı: Genel olarak yazar tarafından roman karakterinin düşüncelerini aktarmak için kullanılır:

🇩🇪 Johannes dachte pausenlos darüber nach, wie er Hanna ansprechen könne.
🇹🇷 Johannes sürekli olarak Hanna’yla nasıl konuşabileceğini düşünüyordu.
🇩🇪 Hanna forderte von Johannes, dass er ihr ewig treu sei müsse.
🇹🇷 Hanna, Johannes’ten kendisine ebediyen sadık kalması gerektiğini talep etti.

⭐ Tahmin Cümlelerinin (Vermutung) Konjunktiv I kullanımı: Tahmin ifadelerini aktarmak için kullanılır:

🇩🇪 Johannes glaubte, Hanna habe schon einen anderen Liebhaber.
🇹🇷 Johannes, Hanna’nın zaten başka bir sevgilisi olduğunu sanıyordu.

⭐ Dilek Cümlelerinin Konjunktiv I kullanımı: Aslında dilek cümleleri Konjunktiv II yapısıyla yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak sınırlı bir şekilde de olsa Konjunktiv I yapısı ile de dilek cümleleri kurulabilir. Bunu yapabilmek için mögen fiilini cümlenin başında koyarız:

🇩🇪 Möge der Beste gewinnen!
🇹🇷 En iyi olan kazansın!

⭐ Rica Cümlelerinin Konjunktiv I kullanımı: Yine mögen fiilini kullanarak Konjunktiv I yapısıyla rica cümleleri yapabilmek mümkün:

🇩🇪 Der Kellner sagte, der Gast möge doch bitte etwas später wiederkommen.
🇹🇷 Garson müşteriden biraz sonra tekrar gelmesini rica etti.

⭐ Emir Cümlelerinin Konjunktiv I kullanımı: Sollen veya müssen tarz fiillerini kullanarak Konjunktiv I yapısıyla emir cümleleri kurabilmek mümkün:

🇩🇪 Mein Vater sagte, ich solle nicht so neugierig sein.
🇹🇷 Babam bana bu kadar meraklı olmamam gerektiğini söyledi.

Ersetzungsregel

Almancada Ersetzungsregel ile yazılışı aynı olan fiil çekimlerini karıştırmamak adına yapılan değiştirme kuralıdır. Konjunktiv II yapısına benzerliği olması nedeniyle kafa karıştırıcı olmaktadır.

Zira yazılışı aynı olan fiil çekimlerini karıştırmamak adına Konjunktiv I yerine Konjunktiv II yapısı kullanılır. Örneğin, haben fiili “Ich habe” yerine “Ich hätte”, “Wir haben” yerine “Wir hätten” olarak çekimlenerek sanki Konjunktiv II gibi çekimlenerek kullanılır.

Her ne kadar konuşma dilinde nadiren uyulan bir kural olsa da yazılı bir sınava giriyorsanız bu sizin için önemli bir konu olacaktır. Aşağıdaki örnekte bu fiillerden biri olan haben örnek olarak gösterilmiştir. Zira haben fiilinin Konjunktiv I hali ile Indikativ Präsens hali aynı olduğu için fiilin Konjunktiv II hali olan hatte kullanılmıştır:

🇩🇪 Mia sagt, dass ich Frau Schmidt nicht gegrüßt habe.
🇩🇪 Mia sagt, dass ich Frau Schmidt nicht gegrüßt hätte.
🇹🇷 Mia, Bayan Schmidt’e selam vermediğimi söylüyor.

Ancak olay burada bitmiyor. Zira bazı fiillerin Konjunktiv II hali ile Indikativ Präteritum hali aynı olmatadır. Bu nedenle Konjunktiv II hali yerine würde + Infinitiv yapısı kullanılmalıdır. Fragen fiili bu duruma örnek bir fiildir.

🇩🇪 Lana sagt, dass ich immer das Gleiche fragen würde.
🇹🇷 Lana her zaman aynı şeyi sorduğumu söylüyor.

Bazı durumlarda doğrudan anlatımın yapıldığı cümlelerde Konjunktiv II yapısı bulunabilir. Bu tarz cümleleri Konjunktiv I ile başkasına aktarırken fiil çekimi değişmez.

Direkte RedeMichael: „Ich möchte nur drei Jahre hier bleiben“
Michael: Burada sadece üç yıl kalmak istiyorum.
Indirekte RedeMichael sagt, er wolle nur drei Jahre hier bleiben.
Michael burada sadece üç yıl kalmak istediğini söylüyor.
Direkte RedeMichael: „Ich würde gern ins Ausland gehen.“
Michael: yurt dışına gitmek isterdim
Indirekte RedeMichael sagt, er würde gern ins Ausland gehen.
Michael yurt dışına gitmeyi çok istediğini söylüyor.

Yukarıdaki örneğe dikkat edilirse möchten fiili kullanılmış bir “Direkte Rede” cümlesi “Indirekte Rede” yapılırken “wollen” fiili kullanıldığı görülür. Onun dışında kalan fiillerde bir değişiklik olmaz.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

6 Yorum

    1. Bu cümlede “sagen” fiili dolaylı anlatım (indirekte Rede) için kullanılmıştır ve “dass” bağlacı ile ana cümleden ayrılmıştır. Dolayısıyla, “habe” fiili dolaylı anlatımda kullanılan konjunktiv II formu olduğundan doğru kullanılmıştır. 🙂

  1. MERHABA SITENIZE MUKEMMEL OTESI BIRSEY DESEK EKSIK OLMAZ
    BASARILARINIZIN DEVAMINI DILIYORUM SAYENIZDE SUANDA ALMANCA GRAMERINI OGRENME SERUVENIMI BITIRMIS BULUNMAKTAYIM SAGLICAKLA KALIN

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏