Almancada İyelik Zamirleri (Possesivpronomen)

Almancada sahiplik, iyelik zamirleri (Possesivpronomen) ve iyelik sıfatları (Possessive Adjektive) vasıtasıyla sahiplik anlatılır. Aralarındaki fark ise sahipliğin bilinirliği, kuvveti ve vurgu derecesidir.

Almancada İyelik Zamirleri

İyelik zamirleri, adı üstünde sahiplik bildirmek için kullanılır. Ancak sahiplik anlatımı sıfatlarla da anlatılabildiği için aradaki farkı bilmek hayatidir. İyelik sıfatlarından farklı olarak isimle beraber değil de bizzat ilgili ismin “yerine” kullanılır. Önce aşağıdaki tabloda iyelik sıfatlarının ek almamış halini inceleyelim:

Şahıs Zamirleri	Sahiplik Zamirleri
ich ben	mein- benim
du sen	dein- senin
er o	sein- onun
sie o	ihr- onun
es o	sein- onun
wir biz	unser- bizim
ihr siz	euer- sizin
sie onlar	ihr- onların
Sie Siz	Ihr- Sizin

Burada “-” işareti ile yerine kullanıldığı ismin hal durumuna, tekilliğine&çoğulluğuna ve cinsiyetine göre sahiplik zamirlerimizin çekim ekleri aldığı gösterilmiştir. Zira iyelik zamirleri, isimlerin yerine kullanılmalarından ötürü onlar gibi çekime maruz kalmaktadır. Aldıkları çekim ekleri iyelik sıfatları ile büyük ölçüde benzerdir. Aradaki farkı iki farklı tablo üzerinden görebilirsiniz:

Sahip olunan nesne daha önceden belirtilmişse, bağlamı içinde net veya kast edilen sahiplik zaten biliniyorsa bu sahipliği iyelik sıfatı yerine zamiri ile anlatırız. Örnek üzerinden incelersek anlaşılır olacaktır. Diyelim ki arabanız var ve bu arabanız bozulmuş olsun. Eşinize şöyle bir cümle kurabilirsiniz:

• İyelik sıfatı kullanımı:
  • 🇹🇷 Benim arabam bozuldu. Senin arabanı kullanabilir miyim?
  • 🇩🇪 Mein Auto ist kaputt. Kann ich dein Auto benutzen?

Bu cümlede önce iyelik sıfatı olan “dein” (senin) kullanılmıştır. Ancak, sahip olunan nesne (araba) zaten bağlamdan anlaşılır olduğu için bu ifadeyi iyelik zamiri versiyonu olan “deins” (seninki) kullanarak pekala anlatabiliriz:

• İyelik zamiri kullanımı:
  • 🇹🇷 Benim arabam bozuldu. Seninkini kullanabilir miyim?
  • 🇩🇪 Mein Auto ist kaputt. Kann ich deins benutzen?

İşte, iyelik zamiri tam da böylesi durumlarda kullanılır. Sahipliği daha hızlı bir şekilde gösterdiğinden sahibin kim olduğuna daha belirgin bir vurgu bırakır. İyelik zamirlerini halihazırda bahsi geçmiş ve bilinen bir ismi bir çok kez tekrarlamayı önlemek için kullanabiliriz.

Yukarıdaki örnekte de görüldüğü üzere iyelik sıfatına farklı bir son gelmiş. İyelik zamirini oluşturmak için iyelik zamirlerine, değiştirmek istediğimiz ismin cinsiyet ve sayısına bağlı olarak farklı bir son ekleriz. Aşağıdaki tabloda bu değişimler gösterilmiştir:

Şahıs Zamirleri	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
ich ben	meiner benim, benimki	meine benim, benimki	meins benim, benimki	meine benim, benimki
du sen	deiner senin, seninki	deine senin, seninki	deins senin, seninki	deine senin, seninki
er o	seiner onun, onunki	seine onun, onunki	seins onun, onunki	seine onun, onunki
sie o	ihrer onun, onunki	ihre onun, onunki	ihrs onun, onunki	ihre onun, onunki
es o	seiner onun, onunki	seine onun, onunki	seins onun, onunki	seine onun, onunki
wir biz	unserer bizim, bizimki	unsere bizim, bizimki	unseres bizim, bizimki	unsere bizim, bizimki
ihr siz(ler)	eurer sizin, sizinki	eure sizin, sizinki	eures sizin, sizinki	eure sizin, sizinki
sie onlar	ihrer onların, onlarınki	ihre onların, onlarınki	ihres onların, onlarınki	ihre onların, onlarınki
Sie Siz(ler)	Ihrer sizin, sizinki	Ihre sizin, sizinki	Ihres sizin, sizinki	Ihre sizin, sizinki

Fark edeceğiniz üzere, bazı durumlarda aynı Türkçe anlamlarda kullanılmaktadır lakin sıfat isimle beraber kullanılırken zamir ismin yerine kullanılmaktadır. İyice pekiştirmek adına aşağıdaki tabloyu inceleyiniz:

Kelime	İyelik Sıfatı	İyelik Zamiri
das Buch kitap	mein Buch (benim) kitabım	meins benim, benimki
die Lehrerin öğretmen	meine Lehrerin (benim) öğretmenim	meine benim, benimki
der Hund köpek	sein Hund (onun) köpeği	seiner onun, onunki
die Katze kedi	deine Katze (senin) kedin	deine senin, seninki
das Auto araba	sein Auto (onun) arabası	seins onun, onunki

İyelik zamirleri, zamir olduklarından dolayı isimlerin yerine kullanılırlar. Haliyle bu durum nedeniyle hal çekimlerinden de etkilenmektedir. Aşağıdaki tabloyu inceleyiniz:

Hal	eril	dişil	nötr	çoğul
Nominativ	meiner deiner seiner ihrer seiner unserer eurer ihrer Ihrer	meine deine seine ihre seine unsere eure ihre Ihre	meins deins seins ihres seins unseres eures ihres Ihres	meine deine seine ihre seine unsere eure ihre Ihre
Akkusativ	meinen deinen seinen ihren seinen unseren euren ihren Ihren	meine deine seine ihre seine unsere eure ihre Ihre	meins deins seins ihr(e)s seins unseres eures ihr(e)s Ihr(e)s	meine deine seine ihre seine unsere eure ihre Ihre
Dativ	meinem deinem seinem ihrem seinem unserem eurem ihrem Ihrem	meiner deiner seiner ihrer seiner unserer eurer ihrer Ihrer	meinem deinem seinem ihrem seinem unserem eurem ihrem Ihrem	meinen deinen seinen ihren seinen unseren euren ihren Ihren
Genitiv	meines deines seines ihres seines unseres eures ihres Ihres	meiner deiner seiner ihrer seiner unserer eurer ihrer Ihrer	meines deines seines ihres seines unseres eures ihres Ihres	meiner deiner seiner ihrer seiner unserer eurer ihrer Ihrer

Sahiplik net bir şekilde biliniyorsa sahip olunan şeyi tekrar tekrar belirtmeye gerek yok. İyelik zamirleri işte böylesi bir kullanıma sahiptir. Ayrıca karşılaştırma cümlelerinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

🇩🇪 Mein Auto ist schneller als deins.
🇹🇷 Benim arabam seninkinden daha hızlı.
🇩🇪 Deine Wohnung ist größer als meine.
🇹🇷 Senin dairen benimkinden daha büyük.
🇩🇪 Ihr Kleid ist schöner als meins.
🇹🇷 Onun elbisesi benimkinden daha güzel.
🇩🇪 Deine Idee war besser als meine.
🇹🇷 Senin fikrin benimkinden daha iyiydi.

Almancada iyelik zamirleri, cümlenin sözdizimine bağlı olarak özne, nesne ya da tamamlayıcı olabilirler:

1. Aşağıdaki cümlede sahiplik zamiri “meins” özne olarak kullanılmıştır.

🇩🇪 Mein Auto ist rot.
🇹🇷 Benim arabam kırmızı.
🇩🇪 Meins ist rot.
🇹🇷 Benimki kırmızı.

2. Burada sahiplik zamiri “deins” doğrudan nesne (Akkusativobjekt) olarak kullanılmıştır.

🇩🇪 Dein Auto gefällt mir.
🇹🇷 Senin arabanı beğendim.
🇩🇪 Ich mag deins.
🇹🇷 Ben seninkini beğendim.

3. Bu cümlede ise sahiplik zamiri “seins” doğrudan nesne olarak, “ihm” ise dolaylı nesne (Dativobjekt) olarak kullanılmıştır.

🇩🇪 Ich habe ihm sein Auto gegeben.
🇹🇷 Ben onun arabasını ona verdim.
🇩🇪 Ich habe ihm seins gegeben.
🇹🇷 Ben onunkini ona verdim.

İyelik Zamirleri ve İyelik Sıfatları Arasındaki Farklar Nelerdir?

Genel olarak Almancada iyelik zamiri ile iyelik sıfatı arasındaki farkları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

1. İyelik sıfatlarının muhakkak ardından gelen bir isimle kullanıldığına dikkat etmek gerek.
2. İyelik zamirinden sonra isim kullanılmaz, çünkü zaten bahsi geçen ismin yerine kullanılmaktadır.
3. İyelik sıfatı da iyelik zamiri de sahiplik belirtir ama zamir olan sahiplikte belirgin bir vurgu vardır.
4. İyelik zamirleri Türkçeye uygun -ki eki eklenerek de çevrilebilir.
5. Zamirler, isimlerin yerini aldığı için haliyle isimler gibi çekimlenirler.