B1 Seviye

Almancada Edilgen Çatı #3 (Perfekt)

Almancada edilgen çatı (Passiv) edilgen eylem biçimidir ve bir cümlede özneye göre çatıyı belirtir. “Etken” “Edilgen” kelimelerinin anlamlarını bilmek konuyu anlamak adına oldukça önemlidir.

Perfekt (Di’li Geçmiş Zamanda Edilgen Çatı)

Bir önceki yazıda Almancada edilgen çatı konusu detaylı bir şekilde anlatılsa da burada da aynı şeyler yazılmıştır. Bu bölümde farklı olarak Perfekt zamanda yapılan edilgen çatıyı anlatacağız.

Vorgangspassiv ile kurulan Perfekt zamandaki cümle yapısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir:

12345
Subjektsein Präsens ÇekimiObjektPartizip IIworden

Vorgangspassiv yaparken en sona worden gider. Asıl fiilin Partizip II versyonu worden’dan önce gelir ve yardımcı fiil olarak kullanılan sein ise şahıslara göre Präsens çekimlenir. Aşağıdaki tabloda sein yardımcı fiilinin Prasens’da şahıslara göre çekimi eklenmiştir:

ichbin
dubist
er/sie/esist
wirsind
ihrseid
sie/Siesind

Konuyla ilgili gene hatları açıkladığımıza göre sıra geldi örnek cümlelere. İlk olarak etken cümleleri edilgen cümlelere dönüştürdüğümüz örnekleri inceleyelim.

➡️ Aktivsatz (Etken cümle)
-Thomas hat die Tür geöffnet.
Thomas kapıyı açtı.
➡️ Passivsatz (Edilgen cümle)
-Die Tür ist geöffnet worden.
Kapı açıldı.

Görüldüğü üzere edilgen cümlelerde özne önemsizdir ve yazılmasına gerek yoktur. Ancak ihtiyaç halinde edilgen cümlelere von veya durch edatlarıyla özne eklenebilir. Bu iki edatttan hangisinin kullanıldığı merak edilebilir. Eğer işi yapan özne insan ise von (tarafından) edatı kullanılır. Buna karşılık işi yapan kişi bir aracı ise ya da söz konusu iş insan dışında bir şey tarafından yapılıyorsa durch (aracılığıyla, ile, vasıtasıyla) edatı kullanılır.

Yalnız dikkat edilmesi gereken bir husus var; von edatı daima -e hali (Dativ) ile kullanılır. Von edatına kıyasla durch ise daima ismin -i hali (Akkusativ) ile kullanılır.

Kısaca özetlersek:

⬇️ Etken
Özne + sein/haben Präsens çekimi + Nesne + Partizip II
⬇️ Edilgen
Nesne + sein Präsens çekimi + von + Dativ + Partizip II + worden

-Meine Mutter hat das Essen gekocht.
Annem yemeği pişirdi.
-Das Essen ist von meiner Mutter gekocht worden.
Yemek annem tarafından pişirildi.

⬇️ Etken
Özne + sein/haben Perfekt çekimi + Nesne + Partizip II
⬇️ Edilgen
Nesne + sein Präsens çekimi + durch + Akkusativ + Partizip II + worden

-Die Züge haben die Soldaten transportiert.
Trenler askerleri taşıdı.
-Die Soldaten sind durch die Züge transportiert worden.
Askerler trenler aracılığıyla taşındı.

Die Tür ist durch den Wind geöffnet worden.
Kapı rüzgardan dolayı açıldı.
Der Computer ist neu gestartet worden.
Bilgisayar yeniden başlatıldı.
Die besten Weine sind von den Franzosen produziert worden.
En iyi şaraplar Fransızlar tarafından üretildi.

❗ Ne yazık ki Almancada her etken cümle, edilgen bir cümleye dönüştürülememektedir. Bunun nedeni ise fiillerde geçişlilik-geçişsizlik olarak adlandırılan bir durumun varlığıdır. Kısaca geçişli fiilleri nesnesi olan veya nesne alabilen fiiller olarak tanımlayabiliriz. Haliyle içinde geçişsiz fiil olan etken bir cümleyi edilgen bir cümleye dönüştüremeyiz.

❗ Özne daima yalın halde bulunur. Bu yüzden etken cümlede ismin -i halinde bulunan nesne ile edilgen cümle yapıldığında yalın hale geçer.

Dein Bruder hat deinen Hamburger(Akkusativobjekt) gegessen.
Kardeşin senin hamburgerini yedi.
Dein Hamburger(Nominativ) ist von deinem Bruder gegessen worden.
Senin hamburgerin kardeşin tarafından yenildi.

Konuyu daha fazla uzatmamak adına diğer zamanlardaki etken yapılar ayrı sayfalarda detaylıca anlatılmıştır.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

2 Yorum

  1. Aşağıdaki tabloda werden yardımcı fiilinin Präteritum’da şahıslara göre çekimi eklenmiştir: yerine
    “sein yardımcı fiilinin Prasens çekimi eklenmiştir.” yazması gerek sanırım.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏