Almancada Birleşik İsimler Nasıl Yapılır?

Pek çok dilde olduğu gibi Almancada da birleşik isimler yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
“Bazı Almanca kelimeler o kadar uzun ki, bir bakış açısına sahip olabilirler.”
Mark Twain
Almancada Birleşik İsimler
Türkçede olduğu gibi tek bir kelime oluşturmak için iki kelimeyi birleştirmek, Almancada da yaygın bir uygulamadır. Akla gelen soru muhtemelen “O zaman bu yeni kelimenin artikeli ne olacak?”
Elbette cevap çok basit. Yeni kelimenin artikeli, yani bileşik kelimemizin artikeli, ikinci kelimenin artikeli ile aynı hale gelir. Örneğin, das Autobahnkreuz kelimesini ele alalım.
Das Autobahnkreuz kelimesi; die Autobahn ve das Kreuz kelimelerinin birleşimidir. Gördüğünüz gibi, yeni kelimenin artikeli, yani das Autobahnkreuz birleşik kelimesinin artikeli, das Kreuz kelimesinin artikeli olan das olmuştur.
Yani Almancada birleşik isimlerin artikelleri sondaki kelimenin artikeli olmaktadır. Aşağıdaki tabloda Almancada yaygın bir şekilde kullanılan birleşik kelimeler derlenmiştir:
der Abend | + | die Schule | die Abendschule |
das Haus | + | der Schuh | der Hausschuh |
die Kinder | + | das Buch | das Kinderbuch |
das Volk | + | der Wagen | der Volkswagen |
die Schule | + | das Zimmer | das Schulzimmer. |
Birleşik Kelime Yapma Kuralları
Almanca birleşik isimlerde ismi oluşturan ilk kelime ikinci kelimeyi daha belirgin ve detaylı olarak açıklama görevini üstlendiği gibi her bir kelime eşit değere sahip olup bazıları da her biri birbirinden farklı kendi anlamlara sahip olabilir.
⭐ Birleşik kelimeyi oluşturan kelimelerde bir tane isim varsa birleşik kelimenin artikeli ismin artikeli ile aynı olur:
➡️ wasch + die Machine = die Waschmaschine
⭐ Birden fazla isim olan kelime birleştirildiğinde oluşan yeni kelimenin artikeli sondaki kelimenin artikeli (tanımlığı) kelimenin artikeli ile aynı olur:
➡️ der Tisch + die Decke = die Tischdecke,
➡️ das Haus + die Tür + der Schlüssel = der HausTürschlüssel
⭐ Eğer birden fazla isimle oluşturulmuş birleşik kelime çoğul yapılmak istenirse sondaki kelimenin çoğul hali kullanılır:
❗ der Tisch= Masa, die Tische= Masalar
❗ die Decke= Örtü, die Decken= Örtüler
➡️ der Tisch + die Decke = die Tischdecke (Masa örtüsü), die Tischdecken (Masa örtüleri)
⭐ Türkçeden farklı olarak Almancada sayılar her zaman bitişik yazılır :
➡️ 29 = yirmi dokuz = neunundzwanzig
Almancada Birleşik Kelimeler
Aşağıdaki tablolarda Almancada birleşik kelime yapılabilecek kelime türleri örnekleriyle beraber gösterilmiştir:
▶️ İki kelime de isimse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
der Tisch Masa | die Decke Örtü | die Tischdeke Masa örtüsü |
▶️ Bir tanesi sıfat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime isimse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Adjektiv (Sıfat) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
groß Büyük | die Eltern Ebeveyn | die Großeltern Büyük ebeveyn |
Fark edeceğiniz üzere sıfat birleşik kelimenin (eğer birleşik kelime isimse) başındaysa büyük harfle yazılmaktadır.
▶️ Bir tanesi sıfat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime sıfatsa:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Substantiv (İsim) | Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) |
die Luft Hava | leer Boş | luftleer havasız |
▶️ Bir tanesi fiil kökü diğeri isimse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Verstamm (Fiil kökü) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
wash yıka | die Maschine Makine | die Washmaschine çamaşır makinesi |
▶️ Bir tanesi edat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime isimse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Präposition (Edat) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
vor önünde | der Ort Yer | der Vorort Kenar mahalle |
▶️ Bir tanesi edat diğeri fiilse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Präposition (Edat) | Verb (Fiil) | Verb (Fiil) |
runter aşağı | springen atlamak | runterspringen aşağı atlamak |
▶️ İki kelime de sıfatsa:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) |
dark koyu | blau mavi | darkblau koyu mavi |
▶️ İki kelime de fiilse:
1. Kelime | 2. Kelime | Birleşik Kelime |
---|---|---|
Verb (Fiil) | Verb (Fiil) | Verb (Fiil) |
kennen bilmek | lernen öğrenmek | kennenlernen tanışmak |
edat + isim örneğindeki der Ort örtü değil de yer/mekan değil mi acaba? Yanlış biliyorsam düzeltirseniz sevinirim.
Evet doğru biliyorsunuz. der Ort yer, mekan anlamına gelir oraya yanlış yazmışım, en kısa sürede düzelteceğim. Uyarı için teşekkürler.
autobahn artikeli das mı die mi
die olacak
“das Schulezimmer” yazılmış ama aradaki “e” fazla değil mi? “das Schulzimmer” olması gerekmiyor mu?
Haklısınız, bir -e fazla olmuş. Uyarınız için teşekkürler, hemen düzeltiyorum.