Almancada -E Halindeki Edatlar (Präpositionen mit Dativ)

Almancada Präpositionen mit Dativ olarak adlandırılan -e halindeki edatlar kendisinden sonra gelen ismi -e hali formatına dönüştürür. daima ismin -e halinde bulunur.

Almancada -E Halindeki Edatlar

Bildiğiniz üzere farklı tür ve görevdeki kelimeler ve kavramlar arasında anlam ilgisi kurmaya yarayan yardımcı kelimelere edat veya ilgeç denilmektedir. Almancada -e hali edatları kullanım yaygınlığına göre aşağıdaki tabloda derlenmiştir. Biz bu yazımızda ise yaygın kullanılan edatları inceleyeceğiz.

Yaygın Olanlar	Yaygın Olmayanlar
🔊 aus	🔊 ab
🔊 außer	🔊 binnen
🔊 bei	🔊 dank
🔊 gegenüber	🔊 entgegen
🔊 mit	🔊 entsprechend
🔊 nach	🔊 fern
🔊 seit	🔊 laut
🔊 von	🔊 per
🔊 zu	🔊 zufolge

aus (-den/-dan)

Türkçeye “-den/dan” olarak çevrilen “aus” edatı, ismin -e halinde nesne alır.

⬇️ aus + Dativ
der Bahnhof ➡️ aus dem Bahnhof
das Haus ➡️ aus dem Haus
die Tasche ➡️ aus der Tasche
die Häuser (çoğul)➡️ aus den Häusern

⭐ Nereli Olduğunu Söylerken: Tanışma cümlelerinde sıklıkla duyabileceğiniz bu edat nereli olduğunuzu, nereden geldiğini söylenirken kullanılır.

🇩🇪 Er kommt aus Hamburg.
🇹🇷 Hamburg’dan geliyor.
🇩🇪 Ich bin aus Russland.
🇹🇷 Ben Rusum.

❗ Yukarıdaki cümleleri aus edatıyla kullandığımızda yaşadığımız, doğduğumuz yer ifade edilir. Yani tam olarak nereli olduğumuzu cevaplar. Eğer bahsedilen konumdan gelme, hareket etme vurgulanacaksa aus yerine von edatı kullanılır.

⭐ Yer Bildirirken

🇩🇪 Johann nimmt das Buch aus seiner Tasche.
🇹🇷 Johann kitabı çantasından çıkarıyor.
🇩🇪 Julia kam aus dem Haus.
🇹🇷 Julia evden çıktı.
🇩🇪 Anna trank Wodka aus einer Tasse.
🇹🇷 Anna bir bardaktan votka içti.

❗ Yalnız dikkat edilmesi gereken önemli bir husus var. Aus edatı her ne kadar Türkçeye “-den/dan” olarak çevrilse de benzer anlama sahip olan olan von edatı ile karıştırılmamalıdır. Zira ikisi arasında çok önemli bir kullanım farkı vardır. Aus edatı ile içeriden dışarıya veya daha başka bir deyişle kapalı bir yerden açık bir yere doğru bir hareket ima eder. Buna karşılık von edatında ise böyle bir anlam yoktur.

⭐ Hangi Maddeden Olduğunu Bildirirken: Böylesi durumlarda ilgili maddenin artikeli söylenmez.

🇩🇪 Der Schreibtisch ist aus Holz.
🇹🇷 Çalışma masası ahşaptan yapılmıştır.
🇩🇪 Die Fenster sind aus Glas.
🇹🇷 Pencereler camdan yapılmıştır.
🇩🇪 Das Haus ist aus Beton gebaut.
🇹🇷 Ev betondan yapılmıştır.

⭐ Bir Şeyin Nedenini Belirtirken

🇩🇪 Ich frage nur aus Interesse.
🇹🇷 Sadece meraktan soruyorum.
🇩🇪 Aus Liebe zu seiner Frau hat er mit dem Rauchen aufgehört.
🇹🇷 Karısını sevdiği için sigarayı bıraktı.

außer (dışında, -den/-dan başka)

Türkçeye “-den/dan başka, dışında” olarak çevrilen außer edatı ismin -e halinde nesne alan bir edattır:

⬇️ außer + Dativ
der Bruder ➡️ außer ihrem Bruder
das Kind ➡️ auser ihrem Kind
die Schwester ➡️ außer ihrer Schwester
die Eltern (Çoğul) ➡️ außer ihren Eltern

🇩🇪 Niemand hat ihn gesehen außer dem Kind.
🇹🇷 Çocuktan başka kimse onu görmedi.
🇩🇪 Niemand wird es machen können außer mir.
🇹🇷 Bunu benden başka kimse yapamaz.

bei (-de/-da, yanında, civarında)

Türkçeye “yanında, civarında” çevrilebilir ve genellikle yakınında bulunmayı gösteren ve sınırlı bir kullanımı olan bei edatı ismin -e halinde bir nesne alır.

⬇️ bei + Dativ
der Bahnhof ➡️ beim Bahnhof
das Rathaus ➡️ beim Rathaus
die Kirche ➡️ bei der Kirche
die Häuser (çoğul) ➡️ bei den Häuser

⭐ Yer Bildirirken

🇩🇪 Hast du deinen Ausweis bei dir?
🇹🇷 Kimliğiniz yanınızda mı?
🇩🇪 Beim Bahnhof ist ein großes Parkhaus.
🇹🇷 Tren istasyonunda büyük bir otopark var.

⭐ Diğer durumlar

🇩🇪 Bei diesem Gehalt kann ich mir keinen neuen Wagen leisten.
🇹🇷 Bu maaşla yeni bir araba alamam.
🇩🇪 Bei all seinen Verlusten bleibt er ein Optimist.
🇹🇷 Tüm kayıplarına rağmen iyimserliğini koruyor.

gegenüber (karşısında, oranla)

Türkçeye “karşısında, oranla” çevrilen gegenüber edatı ismin -e halinde bir nesne alır.

⬇️ gegenüber + Dativ
der Bahnhof ➡️ gegenüber dem Bahnhof
das Rathaus ➡️ gegenüber dem Rathaus
die Bank ➡️ gegenüber der Bank
die Häuser ➡️ gegenüber den Häusern

⭐ Yer Bildirirken

🇩🇪 Gegenüber der Bank liegt das Krankenhaus.
🇹🇷 Hastane bankanın karşısındadır.
🇩🇪 Ich wohne gegenüber dem Krankenhaus.
🇹🇷 Hastanenin karşısında oturuyorum.

⭐ Durum Bildirirken

🇩🇪 Gegenüber dem letzten Jahr haben wir deutlich weniger verdient.
🇹🇷 Geçen yıla göre çok daha az kazandık.
🇩🇪 Gegenüber meiner Schwester bin ich groß.
🇹🇷 Kız kardeşime göre uzunum.

mit (ile)

Türkçeye “ile” anlamında çevrilen mit edatı ismin -e halinde bir nesne alır.

⬇️ mit + Dativ
der Bus ➡️ mit dem Bus
das Fahrrad ➡️ mit dem Fahrrad
die S-Bahn ➡️ mit der S-Bahn

⭐ Durum Bildirirken

🇩🇪 Ich fahre mit meiner Freundin in Urlaub.
🇹🇷 Kız arkadaşımla tatile gidiyorum.
🇩🇪 Ich schreibe mit dem Bleistift.
🇹🇷 Kalemle yazıyorum.

⭐ Zaman Bildirirken

🇩🇪 Er hat mit 30 Jahren den Führerschein gemacht.
🇹🇷 30 yaşında ehliyetini aldı.
🇩🇪 Mit dem Eintritt in die Partei begann seine große Karriere.
🇹🇷 Büyük kariyeri partiye katılmasıyla başladı.

⭐ Koşul Bildirirken

🇩🇪 Mit etwas weniger Angst hätte sie die Prüfung vielleicht bestanden.
🇹🇷 Biraz daha az korkuyla testi geçebilirdi.

nach (-e/a doğru, -ye/ya, -den/dan sonra)

Türkçeye “-e/a doğru, -ye/ya, -den/dan sonra” şeklinde çevrilen nach edatı ismin -e halinde bir nesne alır.

⬇️ nach + Dativ
der Unterricht ➡️ nach dem Unterricht
das Mittagessen ➡️ nach dem Mittagessen
die Pause ➡️ nach der Pause

⭐ Yer Bildirirken

Özellikle artikel içermeyen şehirlerin, köylerin ve ülkelerin adlarıyla kullanılır. Belirtmek gerekir ki yönler her zaman “nach” edatı ile kullanılır.

🇩🇪 Thomas ging nach Amerika.
🇹🇷 Thomas Amerika’ya gitti.
🇩🇪 Wir fuhren nach Norden.
🇹🇷 Kuzeye sürdük.
🇩🇪 Gehen Sie bitte nach rechts!
🇹🇷 Lütfen sağa doğru gidin!

❗ Ancak bahsi geçen yerlerin artikelleri varsa eğer nach edatı yerine in edatı kullanılır.

Thomas ging in die Türkei. Thomas Türkiye’ye gitti.

⭐ Zaman Bildirirken

🇩🇪 Nach der Arbeit gehen wir essen.
🇹🇷 İşten sonra yemek için dışarı çıkıyoruz.

⭐ Durum Bildirirken

🇩🇪 Alles verlief nach Wunsch.
🇹🇷 Her şey istendiği gibi gitti.

seit (-den/-dan beri)

Zaman edatı görevinde kullanılan ve Türkçeye “-den beri” olarak şeklinde çevrilen seit edatı ismin -e halinde bir nesne alır. Özellikle belirli bir tarihten şimdiye kadar geçen süreyi anlatmak için yaygın bir şekilde kullanılır.

🇩🇪 Thomas und Anna sind seit 10 Jahren verheiratet.
🇹🇷 Thomas ve Anna 10 yıldır evliler.
🇩🇪 Ich bin seit sechs Monaten in Deutschland.
🇹🇷 Altı aydır Almanya’dayım.

von (-nın/-nin, -den/-dan)

Türkçeye “-nın/nin, -den/dan” olarak çevrilebilir. Özellikle konuşma dilinde adların tamlayan (sahiplik) durumunu ifade etmek için kullanılır.

⬇️ von + Dativ
der Mann ➡️ von dem Mann
das Kind ➡️ von dem Kind
die Frau ➡️ von der Frau

⭐ Yer Bildirirken

🇩🇪 Ich komme von der Uni.
🇹🇷 Üniversiteden geliyorum.
🇩🇪 Ich komme von Thomas.
🇹🇷 Thomas’tan geliyorum.

⭐ Zaman Bildirirken

🇩🇪 Von morgen (an) arbeitet Thomas wieder.
🇹🇷 Yarından itibaren Thomas tekrar çalışacak.

⭐ Durum Bildirirken

🇩🇪 Albert Einstein ist ein Mann von großer Intelligenz.
🇹🇷 Albert Einstein çok zeki bir adamdır.
🇩🇪 Der Stuhl war von Holz gemacht.
🇹🇷 Sandalye tahtadandı.

zu (-e/-a, -ye/-ya)

Türkçeye “-e/a, -ye/ya” şeklinde çevrilen zu edatı ismin -e halinde bir nesne alır:

⬇️ zu + Dativ
der Supermarkt ➡️ zu dem Supemarkt ➡️ zum Supermarkt
das Rathaus ➡️ zu dem Rathaus ➡️ zum Rathaus
die Uni ➡️ zu der Uni ➡️ zur Uni

⭐ Yer Bildirirken

🇩🇪 Ich gehe zum Supermarkt.
🇹🇷 Markete gidiyorum.
🇩🇪 Wohin gehst du?
🇹🇷 Nereye gidiyorsun?

⭐ Zaman Bildirirken

🇩🇪 zu unserer Zeit gab es noch kein Fernsehen.
🇹🇷 Bizim zamanımızda daha televizyon yoktu.
🇩🇪 Deine Diplomarbeit muss (bis) zum 10. Juni fertig sein.
🇹🇷 Diploma tezin 10 Haziran’a kadar bitirilmiş olması gerekmektedir.

⭐ Neden Bildirirken

🇩🇪 Albert besucht einen Kurs zur Vorbereitung auf die Prüfung.
🇹🇷 Albert, sınava hazırlanmak için bir kursa gidiyor.
🇩🇪 Zum Geburtstag hat er mir eine Uhr geschenkt.
🇹🇷 Doğum günüm için bana bir saat verdi.