A2 Seviye

Almancada Di’li Geçmiş Zaman (Das Perfekt)

Almancada Di’li geçmiş zaman olarak adlandırabileceğimiz Perfekt, Almancada kullanılan üç geçmiş zamandan birisidir.

Almancada Di’li Geçmiş Zaman

Benzer şekilde yakın geçmiş zaman anlatımlarında kullanılan Präteritum ile kurulan cümlelerin çoğunu Perfekt ile de kurabiliriz. Zaten gündelik konuşma dilinde de Perfekt kullanımı tercih edilmektedir.

Perfekt di’li geçmiş zaman kurabilmek için Präteritum’dan farklı olarak iki fiile ihtiyacımız vardır. Bunlardan ilki yardımcı görevinde kullanılan haben ya da sein fiilidir. Bir diğeri ise cümledeki esas fiilin Partizip II formudur.

Esas fiillerimizi kullanarak yapacağımız Perfekt cümlelerimizin büyük çoğunluğu haben yardımcı fiilini kullansa da sein yardımcı fiili de kullanılmaktadır. Bu iki yardımcı fiil ilgili şahıs zamirlerine bağlı olarak şimdiki zamanda (Präsens) çekimlenir.

Perfekt‘i yapılacak asıl fiil ise “geçmiş zaman ortacı” olarak adlandırdığımız Partizip Perfekt (Partizip II) şeklinde cümlenin en sonuna gönderilir.

1234
Öznehaben PräsensFiil Partizip II
Öznesein PräsensFiil Partizip II
Almancada Di’li Geçmiş Zaman

Haben ve Sein yardımcı fiillerinin şimdiki zaman çekimleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu yardımcı fiiller, şimdiki zamanda şahıslara göre çekimlenip di’li geçmiş zaman cümleleri oluşturmak için kullanılır.

Aşağıdaki tabloda haben ve sein yardımcı fiillerinin şimdiki zaman çekimleri şahıslara göre derlenmiştir:

ZamirhabenSEIN
ich habe bin
du hast bist
er/sie/es hat ist
wir haben sind
ihr habt seid
sie/Sie haben sind
Almancada Di’li Geçmiş Zaman

Düzenli Fiillerde Di’li Geçmiş Zaman

Düzenli fiiller Partizip II yapılırken fiilden -en/n mastar eki atılır ve kök elde edilir. Fiilin kökünün önüne ge- takısını, arkasına ise -t ekini ekleriz. Fiilin aldığı bu yeni şekle Partizip II (Partizip Perfekt), yani geçmiş zaman ortacı adı verilir.

Aşağıdaki tabloda yaygın olarak kullanılan birtakım fiillerin Partizip II formatları derlenmiştir:

InfinitivPartizip II
fragenge-frag-t
fehlenge-fehl-t
machenge-mach-t
hörenge-hör-t
holenge-holt
kochenge-koch-t
kaufenge-kauf-t
lachenge-lach-t
liebenge-lieb-t
Düzenli Fiilerin Partizip Perfekt Çekimi

❗ Kökü -t harfi ile biten fillerde Partizip Perfekt teşkil edilirken sondaki t ile köke eklenmesi gereken -t arasına bir -e harfi konur.

InfinitivPartizip Perfekt
antwortenge-antwort-e-t
mietenge-miet-e-t
arbeitenge-arbeit-e-t
Kökü -t ile Biten Fiilerin Partizip Perfekt Çekimi

Aşağıdaki örnekleri inceleyin:

Ich habe meine Hausaufgabe gemacht.
Ödevimi yaptım.
Wo hast du Deutsch gelernt?
Almancayı nerede öğrendin?
Emma hat noch nicht geantwortet.
Emma henüz cevap vermedi.
Peter hat sein ganzes Leben hart gearbeitet.
Peter tüm hayatı boyunca çok çalıştı.
Wir haben eine Wohnung gemietet.
Bir daire kiraladık.

❗ Görüldüğü gibi bir fiilin Perfekt’ini çekimlemek için aslında haben yardımcı fiilinin şimdiki zamanını çekimlemek, bunun sonuna da esas fiilin Partizip Perfektini eklemek gerekir. Partizip Perfekt her şahıs için aynı kalır, hiçbir değişikliğe uğramaz. Şahıslara göre çekimi değişen haben yardımcı fiilidir.

❗ Haben burada artık “sahip olmak” anlamını taşımamaktadır, tamamen bir yardımcı fiil görevindedir. Perfekt teşkil ediliş bakımından Präteritum’a hiç benzememektedir. Ancak anlam olarak bir farkı olmadığı gibi Perfekt’in Türkçeye çevrilmesi de haliyle aynı Präteritum gibi olmaktadır.

Düzensiz Fiillerde Perfekt Kullanımı

Görüldüğü üzere Perfekt ile di’li geçmiş zaman oluştururken haben ve sein fiillerinden birini kullanmaktayız. Peki hangi yardımcı fiili, yani haben mı sein mı kullanacağımızı neye göre belirleyeceğiz sorusunu cevaplamaya. Öncelikle belirtmeliyiz ki fiillerin çok ama çok büyük çoğunluğu haben fiili kullanılarak perfekt di’li geçmiş zaman oluşturulmaktadır.

“Perfekt” zamanda “sein” yardımcı fiilini kullanan fiillerin büyük çoğunluğu hareket veya “uyuyakalmak gibi” “durumda değişiklik” belirtmek için kullandığımız düzensiz fiillerdir.

Bir hareket, durum değişikliği gösteren fiillerden kasıt, bir yerden ayrılarak herhangi bir yana doğru yapılan bir hareket, bir ilerleyiş veya bir yere doğru gidiş göstermesidir. Böylesi fiillerin Perfektini yaparken haben yardımcı fiili yerine sein yardımcı fiili kullanılır.

Bundan başka bir durum değişikliği, örneğin “Erimek” gibi bir durumdan diğer bir duruma geçiş gösteren fiillerin Perfekti de yine aynı şekilde sein ile yapılır. Geri kalan durumlarda ise haben kullanılarak yapılır.

Bir diğer ipucu olarak eğer esas fiil “neyi, kimi” sorularına cevap vermiyorsa Perfekt yardımcı fiil olarak sein kullanır diyebiliriz.

Düzensiz fiillerin “Partizip II” biçimini oluşturmak için düzenli fiillerden farklı olarak fiilin gövdesinin başına “ge-“, sonuna ise “-en” ekleriz. Ayrıca belirtilmesi gereken bir durum var ki fiil kökünde ses değişimi olabilir.

Aşağıdaki tabloda perfekt di’li geçmiş zaman kullanırken “sein” yardımcı fiilini alan ve yaygın bir kullanıma sahip olan düzensiz fiiller derlenmiştir:

InfinitivPartizip II
gehen gegangen
fahrengefahren
kommengekommen
seingewesen

Ayrıca bazı karışık düzensiz fiilleri Partizip II yapılırken fiil gövdesinin başına “ge-“ ve sonuna “-t” ekleyerek oluşturulur. Partizip II’deki fiil kökünde ses değişiklikleri de olabilmektedir.

Bu gruba ait fiilleri ezberlemenizi tavsiye ederiz. Aşağıdaki tabloda bazı sık kullanılan karışık düzensiz fiiller derlenmiştir.

InfinitivPartizip II
denken gedacht
bringengebracht
rennengerannt

Aşağıdaki örnekleri inceleyin:

Thomas hat die Kinder zur Schule gebracht.
Thomas çocukları okula götürdü.
Wir sind vier Kilometer gerannt.
Dört kilometre koştuk.
Ich bin gerade erst gekommen.
Daha yeni geldim.
Ronaldo hat seinen Ferrari gefahren.
Ronaldo, Ferrari’sini sürdü.
Wer hat mein Handy genommen?
Telefonumu kim aldı?

❗ Bazı düzenli veya düzensiz fiillerin Partizip Perfekt’i teşkil edilirken kökün önüne ge- takısı eklenmez. Bunlar, be-, ver-, er-, ge-, zer-, ent– ayrılamayan eklerle başlayan fiillerdir.

❗Sonu –ieren ile biten fiiller de benzer şekilde ge- takısını almaz. Bu tip fiillerin Partizip Perfekt’i köklerinin sonuna bir -t eklemek suretiyle yapılır.

InfinitivPartizip Perfekt
bezahlenbezahl-t
besuchenbesuch-t
verkaufenverkauf-t
erzählenerzähl-t
gehörengehör-t
entschuldigenentschuldig-t
reparierenreparier-t
Partizip Perfect Çekimine -ge Takısı Eklenmeyen Fiiler

Aşağıdaki örnekleri inceleyin:

Niemand hat mich heute besucht.
Bugün beni kimse ziyaret etmedi.
Ich habe draußen Schreie gehört.
Dışarıda çığlıklar duydum.
Peter hat sein Auto verkauft.
Peter arabasını sattı.
Sie haben Marias Fahrrad repariert.
Maria’nın bisikletini tamir ettiler.

Ayrılabilen Fiillerde Perfekt Kullanımı

Gelelim ayrılabilen fiillerde Perfekt kullanımına. Ayrılabilir fiillerin Partizip II halleri fiil kökünden önce “ge-” ve sonra “-t” ya da “-en” ekleyerek oluşturulur ve daha sonra, ayrılabilir önek, ge-“ekinin önüne gelir.

InfinitivPartizip II
aufstehen aufgestanden
einschlafen eingeschlafen
kennenlernen kennengelernt
einkaufen eingekauft

Aşağıdaki örnekleri inceleyin:

Meine Mutter hat das Fenster aufgemacht.
Annem pencereyi açtı.
Sie sind vom Weg abgekommen.
Yollarını kaybettiler.
Ich bin ausgegangen.
Dışarıya çıktım.

Können, wollen, müssen, cinsinden tarz fiiller mastar halinde en sona, yine mastar halinde bulunan esas fiilin de arkasına gider. Tarz fiillerin hepsi yardımcı fiil olarak haben fiilini aldığı için tarz fiilin boşalttığı ikinci bölgeye haben yardımcı fiilinin özneye göre şimdiki zamandaki çekimlenmiş şekli gelir:

12345
Öznehaben PräsensEsas FiilTarz Fiil
Mein Vater hat ein Handy kaufen wollen.
Babam bir cep telefonu almak istedi.
Der alte Mann hat nicht rauchen dürfen.
Yaşlı adamın sigara içmesine izin verilmedi.

❗ Ancak belirtmek gerekir ki tarz fiilleriyle yakın geçmiş zaman cümlesi kurulacaksa Perfekt değil Präteritum kullanılmalıdır.

Dönüşlü Fiillerin Di’li Geçmiş Zamanı

Dönüşlü fiillerin Perfekt’i hiçbir özel durum göstermez. Normal kurala göre Perfekt yapılır. Ayrıca dönüşlü zamirin yeri değişmez.

1234
ÖzneDönüşlü Fiil HabenFiil Partizip II
ÖzneDönüşlü Fiil SeinFiil Partizip II

Örnekleri inceleyiniz:

Ich habe mich mit einer Rasierklinge rasiert.
Jiletle tıraş oldum.
Hat sich die Schülerin auf die Bank gesetzt?
Kız öğrenci sıraya oturdu mu?
Er hat sich schnell angezogen.
Hemen giyindi.
Dönüşlü Fiillerle Perfekt Yapmak

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

21 Yorum

    1. Merhabalar, tarz fiiller mastar halinde en sona, yine mastar halinde bulunan esas fiilin de arkasına gider. Tarz fiilin en sona gitmesiyle onun yerine de haben yardımcı fiilinin özneye göre şimdiki zamandaki çekimlenmiş şekli gelir.

  1. Çocuk kızkardeşine kitap hediye etti olmalı. Şimdiki zaman kullanılmış örnekte!

  2. Der alte Mann hat nicht rauchen dürfen
    kısmında çeviri yanlış yazılmış , yaşlı adamın sigara içmesine izin verilmedi olmalıydı

  3. Merheba perfekt zamanda düzensiz olarak mesela gehen fiilinin gegangen e dönüşmesi gibi dönüşme yaşayan fiilleri ezberleyebilmek için bir listeye nasıl ulaşabilirim?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏