Almancada lassen Fiili ve Kullanıldığı Durumlar

Almancada lassen fiili, cümlede tek başına ana fiil olarak kullanılabildiği gibi başka bir ana fiilin yanında yardımcı fiil olarak da kullanılabilen, farklı kullanımları ve anlamları olan özel bir fiildir.

Almancada lassen Fiili

Eğer lassen fiili bir cümlede tek başına ana fiil olarak kullanılırsa “izin vermek, bırakmak” anlamına gelir. Buna karşılık yardımcı fiil olarak kullanılırsa da “yaptırtmak, ettirtmek” gibi bir işi bir başkasına yaptırtmak anlamı çıkar.

Ana Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

	Ana Fiil
Präsens	Ich lasse das Rauchen. Sigara içmeyi bırakıyorum.
Perfekt	Ich habe das Rauchen gelassen. Sigara içmeyi bıraktım.

lassen fiili, yukarıdaki örnekte ana fiil olduğu için geçmiş zaman yapısı (Perfekt) gelassen olmuştur.

Tarz Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

Almancada lassen fiili, tarz fiilmiş gibi bir anlam içeren yardımcı fiil görevinde kullanılabilir.

	Tarz Fiilmiş Gibi
Präsens	Der Vater lässt die Kinder bis spät in die Nacht fernsehen. Baba çocukların geç saate kadar TV izlemesine izin veriyor.
Perfekt	Der Vater hat die Kinder bis spät in die Nacht fernsehen lassen. Baba çocukların geç saate kadar TV izlemesine izin verdi.

Yukarıdaki örnekte de görüleceği üzere, lassen fiili yardımcı fiil olarak kullanıldığında geçmiş zaman yapısı Perfekt mit zweimal Infinitiv (haben + Verb (Infinitiv) + lassen (Infinitiv)) şeklinde kullanıldığı görülmüştür.

Ettirgen Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

Ayrıca lassen fiili, ettirgen olarak da kullanılabilmektedir. Böylesi kullanımlarında fiilin anlamı, cümledeki ana fiil ile belirtilen işin bir başkasına yaptırıldığını gösterir. Yani yaptırtmak, ettirtmek anlamına gelir.

	Ettirgen Fiil
Präsens	Ich lasse mein Auto reparieren. Arabamı tamir ettiriyorum.
Perfekt	Ich habe mein Auto reparieren lassen. Arabamı tamir ettirdim.

Perfekt halinde gelassen değil de Infinitiv halinin kullanıldığına dikkat edin.

sich lassen ve Passiversatzform Olarak Kullanımı

Eğer cümlenin öznesi üçüncü tekil şahıs (er/sie/es) ya da üçüncü çoğul şahıs (sie) ise ilgili cümle können + Passiv anlamına gelebilir.

	Passiversatzform
Präsens	Das Auto lässt sich reparieren. Araba tamir edilebilir.
Perfekt	Das Auto hat sich reparieren lassen. Araba tamir edilebildi.
Präsens	Dieses Problem lässt sich leicht lösen. Bu problem kolayca çözülebilir.
Perfekt	Dieses Problem hat sich leicht lösen lassen. Bu problem kolayca çözülebildi.

Yani yukarıdaki cümleler pekala können + Passiv ile sağlanabilir:

Dieses Problem kann leicht gelöst werden. Bu problem kolayca çözülebilir.

Dieses Problem lässt sich leicht lösen. Bu problem kolayca çözülebilir.

Ancak lassen fiili ile bu anlamı vermek daha seçkin bir kullanım olur.

Bu arada belirtmek gerekir ki lassen fiili dönüşlü (Reflexiv) bir fiil olarak kullanılabildiği için her sich lassen bulunan cümlelerde Passiversatz anlamı aramamak gerekir.

	Reflexiv Fiil
Präsens	Ich lasse mir die Haare schneiden. Saçlarımı kestiriyorum.
Perfekt	Ich habe mir die Haare schneiden lassen. Saçlarımı kestirdim.

Yukarıdaki örnekte Dativ formu olan mir kullanıldığı için bunun dönüşlü bir fiil olduğu kolayca anlaşılmakta. Bazen bu durum kolayca anlaşılmayabilir. O yüzden cümlenin anlamından yorumlamak gerekecek.

Reflexiv	Meine Freundin lässt sich die Haare scheiden. Kız arkadaşım saçlarını kestiriyor.
Passiversatz	Der Tumor lässt sich operieren. Tümör ameliyat edilebilir.

Tabi siz cümlede Kız arkadaşımın saçları kolayca kesilebilir gibi bir anlam vermek istiyorsanız o zaman Passiversatz olarak kullanabilirsiniz. İkinci durumda da fark edileceği üzere bir tümör kendi kendini ameliyat ettiremez. Dolayısıyla Passiversatz olarak kullanılmıştır.

Her ikisinin de makul gelebileceği durumlar olabilir. Böylesi durumlarda cümlede verilmek istenen anlama göre hareket etmeliyiz:

Reflexiv	Mein Vater lässt sich operieren. Babam kendini ameliyat ettiriyor. (Babam ameliyat oluyor.)
Passiversatz	Mein Vater lässt sich operieren. Babam ameliyat edilebilir.