Almancada lassen Fiili ve Kullanıldığı Durumlar

Almancada lassen fiili, cümlede tek başına ana fiil olarak kullanılabildiği gibi başka bir ana fiilin yanında yardımcı fiil olarak da kullanılabilen, farklı kullanımları ve anlamları olan özel bir fiildir.

Almancada lassen Fiili

Eğer lassen fiili bir cümlede tek başına yani ana fiil olarak kullanılırsa “izin vermek, bırakmak” anlamına gelir. Buna karşılık yardımcı fiil olarak kullanılırsa da “yaptırtmak, ettirtmek” gibi bir işi bir başkasına yaptırtmak anlamı çıkar.

Ana Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

Aşağıdaki tabloda lassen fiilinin şimdiki zamanda çekimi gösterilmiştir:

Zamir	PRÄSENS
ich	lasse
du	lässt
er|sie|es	lässt
wir	lassen
ihr	lasst
sie|Sie	lassen

PRÄSENS	PRÄTERITUM	PERFEKT
er/sie/es	er/sie/es	er/sie/es
lässt	ließ	hat gelassen

Lassen fiili cümlede ana fiil görevindeyken, “izin vermek, bırakmak” gibi anlamlara gelir:

⭐ Ana fiil olarak kullanımı
⬇️ Präsens
Ich lasse das Rauchen.
Sigara içmeyi bırakıyorum.
⬇️ Perfekt
Ich habe das Rauchen gelassen.
Sigara içmeyi bıraktım.

lassen fiili, yukarıdaki örnekte ana fiil olduğu için geçmiş zaman yapısı (Perfekt) gelassen olmuştur.

Yardımcı Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

Almancada lassen fiili cümlede yardımcı fiil görevindeyken ise “izin vermek, yaptırtmak, bir işi bir başkasına yaptırtmak” anlamında kullanılır. Bu özelliğiyle tıpkı tarz fiilmiş gibi bir kullanıma sahiptir.

⭐ Yardımcı fiil olarak kullanımı
⬇️ Präsens
Thomas lässt seine Kinder bis spät in die Nacht fernsehen.
Thomas çocuklarının geç saate kadar TV izlemesine izin veriyor.
⬇️ Perfekt
Thomas hat seine Kinder bis spät in die Nacht fernsehen lassen.
Thomas çocuklarının geç saate kadar TV izlemesine izin verdi.

Perfekt kullanıma bakılırsa aşağıdaki gibi bir formatta kullanıldığı görülür:

➡️ haben + Verb _(Infinitiv) + lassen _(Infinitiv)

Ettirgen Fiil Olarak lassen Fiilinin Kullanımı

Lassen fiili “yaptırtmak, bir işi bir başkasına yaptırtmak” anlamında iken ettirgen bir anlama bürünmektedir. Böylesi kullanımlarında fiilin anlamı, cümledeki ana fiil ile belirtilen işin bir başkasına yaptırıldığını gösterir. Benzer şekilde Perfekt halde aşağıdaki gibi kullanılır:

➡️ haben + Verb _(Infinitiv) + lassen _(Infinitiv)

⭐ Ettirgen olarak kullanımı
⬇️ Präsens
Ich lasse mein Handy reparieren.
Cep telefonumu tamir ettiriyorum.
⬇️ Perfekt
Ich habe mein Handy reparieren lassen.
Cep telefonumu tamir ettirdim.

Sich lassen ve Passiversatzform Olarak Kullanımı

Eğer cümlenin öznesi üçüncü tekil şahıs (er/sie/es) ya da üçüncü çoğul şahıs (sie) ise ilgili cümle können + Passiv anlamına gelebilir.

Özne	PRÄSENS	Perfekt
er/sie/es	lassen sich + ana fiil	hat sich + ana fiil + lassen
sie	lassen sich + ana fiil	haben sich + ana fiil + lassen

⭐ Passiversatzform
⬇️ Präsens
-Mein Handy lässt sich reparieren.
Cep telefonu tamir edilebilir.
-Dieses Problem lässt sich leicht lösen.
Bu problem kolayca çözülebilir.
⬇️ Perfekt
-Mein Handy hat sich reparieren lassen.
Cep telefonu tamir edilebildi.
-Dieses Problem hat sich leicht lösen lassen.
Bu problem kolayca çözülebildi.

Yani yukarıdaki cümleler pekala können + Passiv ile de sağlanabilir:

Dieses Problem kann leicht gelöst werden. Bu problem kolayca çözülebilir.

Dieses Problem lässt sich leicht lösen. Bu problem kolayca çözülebilir.

Ancak lassen fiili ile bu anlamı vermek daha seçkin bir kullanım olacaktır.

❗ Lassen fiilinin yukarıdaki kullanımını “sich lassen” dönüşlü fiili ile karıştırmamak gerekir. Zira lassen fiili dönüşlü (Reflexiv) bir fiil olarak da kullanılabildiği için her sich lassen bulunan cümlelerde Passiversatz anlamı aramamak gerekir.

⭐ Dönüşlü fiil (Reflexiv) olarak kullanımı
⬇️ Präsens
Ich lasse mir die Haare schneiden.
Saçlarımı kestiriyorum.
⬇️ Perfekt
Ich habe mir die Haare schneiden lassen.
Saçlarımı kestirdim.

Yukarıdaki örnekte Dativ formu olan mir kullanıldığı için bunun dönüşlü bir fiil olduğu kolayca anlaşılmakta. Bazen bu durum kolayca anlaşılmayabilir. O yüzden cümlenin anlamından yorumlamak gerekecek.

⬇️ Reflexiv
Meine Freundin lässt sich die Haare scheiden.
Kız arkadaşım saçlarını kestiriyor.
⬇️ Passiversatz
Das Karzinom lässt sich operieren.
Kanser ameliyat edilebilir.

Tabi siz cümlede Kız arkadaşımın saçları kolayca kesilebilir gibi bir anlam vermek istiyorsanız o zaman Passiversatz olarak kullanabilirsiniz. İkinci durumda da fark edileceği üzere bir tümör kendi kendini ameliyat ettiremez. Dolayısıyla Passiversatz olarak kullanılmıştır.

Her ikisinin de makul gelebileceği durumlar olabilir. Böylesi durumlarda cümlede verilmek istenen anlama göre hareket etmeliyiz:

⬇️ Reflexiv
Thomas lässt sich operieren.
Thomas kendini ameliyat ettiriyor.
(Thomas ameliyat oluyor.)
⬇️ Passiversatz
Thomas lässt sich operieren.
Thomas ameliyat edilebilir.