Almancada “man” Zamiri (Passivsätze mit man)
Merhaba arkadaşlar. Bu dersimizde, Almancada sıklıkla karşılaşılan “man” belgisiz zamiri ile alakalı olabildiğince doyurucu bir konu anlatımı yapacağız.
Almancada “man” Zamiri
Almancada “man” belgisiz zamiri, yapıca “etken” olsa da, anlam olarak “edilgen” bir anlatım sağlar. Bu zamire özellikle filmlerde ve şarkı sözlerinde sıkça rastlayabilirsiniz. Günlük konuşmalarda da bu kullanımı duyma olasılığınız oldukça yüksektir. Zaten konuyu öğrenince neden çok kullanıldığına hak vereceksiniz. O yüzden es geçmek istemedim. Hazırsanız başlayalım.
Bildiğiniz üzere “edilgen çatılı cümlelerde” (Passivsätze), eylemi gerçekleştiren kişi ya da nesne yerine bizzat eylemin kendisi ön plandadır. Bu şekilde bir cümle kurmak için Almancada üç farklı yöntem kullanılır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:
- Vorganpassiv
- Zustandpassiv
- Passivsätze mit man
İlk iki konuyu zaten ayrı başlıklarda detaylı bir şekilde irdeledik. Bu yazımızda konumuz olan “Passivsätze mit man” başlığını detaylarıyla irdeleyeceğiz.
Konuya ilk olarak bir uyarıyla başlamak istiyorum: İngilizce bilenler, Almancadaki “man” zamirini gördüklerinde, bunu İngilizcedeki “adam” anlamına gelen “man” kelimesiyle karıştırabiliyorlar. Ancak, inanın bu iki kelimenin birbiriyle hiçbir ilgisi yok. Dolayısıyla Almancadaki “der Mann” kelimesiyle de bir alakası yok.
Sıra geldi fiilimizi “man” zamiri ile nasıl çekimleyeceğimize. Almancada “man” zamirinin muhatabı olan fiil, yalnızca şimdiki zamanda (Präsens) ve sanki üçüncü tekil şahıs zamiriymiş gibi çekimlenir. Basit bir cümle içinde “man” öznesi cümle içinde birinci veya üçüncü pozisyonda yer alır.
Zamirimizin en nevi şahsına münhasır özelliği ise herkes için geçerli olan ve genelleme yapılan durumlar anlatılmak için kullanılmasıdır. Zaten bu sayede etken bir cümle kurmamıza rağmen edilgen bir anlatımı sağlıyoruz. Hani gündelik konuşmalarımızda “sağlıklı beslenmek insan sağlığı için önemlidir” gibi genellemeler yaparız ya. İşte tam da bu cümleleri kurmamıza yardımcı olur.
Her ne kadar etken bir cümle yapısı olsa da cümledeki işin kimin tarafından yapıldığı önemsenmediği veya bilinmediği için edilgen bir anlam olur. Dahası, edilgen cümlelerde işi yapanı bir şekilde belirtmek için kullanılan “von“ edatı bile kullanılmaz. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:
🇩🇪 Man sagt, dass es heute Abend regnen wird.
🇹🇷 Bu gece yağmur yağacak diyorlar.
🇩🇪 Man kann alles schaffen, wenn man wirklich will.
🇹🇷 Gerçekten istersen her şeyi başarabilirsin.
🇩🇪 Man sollte regelmäßig Sport machen, um gesund zu bleiben.
🇹🇷 Sağlıklı kalmak için düzenli olarak spor yapılmalıdır.
🇩🇪 Man darf hier nicht parken.
🇹🇷 Buraya park edilemez.
🇩🇪 Man schafft es, wenn man daran glaubt.
🇹🇷 İnanırsan başarabilirsin.
🇩🇪 Hier darf man parken.
🇹🇷 Buraya park edilebilir.