Almancada Miş’li Geçmiş Zaman (Plusquamperfekt)

Almanca dil bilgisinde “Plusquamperfekt” yapısı, bir eylemin geçmişteki başka bir eylemden önce tamamlandığını ifade eden kiptir. Türkçede bu durumu genellikle “miş’li geçmiş zaman” (-mış/-miş) ile anlatırız.

Almancada Miş’li Geçmiş Zaman

“Perfekt” ile aralarında yapı olarak büyük bir benzerlik bulunmaktadır. İkisi de yardımcı fiil olarak “haben” ve “sein” kullanır. Aralarındaki fark ise “Perfekt“ yaparken “haben“ ve “sein“ yardımcı fiillerinin “Präsens“ (şimdiki zaman) çekimleri kullanılırken “Plusquamperfekt” yaparken “Präteritum” (di’li geçmiş zaman) çekimlerinin kullanılmasıdır. O zaman yeri gelmişken bu yardımcı fiillerimizin “Präteritum” çekimlerini gösterelim:

Zamir	Haben	Sein
ich	hatte	war
du	hattest	warst
er/sie/es	hatte	war
wir	hatten	waren
ihr	hattet	wart
sie/Sie	hatten	waren

Aşağıdaki örneğimizde, konuyu daha iyi anlatmak adına cümlenin hem “Präsens” hem “Perfekt” hem de “Plusquamperfekt” halini gösterdim. “Plusquamperfekt” yaparken cümlenin ana fiili olan “gehen” fiili, “gegangen” şeklinde “Partizip II” formuna dönüştürülerek cümlenin sonuna yerleştirilmiştir. “Gehen” fiilinin bıraktığı yere ise “gehen” fiilinin “Perfekt” yardımcı fiili olan “sein” yardımcı fiili gelmiştir. “Sein” fiili, cümlenin öznesine uygun olarak (bu örnekte birinci tekil şahıs “ich” için) “Präteritum” çekimlenir.

• Präsens
  • 🇩🇪 Ich gehe ins Kino.
  • 🇹🇷 Sinemaya gidiyorum.
• Perfekt
  • 🇩🇪 Ich bin ins Kino gegangen.
  • 🇹🇷 Sinemaya gittim.
• Plusquamperfekt
  • 🇩🇪 Ich war ins Kino gegangen.
  • 🇹🇷 Sinemaya gitmiştim/gittim.

❗ “Plusquamperfekt” yapısı, genellikle birden fazla geçmiş zamanı içeren cümlelerde kullanılır. Bu cümlelerde geçmişte olan kip “Präteritum” iken daha da geçmişte olan “Plusquamperfekt” olur. Eğer cümlede tek bir geçmiş zaman kullanılacaksa, Bunu Türkçe olarak “miş’li geçmiş zaman” şeklinde kursanız bile Almancası için “Perfekt” kipini tercih etmelisiniz. Yoksa ben yukarıdaki örnekte bu yapının nasıl kurulduğunu göstermek adına böyle bir cümle kurmuştum. O cümlenin daha doğrusu şu şekilde kurulur:

🇩🇪 Nachdem wir gegessen hatten _{Plusquamperfekt}, gingen wir ins Kino _Präteritum.
🇹🇷 Yemek yedikten sonra sinemaya gittik.

Yukarıdaki örneğimizde de görüldüğü gibi, iki farklı geçmiş zamanla kurulan cümlelerde, hangi geçmiş zamanın daha önce gerçekleştiğini belirtmek için “nachdem” gibi zaman bağlaçları kullanılır. Bu tür bağlaçlar, “Plusquamperfekt” yapısını kurarken de faydalıdır. Yeri gelmişken bu bağlaçlardan bazılarını göstereyim:

1. Nachdem (sonra, -den/-dan sonra):
   • 🇩🇪 Nachdem wir gegessen hatten, gingen wir ins Kino.
   • 🇹🇷 Yemek yedikten sonra sinemaya gittik.
2. Als (diğinde, -dığında):
   • 🇩🇪 Als ich an der Bushaltestelle ankam, war der Bus schon abgefahren.
   • 🇹🇷 Durağa vardığımda otobüs çoktan hareket etmişti.
3. Bevor (önce, -den önce):
   • 🇩🇪 Bevor wir ins Kino gingen, hatten wir zu Abend gegessen.
   • 🇹🇷 Sinemaya gitmeden önce akşam yemeği yedik.
4. Seitdem (o zamandan beri, -den/-dan beri):
   • 🇩🇪 Seitdem ich das Buch gelesen hatte, interessierte ich mich mehr für Geschichte.
   • 🇹🇷 Kitabı okuduğumdan beri tarihle daha çok ilgilenmeye başladım.
5. Danach (ondan sonra)
   • Ich hatte den ganzen Tag gearbeitet. Danach habe ich geschlafen.
   • Bütün gün çalışmıştım. Ondan sonra uyudum.
6. Bis (-e/-a kadar)
   • 🇩🇪 Ich hatte den Bericht fertiggestellt, bis er zurückkam.
   • 🇹🇷 O geri dönene kadar raporu tamamlamıştım.

Umarım Almancada “Plusquamperfekt” kipinin iki farklı geçmiş zaman içeren cümlelerde daha önce gerçekleşmiş olan eylemi anlatmak için kullanıldığı anlaşılmıştır. Evet, Türkçede geçmiş zaman anlatırken “miş’li geçmiş zaman”ı tek başına kullanabiliyoruz diye Almancada da bir benzerini yapmak isteyebiliriz. Ancak tek bir geçmiş zaman barındıran cümleler kurmak için Almancada “Perfekt” ya da “Präteritum” tercih etmeliyiz. Yani:

🇩🇪 Ich hatte Thomas in Antalya gesehen. 👎🏻
🇩🇪 Ich habe Thomas in Antalya gesehen. 👍🏻
🇹🇷 Thomas’ı Antalya’da gördüm.