Almancada Sıfatların -e Hali Çekimleri ve Özellikleri
Bu yazımızda Almancada sıfatların -e hali çekimleri nasıl yapılır onu inceleyeceğiz. Bu konuyu çalışmak için muhakkak ismin yalın halinde sıfatların aldığı çekim ekleri konusunu çalışmanızı tavsiye ediyoruz.
Almancada Sıfatların -e Hali Çekimleri
Bildiğiniz üzere sıfatlar, isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, bıraktığı izlenim gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden “tanımlayıcı” kelimelerdir.
Sıfatlar cümlede tek başına bulunabildiği gibi bir ismin önüne gelerek de kullanılmaktadır:
Das Auto ist klein. (Araba küçük.)
Das kleine Auto. (Küçük araba.)
Yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı üzere Almancada sıfatlar bir isimle beraber kullanıldıklarında çekim ekleri almaktadır.
Sıfatlar aldıkları bu çekim ekleri önüne geldikleri ismin cinsiyet, sayı ve hal durumuna bağlı olarak şekillenmektedir. Biz bu yazımızda ismin -e halinde sıfatların aldıkları çekim eklerini inceleyeceğiz.
İsmin yalın halinde sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| der (eril) | -e | kleine |
| die (dişil) | -e | kleine |
| das (nötr) | -e | kleine |
| die (çoğul) | -en | kleinen |
İsmin -i halinde sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| den (eril) | -en | kleinen |
| die (dişil) | -e | kleine |
| das (nötr) | -e | kleine |
| die (çoğul) | -en | kleinen |
İsmin -e halinde sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| dem (eril) | -en | kleinen |
| der (dişil) | -en | kleinen |
| dem (nötr) | -en | kleinen |
| den (çoğul) | -en | kleinen |
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ismin -e halindeki sıfatın sahip olduğu çekim ekleri bütün belirli artikellerde -en şeklindedir.
➡️ Eril isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en” (den)
➡️ Dişil isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en” (die)
➡️ Nötr isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en” (das)
➡️ Çoğul isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en”
Thomas gab dem alten Vater ein Gürtel. (der Vater)
Thomas yaşlı babaya bir kemer verdi.
Thomas gab der schönen Freundin eine Blume. (die Freundin)
Thomas güzel kız arkadaşına bir çiçek verdi.
Thomas gab dem kleinen Kind ein Ball. (das Kind)
Thomas küçük çocuğa bir top verdi.
Thomas las den jüngeren Brüdern ein Buch vor. (der Bruder, n)
Thomas küçük kardeşlere bir kitap okudu.
İsmin yalın halinde, belirsiz artikel bulunan isimlerin önüne gelen sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| ein kein (eril) | -er | kleiner |
| eine keine (dişil) | -e | kleine |
| ein kein (nötr) | -es | kleines |
keine (çoğul) | -en | kleinen |
İsmin -i halinde, belirsiz artikel bulunan isimlerin önüne gelen sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| einen keinen (eril) | -en | kleinen |
| eine keine (dişil) | -e | kleine |
| ein kein (nötr) | -es | kleines |
keine (çoğul) | -en | kleinen |
İsmin -i halinde, belirsiz artikel bulunan isimlerin önüne gelen sıfatların aldıkları ekler:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| einem keinem (eril) | -en | kleinen |
| einer keiner (dişil) | -en | kleinen |
| einem keinem (nötr) | -en | kleinen |
keinen (çoğul) | -en | kleinen |
❗ Belirsiz artikel (ein-eine) çoğul halde kullanılmaz. Ancak olumsuz versiyonu olan kein-keine çoğul halde kullanılabilir.
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ismin -e halindeki sıfatın sahip olduğu çekim ekleri bütün belirsiz artikellerde -en şeklindedir.
Yukarıdaki tabloya baktığımızda ismin -i halinde belirsiz artikele sahip isimlerin önüne gelen sıfatlar isimlerin cinsiyetine göre sıfatlara şu ekler gelir:
Thomas fährt mit einem neuen Bus zur Arbeit. (der Bus)
Thomas işe yeni bir otobüsle gidiyor.
Thomas fährt mit einer alten Fähre zur Arbeit. (die Fähre)
Thomas işe eski bir feribotla gidiyor.
Thomas fährt mit einem roten Auto zur Arbeit. (das Auto)
Thomas işe kırmızı bir arabayla gidiyor.
⭐ Eğer isim, iyelik sıfatı (mein, dein …) ile kullanılmışsa sıfatımız yine belirsiz artikeller gibi çekim ekleri alır. İyelik sıfatlarına sahip çoğul isimlerin önüne gelen sıfatlara “-en” ekini ekleriz.
Thomas gibt seiner schönen Freundin eine Blume.
Thomas güzel kız arkadaşına bir çiçek veriyor.
Anna wohnt bei ihrem kleinen Bruder.
Anna küçük kardeşiyle birlikte yaşıyor.
Kısaca sıfatların yalın halde, -i halinde ve -e halinde aldıkları ekleri özetlersek:
| Artikel | Nominativ | Akkusativ | Dativ |
| der (eril) | -e | -en | -en |
| die (dişil) | -e | -e | -en |
| das (eril) | -e | -e | -en |
| die (çoğul) | -en | -en | -en |
| ein kein mein… (eril) | -er | -en | -en |
| eine keine meine… (dişil) | -e | -e | -en |
| ein kein mein… (nötr) | -es | -es | -en |
keine meine… (çoğul) | -en | -en | -en |
