Almancada Sıfatların -E Hali Çekimleri ve Özellikleri

Bu yazımızda Almancada sıfatların -e hali çekimleri nasıl yapılır onu inceleyeceğiz. Bu konuyu çalışmak için muhakkak ismin yalın halinde sıfatların aldığı çekim ekleri konusunu çalışmanızı tavsiye ediyoruz.

Almancada Sıfatların -E Hali Çekimleri

Bildiğiniz üzere sıfatlar, isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, bıraktığı izlenim gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden “tanımlayıcı” kelimelerdir. Sıfatlar cümlede tek başına bulunabildiği gibi bir ismin önüne gelerek de kullanılmaktadır:

🇩🇪 Das Auto ist klein. (Araba küçük.)
🇩🇪 Das kleine Auto. (Küçük araba.)

Yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı üzere Almancada sıfatlar bir isimle beraber kullanıldıklarında çekim ekleri almaktadır. Sıfatlar aldıkları bu çekim ekleri önüne geldikleri ismin cinsiyet, sayı ve hal durumuna bağlı olarak şekillenmektedir. Biz bu yazımızda ismin -e halinde sıfatların aldıkları çekim eklerini inceleyeceğiz.

İsmin -E Halinde Almanca Sıfat Çekimleri

Almancada sıfat çekimleri, güçlü çekim (Starke Beugung), zayıf (Schwache Beugung) ve karışık (Gemischte Beugung) olmak üzere üç şekilde olmaktadır.

-E Halinde Halde Güçlü Çekim

Bu çekim, herhangi bir artikel veya sahiplik zamirleri (mein, dein, sein, vb.) kullanılmadığında uygulanır. Yani, herhangi bir artikel olmadan kullanılmış isimlerle beraber eğer bir sıfat kullanılırsa aşağıdaki gibi çekimlenir.

HAL	ERİL	DİŞİL	NÖTR	ÇOĞUL
Nominativ	großer	große	großes	große
Akkusativ	großen	große	großes	große
Dativ	großem	großer	großem	großen

Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ismin -e halindeki sıfatın sahip olduğu çekim ekleri ismin -e halindeki (Dativ) artikel çekimleriyle benzerlik göstermektedir.

➡️ Eril isimleri tanımlayan sıfatlar için “-em” (der ➡️ dem)
➡️ Dişil isimleri tanımlayan sıfatlar için “-er” (die➡️ der)
➡️ Nötr isimleri tanımlayan sıfatlar için “-em” (das➡️ dem)
➡️ Çoğul isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en” (die ➡️ den)

🇩🇪 Ich helfe mit großem Vergnügen.
🇹🇷 Büyük bir zevkle yardım ediyorum.
🇩🇪 Er antwortet mit großer Geduld.
🇹🇷 Büyük bir sabırla yanıt veriyor.
🇩🇪 Ich arbeite mit großem Interesse.
🇹🇷 Büyük bir ilgiyle çalışıyorum.
🇩🇪 Wir sprechen mit großen Hoffnungen.
🇹🇷 Büyük umutlarla konuşuyoruz

-E Halinde Zayıf Çekim

Bu çekim, belirli bir artikel (der, die, das) veya başka bir belirleyici (dieser, jener vb.) ile birlikte kullanıldığında uygulanır. Aşağıdaki tabloda sıfatın önüne geldiği ismin belirli artikeline göre aldığı ekler gösterilmiştir:

HAL	ERİL	DİŞİL	NÖTR	ÇOĞUL
Nominativ	der große	die große	das große	die großen
Akkusativ	den großen	die große	das große	die großen
Dativ	dem großen	der großen	dem großen	den großen

Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ismin -e halindeki sıfatın sahip olduğu çekim ekleri bütün cinsiyetlerde ve hatta çoğulda aynıdır (-en).

🇩🇪 Thomas gab dem alten Vater ein Gürtel. (der Vater)
🇹🇷 Thomas yaşlı babaya bir kemer verdi.
🇩🇪 Thomas gab der schönen Freundin eine Blume. (die Freundin)
🇹🇷 Thomas güzel kız arkadaşına bir çiçek verdi.
🇩🇪 Thomas gab dem kleinen Kind ein Ball. (das Kind)
🇹🇷 Thomas küçük çocuğa bir top verdi.
🇩🇪 Thomas las den jüngeren Brüdern ein Buch vor. (der Bruder, n)
🇹🇷 Thomas küçük kardeşlere bir kitap okudu.

-E Halinde Karışık Çekim

Genellikle “ein”, “kein” gibi belirsiz artikel ya da sahiplik zamirleriyle (mein, dein, sein, vb.) birlikte kullanıldığında karışık çekim uygulanır.

HAL	ERİL	DİŞİL	NÖTR	ÇOĞUL
Nominativ	ein großer kein großer mein großer	eine große keine große meine große	ein großes kein großes mein großes	✖️ keine großen meine großen
Akkusativ	einen großen keinen großen meinen großen	eine große keine große meine große	ein großes kein großes mein großes	✖️ keine großen meine großen
Dativ	einem großen keinem großen meinem großen	einer großen keiner großen meiner großen	einem großen keinem großen meinem großen	✖️ keinen großen meinen großen

❗ Belirsiz artikel (ein-eine) çoğul halde kullanılmaz.

Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere ismin -e halindeki sıfatın sahip olduğu çekim ekleri bütün belirsiz artikellerde –en şeklindedir.

🇩🇪 Thomas fährt mit einem neuen Bus zur Arbeit. (der Bus)
🇹🇷 Thomas işe yeni bir otobüsle gidiyor.
🇩🇪 Thomas fährt mit einer alten Fähre zur Arbeit. (die Fähre)
🇹🇷 Thomas işe eski bir feribotla gidiyor.
🇩🇪 Thomas fährt mit einem roten Auto zur Arbeit. (das Auto)
🇹🇷 Thomas işe kırmızı bir arabayla gidiyor.

⭐ Tablomuzdan da anlaşılacağı üzere eğer isim, iyelik sıfatı (mein, dein …) ile kullanılmışsa sıfatımız yine belirsiz artikeller gibi çekimlenir.

🇩🇪 Thomas gibt seiner schönen Freundin eine Blume.
🇹🇷 Thomas güzel kız arkadaşına bir çiçek veriyor.
🇩🇪 Anna wohnt bei ihrem kleinen Bruder.
🇹🇷 Anna küçük kardeşiyle birlikte yaşıyor.

Kısaca sıfatların yalın halde, -i halinde ve -e halinde aldıkları ekleri özetlersek:

HAL	ERİL	DİŞİL	NÖTR	ÇOĞUL
Nominativ	großer der große ein großer kein großer mein großer	große die große eine große keine große meine große	großes das große ein großes kein großes mein großes	große die großen ✖️ keine großen meine großen
Akkusativ	großen den großen einen großen keinen großen meinen großen	große die große eine große keine große meine große	großes das große ein großes kein großes mein großes	große die großen ✖️ keine großen meine großen
Dativ	großem dem großen einem großen keinem großen meinem großen	großer der großen einer großen keiner großen meiner großen	großem dem großen einem großen keinem großen meinem großen	großen den großen ✖️ keinen großen meinen großen