Almancada İsmin -İn Hali (Genitiv)

Almancada ismin -in hali olarak kullanılan Genitiv, tamlayan durumundaki iyelik belirtmek için kullanılır.

Almancada İsmin -İn Hali

Bilindiği üzere Türkçede “Fevzi’nin öğretmeni, polisin evi, çocuğun köpeği, doktorun hastası” gibi bir ismin başka bir isme ait olduğunu göstermek için kullanılan cümlelere “isim tamlaması” denir. Bu tarz cümlelere yakından bakıldığında, Türkçede isim tamlaması yapılırken ilk ismin sonuna (kelimenin son harfine uyarak -nin, -nın, -un, -in, -in gibi şekillere giren) –in takısı eklenmektedir. Sona eklenen bu takı, ismin bulunduğu hale de adını vermiştir; -in hali.

⭐ Almanca artikeli der ve das olan isimler Genitiv forma sokulurken des, artikeli die olanlar ise Genitiv forma sokulurken der olmaktadır.

Aşağıdaki tabloda hal durumlarının hem özeti verilmiş olup hem de -in halindeki değişim gösterilmiştir.

Hal	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
Nominativ (Yalın Hal)	der ein kein	die eine keine	das ein kein	die ✖️ keine
Akkusativ (-i hali)	den einen keinen	die eine keine	das ein kein	die ✖️ keine
Dativ (-e hali)	dem einem keinem	der einer keiner	dem einem keinem	den ✖️ keinen
Genitiv (-in hali)	des eines keines	der einer keiner	des eines keines	der ✖️ keiner

Artikellerdeki değişim yukarıdaki tabloda gösterildiği gibidir. Ancak bazı isimlerde artikellerinin değişiminin yanı sıra bazı çekim ekleri de almaktadır:

❗ Artikeli der ve das olan isimlerin artikeli des şeklini alır ve ismin sonuna da –s veya –es takısı eklenir. İsim tek heceliyse sona –es takısı, iki veya daha çok heceliyse –s takısı eklenir. Ayrıca  -s, -z, -ß veya -x ile biten isimler de sonlarına –es takısı alırlar.

❗ Artikeli die olan bir isim, önündeki die artikeli der şekline getirilerek -in haline sokulur. İsmin sonuna ise hiçbir takı eklenmez.

❗ Çoğul isimlerin artikeli die olduğundan (tıpkı artikeli die olan isimler gibi) Genitiv formunda der şekline girer ve ismin sonuna hiçbir takı gelmez.

Aşağıdaki tabloda hal durumlarına göre çeşitli örnekler tekil ve çoğul formlarda gösterilmiştir:

Hal	Tekil	Çoğul
Nominativ	der Computer bilgisayar die Blume çiçek das Buch kitap	die Computer bilgisayarlar die Blumen çiçekler die Bücher kitaplar
Akkusativ	den Computer bilgisayarı die Blume çiçeği das Buch kitabı	die Computer bilgisayarları die Blumen çiçekleri die Bücher kitapları
Dativ	dem Computer bilgisayara der Blume çiçeğe dem Buch dem Buche kitaba	den Computern bilgisayarlara den Blumen çiçeklere den Büchern kitaplara
Genitiv	des Computers bilgisayarın der Blume çiçeğin des Buches dem Buchs kitabın	die Computern bilgisayarların der Blumen çiçeklerin den Bücher kitapların

Almancada bazı eril isimler N-Deklination adı verilen zayıf bir çekime maruz kalır. Bu tarz isimler çoğul yapılırken de tekil formatlarına aldıkları -(e)n ekini almaktadırlar.

Artikeli der olan ve çoğulda sonlarına bir –n, veya –en takısı gelen isimler tıpkı diğer hal durumlarında olduğu gibi Genitiv yapılırken de özel bir durum gösterirler ve hem tekilde hem de çoğulda bu ekleri alırlar.

Yani bu isimler der olan artikelleri des şekline sokulduktan sonra kendisinden sonra gelen ismin sonuna –s veya –es yerine çoğulda aldıkları takı, yani –n veya –en eklenir.

Hal	Tekil	Çoğul
Nominativ	der Soldat asker	die Soldaten askerler
Akkusativ	den Soldaten askeri	die Soldaten askerleri
Dativ	dem Soldaten askere	die Soldaten askerlere
Genitiv	des Soldaten des Soldates askerin	die Soldaten askerlerin

Almancada Özel İsimlerdeki İsmin -İn Hali

İngilizcedeki gibi özel ismin sonuna –s eki eklenerek Genitiv yapılabilir. Özellikle konuşma dilinde bu şekilde bir kullanım oldukça yaygındır.

Das ist Gills Haus. Bu Giil’in evidir.

Das ist Jullies Blume. Bu Jullie’nin çiçeğidir.

Almancada İsmin -İn Hali Örnekleri

Das sind die Bilder der Freunde. Bunlar arkadaşların resimleridir.

Das sind die Fenster des Hauses. Bunlar evin pencereleridir.

Das ist der Lehrer der Kinder. Bu çocukların öğretmenidir.

Das Buch des Schülers ist schön. Öğrencinin kitabı güzeldir.

Die Mappe des Kindes ist alt. Çocuğun çantası eskidir.

Almancada Genitiv Kullanımı

Bir isim tamlamasının Türkçesiyle Almancası arasında iki önemli fark vardır:

⭐ Türkçe bir tamlamada ilk yerde bulunan isim bunun Almancasında ikinci yerde bulunur. Örneğin, “adamın şapkası” tamlamasının Almancası “der Hut des Mannes” şeklinde olur.

⭐ Türkçe tamlamada ikinci yerde bulunan ismin sonuna bir -ı veya -i eklenmesine karşılık bu ismin Almancası yalın halde bulunur. Örneğin, “Kadının kitabı” derken “kitap” kelimesinin sonuna bir “ı” eklenmekte, bunun Almancası das Buch ise hiç değişmeden aynen, yalın halde kullanılmaktadır.

❗ Tamlayan durumu olan ismin -in hali konuşma dilinden ziyade yazı dilinde yaygın kullanılır. Konuşma dilinde tamamen aynı anlamı sağlayan von + ismin -e hali kullanılır. İsmin e-hali Almancada en çok kullanılan hal çeşididir.

Ayrıca, fiili ikinci yere getirmek için isim tamlamasını meydana getiren iki isim birbirinden ayrılamaz, ikisi de yan yana bulunmalıdır.

das Buch des Lehrers öğretmenin kitabı

das Buch des Kindes çocuğun kitabı

das Buch der Schülerin kız öğrencinin kitabı

die Bücher der Freunde arkadaşların kitapları