B1 Seviye

Almancada Edilgen Çatı #4 (Plusquamperfekt)

Almancada edilgen çatı (Passiv) edilgen eylem biçimidir ve bir cümlede özneye göre çatıyı belirtir. “Etken” “Edilgen” kelimelerinin anlamlarını bilmek konuyu anlamak adına oldukça önemlidir.

Plusquamperfekt (Mişli Geçmiş Zamanda Edilgen Çatı)

Bir önceki yazıda Almancada edilgen çatı konusu detaylı bir şekilde anlatılsa da burada da aynı şeyler yazılmıştır. Bu bölümde farklı olarak Plusquamperfekt zamanda yapılan edilgen çatıyı anlatacağız.

Vorgangspassiv ile kurulan Plusquamperfekt zamandaki cümle yapısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir:

12345
Subjektsein Präteritum ÇekimiObjektPartizip IIworden

Vorgangspassiv yaparken en sona worden gider. Asıl fiilin Partizip II versiyonu worden’dan önce gelir ve yardımcı fiil olarak kullanılan sein ise şahıslara göre Präteritum çekimlenir.

Aşağıdaki tabloda werden yardımcı fiilinin Präteritum’da şahıslara göre çekimi eklenmiştir:

ichwar
duwarst
er/sie/eswar
wirwaren
ihrwart
sie/Siewaren

Konuyla ilgili gene hatları açıkladığımıza göre sıra geldi örnek cümlelere. İlk olarak etken cümleleri edilgen cümlelere dönüştürdüğümüz örnekleri inceleyelim.

➡️ Aktivsatz (Etken cümle)
Thomas hatte die Tür geöffnet.
Thomas kapıyı açmıştı.
➡️ Passivsatz (Edilgen cümle)
Die Tür war geöffnet worden.
Kapı açılmıştı.

Görüldüğü üzere edilgen cümlelerde özne önemsizdir ve yazılmasına gerek yoktur. Ancak ihtiyaç halinde edilgen cümlelere von veya durch edatlarıyla özne eklenebilir. Bu iki edatttan hangisinin kullanıldığı merak edilebilir. Eğer işi yapan özne insan ise von (tarafından) edatı kullanılır. Buna karşılık işi yapan kişi bir aracı ise ya da söz konusu iş insan dışında bir şey tarafından yapılıyorsa durch (aracılığıyla, ile, vasıtasıyla) edatı kullanılır.

Yalnız dikkat edilmesi gereken bir husus var; von edatı daima -e hali (Dativ) ile kullanılır. Von edatına kıyasla durch ise daima ismin -i hali (Akkusativ) ile kullanılır.

Kısaca özetlersek:

Etken –> Özne + sein/haben Präteritum çekimi + Nesne + Partizip II
Edilgen –> Nesne + sein Präteritum çekimi + von + Dativ + Partizip II + worden

Meine Mutter hatte das Essen gekocht.
Annem yemeği pişirmişti.
Das Essen war von meiner Mutter gekocht worden.
Yemek annem tarafından pişirilmişti.

Etken –> Özne + sein/haben Präteritum çekimi + Nesne + Partizip II
Edilgen –> Nesne + sein Präteritum çekimi + durch + Akkusativ + Partizip II + worden

Die Züge hatten die Soldaten transportiert.
Trenler askerleri taşımıştı.
Die Soldaten waren durch die Züge transportiert worden.
Askerler trenler aracılığıyla taşınmıştı.

Die Tür war durch den Wind geöffnet worden.
Kapı rüzgardan dolayı açılmıştı.
Der Computer war neu gestartet worden.
Bilgisayar yeniden başlatılmıştı.
Die besten Weine waren von den Franzosen produziert worden.
En iyi şaraplar Fransızlar tarafından üretilmişti.

❗ Ne yazık ki Almancada her etken cümle, edilgen bir cümleye dönüştürülememektedir. Bunun nedeni ise fiillerde geçişlilik-geçişsizlik olarak adlandırılan bir durumun varlığıdır. Kısaca geçişli fiilleri nesnesi olan veya nesne alabilen fiiller olarak tanımlayabiliriz. Haliyle içinde geçişsiz fiil olan etken bir cümleyi edilgen bir cümleye dönüştüremeyiz.

❗ Özne daima yalın halde bulunur. Bu yüzden etken cümlede ismin -i halinde bulunan nesne ile edilgen cümle yapıldığında yalın hale geçer.

Dein Bruder hatte deinen Hamburger(Akkusativobjekt) gegessen.
Kardeşin senin hamburgerini yemişti.
Dein Hamburger(Nominativ) war von deinem Bruder gegessen worden.
Senin hamburgerin kardeşin tarafından yenilmişti.

Konuyu daha fazla uzatmamak adına diğer zamanlardaki etken yapılar ayrı sayfalarda detaylıca anlatılmıştır.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

2 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏