Almancada edatlar konusu çok geniş bir anlatıma sahip olmasından ötürü alt kategorilere ayırarak anlatacağız. Bir önceki derste Almancada ismin -i hali konusunu anlatmıştık şimdi de ismin -i hali ile bağlantılı olan Almancada ismin i-halinde olan edatları anlatacağız.
Präpositionen mit Akkusativ
Almancada Präpositionen mit Akkusativ olarak adlandırılan bu edatlar daima -i halinde bir nesne alır. Aşağıdaki tabloda bu edatlar derlenmiştir;
| für |
| um |
| ohne |
| gegen |
| bis |
| wider |
| per |
| pro |
| durch |
Almancada edatları cümlede tanımak için cümleye wo ve wohin soruları sorulur. Eğer cümle wo (nerede) sorusuna cevap veriyorsa edattan sonra gelen isim e-halindedir, şayet cümle wohin (nereye) sorusuna cevap veriyorsa edattan sonra gelen isim i-halindedir.
für (için, yerine, lehin(d)e, -ya/-ye, -e/-a)
“İçin” anlamına gelir. İ-halinde bulunan isimlerle kullanılır, yani für’den sonra gelen isim (veya şahıs zamiri) daima i-halinde bulunur.
| Was kann ich für Sie tun? Senin için ne yapabilirim? | |
| das Haus für 50000 Euro verkaufen Evi 5000 Euro’ya satmak |
Um (etrafında, -de/-da, çevresinde)
Türkçeye “Etrafında” olarak çevrilir. Bir şeyin şahısların veya eşyaların çevresinde daire biçiminde bulunduğunu, hareket ettiğini gösterir. Ya da şahısların (eşyaların) bir şeyin çevresinde daire biçiminde durduklarını belirtir.
Yer Bildirirken
| Ich wohne um die Ecke der Stadt. Kasabanın köşesinde yaşıyorum. | |
| Wir sitzen um den Tisch. Masada (masanın etrafında) oturuyoruz |
Zaman Bildirirken
| Um 6 Uhr Saat altıda | |
| Morgen um diese Zeit Yarın bu zamanlar |
Diğer Durumlar
| Die Temperatur ist um 5 Grad gestiegen. Sıcaklık yaklaşık 5 derece arttı. | |
| Die Preise sind um 20% reduziert. Fiyatlar % 20 indirildi. |
Durch (Boyunca, arasından, içinden, tarafından, boyunca)
Yer Bildirirken
“durch”, yere atıfta bulunuyorsa “boyunca”, “içinden” anlamlarında kullanılır.
| Er geht durch den Berg. O dağın içinden geçer. | |
| durch den Park. Parktan (parkın içinden, parkın arasından) |
Zaman Bildirirken
| Durch den ganzen Tag Bütün bir gün boyunca | |
| Sein ganzes Leben durch Bütün yaşamı boyunca |
Diğer Durumlar
Bazı durumlarda durch edatı bir şeyin kim tarafından yapıldığı anlatır veyahut nedenini belirtir;
| Durch einen Unfall verletzt werden. Bir kaza nedeniyle yaralanmak | |
| Durch Zufall Tesadüfen |
Ohne (-sız/-siz, -meden/-madan, olmaksızın)
Türkçeye kelimelerin sonuna eklenen bir “-siz” eki şeklinde çevrilebilir. Önüne geldiği ismin eksik olduğunu, bulunmadığını belirtir. Önünde ohne bulunan isim genellikle artikel almaz, ancak bir şeyi özellikle belirtmek gerekirse ya da isim bir sıfatla birlikte kullanılmışsa belirli artikel kullanılabilir.
| Ich kann nicht ohne dich leben. Sensiz yaşayamam. | |
| ohne Grund weinen Nedensiz ağlamak |
gegen (karşı, -ye doğru, -aşağı yukarı, aksine, kıyasla)
Yer Bildirirken
| gegen den Mann fahren adama doğru sürmek | |
| gegen den Storm schwimmen. akıntıya karşı yüzmek |
Zaman Bildirirken
| gegen 8 Uhr kommen saat sekize doğru gelmek | |
| gegen Anfang yılın başına doğru |
Diğer Durumlar
| Real Madrid spielt heute gegen Bayern München. Real Madrid bugün Bayern Münih’e karşı oynuyor. | |
| gegen das Rauchen sein sigara içmeye karşı olmak |
Bis (-e/-a, -ye/-ya, -ye/-ya kadar)
Pratikte, tek başına “bis” nadiren bir edat olarak kullanılır. “Bis” tek başına yalnızca zarflar ve birkaç isim ile birlikte kullanılır. Aksi takdirde, bir sonraki ismin durumunu belirlemek için başka bir edat gelir.
“Bis”, yer adları, fiyat, sayı ve saatlerde artikel olmadan kullanılır.
Yer Bildirirken
| Er fährt nur bis London O sadece Londra’ya kadar gider. | |
| bis unten aşağıya kadar |
Zaman Bildirirken
| bis heute bugüne kadar | |
| bis 7 Uhr saat yediye kadar |
Bis başka edatlarla da beraber kullanılabilir. Böylesi durumlarda bis edatından sonra gelen edat ismin çekimini etkiler.
Wider (karşı, aleyhinde, zıddına)
| Wieder Erwarten kam Hasan pünktlich Hasan, beklenilenin aksine tam zamanında geldi. | |
| Walter White wider das Gesetz Walter White kanuna aykırı hareket etmektedir. |
Per (ile, vasıtasıyla, aracılığıyla)
| Per Bank Banka ile | |
| Per Luftpost Uçakla |
Pro (için, başına)
| Pro Person Kişi başına | |
| Pro Stunde Saat başına |
Bir Yorum