Almancada Olumsuzluk: “Kein” ve “Nicht”

Merhaba arkadaşlar! Bu dersimizde Almancada olumsuzluk yapmak için kullanılan “kein” ve “nicht” kelimelerine değineceğiz.

Almancada “Kein” ile Olumsuzluk

“Kein” kelimesi, isim türünden kelimeleri olumsuz bir formata sokmak için kullanılır. Cümle içinde özellikle “ein” belirsiz artikeliyle kullanılan isimleri olumsuzlaştırırken görebilirsiniz. Bir ismin varlığını ya da yokluğunu ifade etmek istediğimizde, “kein” devreye girer. Bu yapıyı Türkçede genellikle “değil” kelimesiyle tanırız.

Örneğin, “Bu bir kalem.” cümlesini düşünelim. Eğer bu cümleyi olumsuz hale getirmek istersek, “Bu bir kalem değil.” şeklinde çevirebiliriz. Almancada bu tarz isimleri olumsuz yapmak için “kein(e)” kullanılır. Evet, parantez içindeki “-e” nereden çıktı diyebilirsiniz ama tıpkı belirsiz artikeller gibi çekime uğrarlar. Bu çekimleri aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz:

Hal	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
Nominativ	der ein kein	die eine keine	das ein kein	die – keine
Akkusativ	den einen keinen	die eine keine	das ein kein	die – keine
Dativ	dem einem keinem	der einer keiner	dem einem keinem	den – keinen
Genitiv	des eines keines	der einer keiner	des eines keines	der – keiner

Tabloyu incelediğinizde eğer belirsiz artikellerin çekimini biliyorsanuz “kein” kelimesinin de benzer şekilde çekimlendiğini görürsünüz. Yeri gelmişken “kein” kelimesinin aslında bir artikel olmadığını, olumsuzluk zamiri olarak adlandırıldığını belirteyim.

❗ Almancada belirsiz artikellerin çoğul formatı yoktur ama “kein” olumsuzluk zamirinin çoğul formatı vardır.

❗ “Es gibt” (var) yapısı da olumsuz yapılırken “kein” olumsuzluk zamirinden yararlanılır ve Türkçeye “yok” şeklinde çevrilir.

Olumlu	Olumsuz
🇩🇪 Das ist ein Auto. 🇹🇷 Bu bir araba.	🇩🇪 Das ist kein Auto. 🇹🇷 Bu bir araba değil.
🇩🇪 Sie hat eine Katze. 🇹🇷 Onun bir kedisi var.	🇩🇪 Sie hat keine Katze. 🇹🇷 Onun kedisi yok.
🇩🇪 Wir kaufen ein Haus. 🇹🇷 Biz ev alıyoruz.	🇩🇪 Wir kaufen kein Haus. 🇹🇷 Biz ev almıyoruz.
🇩🇪 Sie hat Geld. 🇹🇷 Onun parası var.	🇩🇪 Sie hat kein Geld. 🇹🇷 Onun parası yok.
🇩🇪 Es gibt einen Hund. 🇹🇷 Orada bir köpek var.	🇩🇪 Es gibt keinen Hund. 🇹🇷 Orada bir köpek yok.

❗ Eğer “ein” artikeli matematiksel “bir” ya da “tek bir” anlamında kullanılmışsa “kein” olumsuzu değil “nicht” olumsuzu kullanılır. Örneğin:

🇩🇪 Er hat nicht einen Hund, sondern zwei.
🇹🇷 Bir değil iki köpeği var.

Almancada “Nicht” İle Olumsuzluk

Almancada “nicht” kelimesi bir çeşit olumsuzluk zarfıdır (Negationspartikel). Zarf olmasından ötürü; fiilleri, sıfatları, zarfları ve hatta tüm cümleyi olumsuz hale getirmek için kullanılır. Bu yönüyle “kein” olumsuzluk zamirinden ayrılır.

1. Fiilleri olumsuz yaparken nicht kullanılır ve nicht cümlenin sonuna gider. Eğer cümlede esas fiil ikinci fiil olarak kullanılıyorsa cümlenin sonunda olan esas fiilin önüne gelir:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Ich schlafe. 🇹🇷 Uyuyorum.	🇩🇪 Ich schlafe nicht. 🇹🇷 Uyumuyorum.
🇩🇪 Ich will schlafen. 🇹🇷 Uyumak istiyorum.	🇩🇪 Ich will nicht schlafen. 🇹🇷 Uyumak istemiyorum

2. Cümlede yüklem olarak kullanılan sıfatları olumsuz yaparken kullanılır. Bu durumda sıfatın tam önüne gelir:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Das Wetter ist schön. 🇹🇷 Hava güzel.	🇩🇪 Das Wetter ist nicht schön. 🇹🇷 Hava güzel değil.
🇩🇪 Er ist müde. 🇹🇷 O yorgun.	🇩🇪 Er ist nicht müde. 🇹🇷 O yorgun değil.

3. Zarfları olumsuz yaparken tam önüne gelir:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Er kommt schnell. 🇹🇷 O hızlı geliyor.	🇩🇪 Er kommt nicht schnell. 🇹🇷 O hızlı gelmiyor.
🇩🇪 Sie fährt oft nach Berlin. 🇹🇷 O sık sık Berlin’e gider.	🇩🇪 Sie fährt nicht oft nach Berlin. 🇹🇷 O sık sık Berlin’e gitmiyor.

4. Belirli artikeli olan isimleri artikelin önüne gelerek olumsuz yapar:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Das ist der Lehrer. 🇹🇷 Bu öğretmen.	🇩🇪 Das ist nicht der Lehrer. 🇹🇷 Bu öğretmen değil.
🇩🇪 Das ist das Problem. 🇹🇷 Bu sorun.	🇩🇪 Das ist nicht das Problem. 🇹🇷 Bu sorun değil.

5. İyelik sıfatı veya iyelik zamiri içeren isimleri onların önüne gelerek olumsuz yapar:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Das ist mein Auto. 🇹🇷 Bu benim arabam.	🇩🇪 Das ist nicht mein Auto. 🇹🇷 Bu benim arabam değil.
🇩🇪 Er ist ihr Freund. 🇹🇷 O onun arkadaşı.	🇩🇪 Er ist nicht ihr Freund. 🇹🇷 O onun arkadaşı değil.

6. Kişi isimlerinin önüne gelerek olumsuz yapar:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Das ist Peter. 🇹🇷 Bu Peter.	🇩🇪 Das ist nicht Peter. 🇹🇷 Bu Peter değil.
🇩🇪 Sie ist Anna. 🇹🇷 O Anna.	🇩🇪 Sie ist nicht Anna. 🇹🇷 O Anna değil.

7. Edatlı cümlelerde edatın önüne gelerek olumsuz yapar:

Olumlu Cümle	Olumsuz Cümle
🇩🇪 Er geht mit mir. 🇹🇷 O benimle geliyor.	🇩🇪 Er geht nicht mit mir. 🇹🇷 O benimle gelmiyor.
🇩🇪 Wir sprechen über das Buch. 🇹🇷 Kitap hakkında konuşuyoruz.	🇩🇪 Wir sprechen nicht über das Buch. 🇹🇷 Kitap hakkında konuşmuyoruz.

Özetle, “nicht” kelimesi genel olarak fiilden önce ya da cümlenin sonunda kullanılır. Ancak yapacağınız vurgu ile cümlenin anlamı ile oynayabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek şey “nicht” kelimesini doğru öğenin önüne getirmek. Bakınız:

1. Vurgu yokken (genel olumsuzluk):
   • 🇩🇪 Suzan geht heute nicht ins Kino.
   • 🇹🇷 Suzan bugün sinemaya gitmiyor.
2. Suzan sinemaya gitmiyor ama başka bir yere gidebilir:
   • 🇩🇪 Suzan geht heute nicht ins Kino, aber vielleicht ins Theater.
   • 🇹🇷 Suzan bugün sinemaya gitmiyor ama belki tiyatroya gider.
3. Suzan sinemaya bugün gitmiyor ama başka bir gün gidebilir:
   • 🇩🇪 Suzan geht nicht heute ins Kino, sondern morgen.
   • 🇹🇷 Suzan bugün sinemaya gitmiyor, ama yarın gidebilir.
4. Sinemaya gidecek kişi Suzan değil, başka birisi:
   • 🇩🇪 Nicht Suzan geht heute ins Kino, sondern Peter.
   • 🇹🇷 Bugün sinemaya giden kişi Suzan değil, Peter.

“Kein” ve “Nicht” Arasındaki Farklar

1. “Nicht” belirli artikeller (der, die, das) ile kullanılabilirken “kein” kullanılamaz.
2. “Kein” artikelsiz kullanılan isimler için kullanılırken “nicht” kullanılmaz.
3. “Nicht”, iyelik zamirleriyle beraber (mein, dein, sein …) ile kullanılabilirken “kein” bunlarla kullanılamaz.
4. “Kein” ile sıfatlar birlikte kullanılamaz ama “nicht” kullanılabilir.
5. “Kein” ile zarflar birlikte kullanılamaz ama “nicht” kullanılabilir.
6. “Nicht” ile tüm cümleye olumsuz bir anlam yüklenebilir.