Almancada Sıfatlar (Die Adjektive)
Almancada sıfatlar konusu için dersimizde kısa bir özet geçecek olsak da ismin yalın hali, i-hali ve e-hali konularının bilinmesi tavsiye edilir.
Almancada Sıfatlar
Bildiğiniz üzere isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, bıraktığı izlenim gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden “tanımlayıcı kelime” türüne sıfat denilmektedir.
“Büyük, küçük, temiz, iyi” sözcükleri birer sıfattır, “büyük masa, küçük kitap, temiz elma” gibi sıfat tamlamalarında “büyük, küçük, temiz” gibi sözcükler masa, kitap ve elma gibi isimlerin özelliklerini bildirmekte, onların niteliklerini açıklamaktadır.
Aşağıdaki tabloda Almancada sık kullanılan sıfatlardan bazıları listelenmiştir;
| groß | büyük |
| gut | iyi |
| klein | küçük |
| kurz | kısa |
| schmutzig | kirli |
| lang | uzun |
| offen | açık |
| sauber | temiz |
| schlecht | kötü |
| schön | güzel |
Almancada sıfatlar, cümlede iki şekilde kullanılır.
⭐ Sıfatlar cümlede tek başlarına kullanıldıklarında hiçbir değişiklik göstermeden, yani ek almadan yalın hallerinde kullanılırlar:
| Der Lehrer ist gut. Öğretmen iyidir. |
| Die Tür ist offen. Kapı açıktır. |
| Das Bild ist schön. Resim güzeldir. |
| Das Auto ist klein. Araba küçüktür. |
⭐ Sıfatlar isimlerle beraber de kullanılabilir.
Das Auto ist klein. (Araba küçük.)
Das kleine Auto. (Küçük araba.)
Yukarıdaki örneği incelediğimizde sıfatımıza fazladan bir -e eki gelmiş. Sıfatlar isimden hemen önce kullanıldıkları zaman Adjektivendung olarak adlandırılan sıfatlık eki ismin durumuna göre çekimlenir.
Yalın Halde Almanca Sıfat Çekimleri
Der alte Mann ist groß.
Yaşlı adam uzun boylu.
Sıfata gelen ek genel olarak önüne geldikleri ismin artikeline, hal durumuna, tekil ya da çoğul oluşuna, olumlu ya da olumsuz oluşuna bağlı olarak değişmektedir.
Biz bu yazımızda sıfatların ismin yalın halindeki çekimlerini inceleyeceğiz. Aşağıdaki tabloda sıfatın önüne geldiği ismin belirli artikeline göre aldığı ekler gösterilmiştir.
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| der (eril) | -e | kleine |
| die (dişil) | -e | kleine |
| das (nötr) | -e | kleine |
| die (çoğul) | -en | kleinen |
Yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere ismin dil bilgisel cinsiyeti ne olursa olsun sıfata gelen çekim eki –e olmaktadır. Ancak çoğul olursa -e yerine –en eki gelmektedir.
Diyelim ki Yao Ming’i basketbol oynarken gördük ve adını da bilmiyoruz. Onun basketbol oynadığını söylemek için; “Uzun boylu adam basketbol oynuyor.” diyebiliriz. Biz bu cümleyi Almancada aşağıdaki gibi söyleriz:
Der große Mann spielt Basketball.
Uzun boylu adam basketbol oynuyor.
Basketbol oynayan kişi Yao Ming yerine Candace Parker adında bir kadın olsun:
Die große Frau spielt Basketball.
Uzun boylu kadın basketbol oynuyor.
Şimdi de örneğimizi uzun boylu kadınların basketbol oynadığını söylemek için formatlayalım:
Die großen Frauen spielt Basketball.
Uzun boylu kadınlar basketbol oynuyor.
Görüldüğü üzere sıfatın birlikte kullanıldığı ismin belirli artikeli ne olursa olsun -e eki oluyor. Eğer çoğul bir ismin önüne geliyorsa -en eki gelmekte.
Şimdi de belirsiz artikeli olan bir isim geldiğinde sıfatımızın aldığı eki inceleyelim:
| Artikel | ek | örnek |
|---|---|---|
| ein kein (eril) | -er | kleiner |
| eine keine (dişil) | -e | kleine |
| ein kein (nötr) | -es | kleines |
keine (çoğul) | -en | kleinen |
❗ Belirsiz artikel (ein-eine) çoğul halde kullanılmaz. Ancak olumsuz versiyonu olan kein-keine çoğul halde kullanılabilir.
Yukarıdaki tabloya baktığımızda belirsiz artikele sahip isimlerin önüne gelen sıfatlar isimlerin cinsiyetine göre sıfatlara şu ekler gelir:
➡️ Eril isimleri tanımlayan sıfatlar için “-er” (der)
➡️ Dişil isimleri tanımlayan sıfatlar için “-e” (die)
➡️ Nötr isimleri tanımlayan sıfatlar için “-es” (das)
➡️ Keine ile kullanılan çoğul olumsuz tanımlayan sıfatlar için “-en”
Ein großer Mann spielt Basketball. (der Mann)
Uzun boylu bir adam basketbol oynuyor.
Eine große Frau spielt Basketball. (die Frau)
Uzun boylu bir kadın basketbol oynuyor.
Ein großes Kind spielt Basketball. (das Kind)
Uzun boylu bir çocuk basketbol oynuyor.
Das sind keine gelben Tulpen. (die Tuple, n)
Bunlar sarı laleler değil.
⭐ Eğer isim, iyelik sıfatı (mein, dein …) ile kullanılmışsa sıfatımız yine belirsiz artikeller gibi çekim ekleri alır. İyelik sıfatlarına sahip çoğul isimleri tanımlayan sıfatlar için “-en” sonunu ekleriz.
Mein großer Bruder heißt Thomas. (der Bruder)
Abimin adı Thomas.
Sein neues Auto (das Auto)
Onun yeni arabası
Mein alten Hunde (der Hund, e)
Yaşlı köpeklerim.
Kısaca sıfatların yalın halde aldıkları ekleri özetlersek:
| Artikel | Nominativ |
| der (eril) | -e |
| die (dişil) | -e |
| das (eril) | -e |
| die (çoğul) | -en |
| ein kein mein… (eril) | -er |
| eine keine meine… (dişil) | -e |
| ein kein mein… (nötr) | -es |
keine meine… (çoğul) | -en |
Biz bu yazıyı daha fazla uzatmamak adına sadece yalın halde sıfat çekimlerini işledik. İsmin diğer hallerindeki sıfat çekimleri ilgili yazılarda detaylıca anlatılmıştır.
merhaba, belirsiz artikellerde einen degil de einem olmasi gerekmez miydi ?
Merhabalar. İlgili konuyu ayrı bir yazıda detaylı bir şekilde anlattık oradan çalışırsanız daha faydalı olacaktır. https://evdealmanca.com/almancada-sifat-cekimi/
Yok ben bunu öğrenemeyeceğim😫
:/
Der große Frau spielt Basketball.
Uzun boylu kadın basketbol oynuyor.
Der großen Frauen spielt Basketball.
Uzun boylu kadınlar basketbol oynuyor.
Buradakai iki artikel de Die olması gerekiyor
Uyarı için teşekkürler, hemen düzeltiyorum