Almancada “dass” Bağlacı (dass Sätze)

Almancada dass bağlacı, genellikle bir ana cümlenin ardından ikincil (yan) cümleleri başlatmak için kullanılır. Bu tarz yan cümlelerde, ana cümledeki bilginin, düşüncenin veya hissin nedenini, sebebini veya detayını açıklamak için kullanılan “dass”, Türkçede “ki, öyle ki” gibi anlamlara gelir.

Almancada “dass” Bağlacı

Almancada “dass” bağlacı yan cümlecik başlatan bir bağlaçtır. Türkçeye her ne kadar “öyle ki, ki” şeklinde çevrilse de cümlenin zamanına göre, yan cümledeki fiile “-diğini/dığını, -eceğini/acağını” vb. şekillerde çevrilmesi daha uygundur.

Ancak belirtmek isterim ki, “dass” bağlacı ile bir cümle kuracağımızda birtakım kurallara uymamız beklenir. Bakınız:

• “dass” ile başlayan bir yan cümle oluşturulduğunda, fiil genellikle cümlenin sonuna gelir.
• “dass” cümle başında kullanılamaz. Öncesinde bir ana cümle olmalıdır.
• “dass” bağlacı, “das” artikeli ile karıştırılmamalıdır.

Kelimenin birebir çevirisini kullanmaktan ziyade cümleleri anlamlarına bir zarar vermeden daha düzgün bir şekilde çevirmek daha uygundur. Eğer İngilizce biliyorsanız, “dass” bağlacının İngilizcedeki that bağlacı ile benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz.

Örneğin, “Biliyorum ki, arkadaşım yarın geliyor.” gibi bir cümle Almancaya çevrildiğinde “Arkadaşım yarın geliyor” yan cümlecik, “Biliyorum” kısmı ise esas cümleyi oluşturmaktadır. Aşağıdaki tabloyu inceleyiniz:

Ana Cümle	Ich weiss. Biliyorum.
Yan Cümle	Mein Freund kommt morgen. Arkadaşım yarın geliyor.
Dass	dass mein Freund morgen kommt. (öyle) ki arkadaşım yarın geliyor.
Cümle	Ich weiss, dass mein Freund morgen kommt. Biliyorum ki, arkadaşım yarın geliyor. Arkadaşımın yarın geleceğini biliyorum.

❗ Ana cümledeki özne ile yan cümledeki özne aynıysa, “dass” bağlacı yerine zu + mastar yapısı ile cümle kurmak daha seçkin bir ifade ediş sağlar.

🇩🇪 Ich hoffe, meinen Freund heute zu treffen.
🇩🇪 Ich hoffe, dass ich meinen Freund heute treffe.
🇹🇷 Bugün arkadaşımla buluşmayı umuyorum.

❗ Dass bağlacı, ana cümledeki özne ile yan cümledeki özne farklı olsa bile kullanılır. Buna karşılık özneler farklıysa zu + mastar yapısı kullanılamaz.

🇩🇪 Thomas hofft, meinen Freund heute zu treffen.
🇩🇪 Thomas hofft, dass ich meinen Freund heute treffe.
🇹🇷 Thomas bugün arkadaşımla buluşacağımı umuyor.

❗ Genellikle “dass” içeren yan tümceleri kullanmak, bir fikri beyan etmek ya da bir başkasının söylediklerini veya düşündüklerini aktarmak için sıkça kullanılır.

🇩🇪 Er hat mir gesagt, dass er morgen nach Berlin fährt.
🇹🇷 Bana yarın Berlin’e gideceğini söyledi.
🇩🇪 Ich bin der Meinung, dass das Buch sehr interessant ist.
🇹🇷 Kitabın çok ilginç olduğu kanısındayım.
🇩🇪 Anna vermutet, dass ihr Bruder noch schläft.
🇹🇷 Anna, erkek kardeşinin hala uyuduğundan şüpheleniyor.
🇩🇪 Thomas hat den Eindruck, dass sie nicht ehrlich zu ihm ist.
🇹🇷 Thomas onun kendisine karşı dürüst olmadığı izlenimine kapılıyor.

❗ Bu tarz cümlelerde fiil sona giderken, kalan kelimelerin sırasının ana cümledeki ile aynı kalır. Ayrıca dass bağlacını artikel olan das ile karıştırmayınız.

İletişim Kurma Fiilleriyle dass Bağlacı

Almancada antworten, berichten, erwidern, kommentieren, mitteilen, sagen, erzählen vb iletişim kurma – söyleme fiilleri (Verben des Mitteilens – Sagens) ile dass bağlacı yaygın bir şekilde kullanılır.

🇩🇪 Meine Mutter hat mir gesagt, dass es heute regnen werde.
🇹🇷 Annem bana bugün yağmur yağacağını söyledi.
🇩🇪 Der Lehrer hat berichtet, dass der Test verschoben wurde.
🇹🇷 Öğretmen sınavın ertelendiğini bildirdi.
🇩🇪 Mein Freund hat erwähnt, dass er im Sommer nach Deutschland reisen möchte.
🇹🇷 Arkadaşım yazın Almanya’ya seyahat etmek istediğinden bahsetti.
🇩🇪 Sie hat uns mitgeteilt, dass sie nächstes Jahr heiraten wird.
🇹🇷 Bize gelecek yıl evleneceğini bildirdi.
🇩🇪 Der Direktor hat erzählt, dass es bald einige Änderungen in der Firma geben werde.
🇹🇷 Müdür, firmada yakında bazı değişiklikler olacağını anlattı.
🇩🇪 Arnold hat gesagt, dass der Unterricht morgen entfällt.
🇹🇷 Arnold yarın ders olmadığını söyledi.
🇩🇪 John hat mir erzählt, dass sich Brad Pitt und Angelina Jolie getrennt haben.
🇹🇷 John bana Brad Pitt ve Angelina Jolie’nin ayrıldığını anlattı.” bu doğru mu?

Kişisel İfadelerde “dass” Bağlacı

Almancada dass bağlacı, kişisel görüş bildiren (Verben der persönlichen Haltung) ifadelerle yaygın bir şekilde kullanılır.

🇩🇪 Ich glaube, dass er uns die Wahrheit nicht gesagt hat.
🇹🇷 Sanırım bize gerçeği söylemedi.
🇩🇪 Sie hofft, dass das Wetter morgen besser wird.
🇹🇷 Umarım hava yarın daha iyi olur.
🇩🇪 Er befürchtet, dass das Projekt nicht rechtzeitig fertig wird.
🇹🇷 Projenin zamanında tamamlanmayacağından endişeleniyor.
🇩🇪 Wir sind der Meinung, dass diese Regelung unfair ist.
🇹🇷 Bu düzenlemenin adil olmadığına inanıyoruz.
🇩🇪 Sie denkt, dass es zu spät ist, um sich zu entschuldigen.
🇹🇷 Özür dilemek için çok geç olduğunu düşünüyor.
🇩🇪 Ich denke, dass ich mich lieber auf meine Prüfung vorbereiten sollte.
🇹🇷 Sanırım sınavıma hazırlansam iyi olacak.

Es’li “dass” Cümleleri

Kişisel görüş bildirmeyen ifadeler (unpersönlichen Ausdrücken) kurarken es zamirinden faydalanılır.

🇩🇪 Es ist wichtig, dass wir über Probleme sprechen.
🇹🇷 Sorunlar hakkında konuşmamız önemlidir.
🇩🇪 Es freut mich, dass Sie Interesse an unseren Produkten haben.
🇹🇷 Ürünlerimizle ilgilendiğiniz için memnunum.
🇩🇪 Es tut mir leid, dass ich deine Gefühle verletzt habe.
🇹🇷 Duygularını incittiğim için üzgünüm.

❗ Bu tarz cümlelerde es zamiri pekala cümleden atılabilir. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:

🇩🇪 Es ist toll, dass Anna nächste Woche aus Köln kommt.
🇩🇪 Toll, dass Anna nächste Woche aus Köln kommt.
🇹🇷 Anna’nın önümüzdeki hafta Köln’den gelmesi harika bir şey.

🇩🇪 Es ist gut, dass Thomas Literatur studiert.
🇩🇪 Gut, dass Thomas studiert Literatur.
🇹🇷 Thomas iyi ki edebiyat okuyor.

🇩🇪 Es ist gut, dass sie Sport treibt.
🇩🇪 Dass sie Sport treibt, ist gut.
🇹🇷 Spor yapması iyi. (iyi ki spor yapıyor.)

Modal Fiillerde “dass” Cümleleri

Almancada tarz fiillerle (Modalverben) dass cümlecikleri oluştururken ilgili fiiller özneye göre çekimli olarak en sona gider.

🇩🇪 Schade, dass Johannes und Thomas nicht mitkommen können.
🇹🇷 Ne yazık ki Johannes ve Thomas bizimle gelemiyorlar.
🇩🇪 Wir wussten nicht, dass man hier nicht rauchen darf.
🇹🇷 Burada sigara içmenin yasak olduğunu bilmiyorduk.
🇩🇪 Die Russen wissen, dass ein Atomkrieg nicht gewonnen werden kann.
🇹🇷 Ruslar, bir nükleer savaşın kazanılamayacağını biliyorlar.
🇩🇪 Er meint, dass wir früher ankommen sollten.
🇹🇷 Daha erken varmamız gerektiğini düşünüyor.
🇩🇪 Ich hoffe, dass du bald gesund werden kannst.
🇹🇷 Umarım yakında sağlığına kavuşabilirsin.

der Atomkrieg, e ➡️ nükleer savaş https://t.co/Po5dPQ5lIJ

— evde.almanca (@EvdeAlmanca) October 14, 2022