Almancada “um … zu” Bağlacı

Almancada um … zu bağlacı, Türkçede “-mek/mak için, -mesi/ması için” gibi anlamlara geldiğinden “amaç ve hedef bildiren” cümleler kurmak için kullanılır.

“Um … zu” Bağlacı

“Babama yardım etmek için sık sık onu ziyaret ederim, Görevli kapıyı açmak için ayağa kalkıyor” gibi cümlelerde bulunan “-mek/mak için” Almancada “um … zu” ile karşılanır.

Bu iki kelime ayrı ayrı ele alındığında edat olarak kullanılsa da bir araya geldiklerinde bağlaç olarak kullanılır ve edat olarak taşıdıkları anlamları kaybetmişlerdir.

Örneğin, “Babama yardım etmek için sık sık onu ziyaret ederim” cümlesini yan cümle ve esas cümleye bölelim:

⭐
Babama yardım etmek için sık sık onu ziyaret ederim.
Babama yardım ediyorum. Babamı sık sık ziyaret ederim.

➡️ Esas Cümle
Babamı sık sık ziyaret ederim.
Ich besuche oft mein Vater.

❗ Yan cümleyi -mek/mek için anlamını veren bölümden tanıyabilirsiniz:

➡️ Yan Cümle
Babama yardım ediyorum.
Ich helfe meinem Vater.

Şimdi bu cümleyi um … zu bağlacı kullanarak yazalım:

➡️ um … zu
Ich besuche oft mein Vater, um meinem Vater zu helfen.
Babama yardım etmek için sık sık babamı ziyaret ederim.

Daha seçkin bir anlatım sağlamak adına yukarıdaki örneği yeniden yazalım:

➡️ um … zu
Ich besuche oft mein Vater, um ihm zu helfen.
Babama yardım etmek için sık sık onu ziyaret ederim.

Şimdi yukarıdaki örneğimizi en baştan inceleyelim:

(Ben) babama yardım ediyorum. (Ben) babamı sık sık ziyaret ederim.
Ich besuche oft mein Vater. Ich helfe ihm.
Ich besuche oft mein Vater, um ihm zu helfen.

✅ Fark edileceği üzere iki cümlenin de öznesi aynı kişi, yani ich (ben) zamiridir. Um … zu bağlacı ile yapacağımız cümlelerde yan ve esas cümledeki öznelerin muhakkak aynı olması gerekmektedir.

Ich helfe ihm.
Ich besuche oft mein Vater, um ihm zu helfen.

✅ Yan cümlede çekimli halde ikinci bölgede bulunan fiil mastar halinde en sona gider. Ayrıca yan cümle ile esas cümle arasında virgül koyulur. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:

🇩🇪 John ist nach draußen gegangen, um zu rauchen.
🇹🇷 John sigara içmek için dışarı çıktı.
🇩🇪 George geht zum Kurs, um Deutsch zu lernen.
🇹🇷 George, Almanca öğrenmek için kursa gidiyor.
🇩🇪 Ich lese das, um etwas zu lernen.
🇹🇷 Bunu bir şeyler öğrenmek için okuyorum.
🇩🇪 Thomas arbeitet, um Geld zu verdienen.
🇹🇷 Thomas para kazanmak için çalışıyor.
🇩🇪 Thomas und Anna warten auf den Bus, um in die Stadt zu fahren.
🇹🇷 Thomas ve Anna şehire gitmek için otobüsü bekliyorlar.

❗ “Um … zu” yapısını kullandığınızda, ana cümlenin zamanı ne olursa olsun yan cümledeki fiilin mastar formunda kalması gerekir. Bakınız:

• Präsens (Geniş/Şimdiki Zaman):
  • 🇩🇪 Anna liest das Buch, ohne eine Pause zu machen.
  • 🇹🇷 Anna kitabı ara vermeden okuyor.
• Präteritum (Geçmiş Zaman):
  • 🇩🇪 Johann lief in den Garten, um seiner Schwester zu helfen.
  • 🇹🇷 Johann kız kardeşine yardım etmek için bahçeye koştu.
• Perfekt (Mükemmel Geçmiş Zaman):
  • 🇩🇪 Anna ist nach Berlin gefahren, um Emma zu sehen.
  • 🇹🇷 Anna, Emma’yı görmek için Berlin’e gitti.
• Plusquamperfekt (Mükemmel Di’li Geçmiş Zaman):
  • 🇩🇪 Er hatte das Haus verlassen, ohne das Licht auszuschalten.
  • 🇹🇷 Işığı kapatmadan evden çıkmıştı.
• Futur I (Gelecek Zaman):
  • 🇩🇪 Nächste Woche wird er nach Berlin reisen, ohne einen Reiseführer zu haben.
  • 🇹🇷 Gelecek hafta, bir rehber olmadan Berlin’e seyahat edecek.
• Futur II (Tamamlanmış Gelecek Zaman):
  • 🇩🇪 Bis Ende des Jahres wird sie das Projekt abgeschlossen haben, ohne Hilfe zu suchen.
  • 🇹🇷 Yıl sonuna kadar yardım almadan projeyi tamamlamış olacak.

Bu örneklerde görebileceğiniz gibi, ana cümlenin zamanı ne olursa olsun “ohne … zu” yapısını takip eden fiil mastar formunda kalır.

Ayrılabilen Fiillerde “um … zu” Kullanımı

Eğer ssas cümlenin fiili ayrılabilen bir fiil ise ayrılabilen ek esas cümlenin sonuna gider:

🇩🇪 Er sieht fern, um die Nachrichten zu erfahren.
🇹🇷 Haberleri öğrenmek için televizyon izliyor.
🇩🇪 Ich rufe meinen Freund an, um ihm eine Frage zu stellen.
🇹🇷 Bir soru sormak için arkadaşımı arıyorum.

Eğer yan cümleciğin fiili ayrılabilen bir fiil ise sondaki zu bu ayrılabilen fiilin takısıyla esas fiili arasına girer ve bitişik yazılır.

🇩🇪 Ich stehe früh auf, um den Sonnenaufgang mitzuerleben.
🇹🇷 Güneşin doğuşunu görmek için erken kalkıyorum.
🇩🇪 Sie ruft an, um das Treffen abzusagen.
🇹🇷 Toplantıyı iptal etmek için arıyor.
🇩🇪 Ich gehe ins Kino, um mir den Film anzusehen.
🇹🇷 Filmi izlemek için sinemaya gidiyorum.
🇩🇪 Wir fahren in die Stadt, um ein Geschenk einzukaufen.
🇹🇷 Hediye almak için şehre gidiyoruz.

Dönüşlü Fiillerde “um … zu” Kullanımı

Um ile başlayan yan cümleciğin fiili dönüşlü bir fiil ise fiil yine zu’- dan sonra yer alır, dönüşlü zamir (eğer varsa diğer kelimelerle birlikte) um ile zu arasına girer. Bakınız:

🇩🇪 Er geht ins Bad, um sich zu duschen.
🇹🇷 Duş almak için banyoya gidiyor.
🇩🇪 Sie setzt sich hin, um sich die Schuhe zuzubinden.
🇹🇷 Ayakkabılarını bağlamak için oturuyor.
🇩🇪 Wir treffen uns im Café, um uns zu unterhalten.
🇹🇷 Sohbet etmek için kafede buluşuyoruz.
🇩🇪 Anna fährt in den Urlaub, um sich zu erholen.
🇹🇷 Anna dinlenmek için tatile gidiyor.
🇩🇪 Ich gehe in mein Zimmer, um mich anzuziehen.
🇹🇷 Giyinmek için odama gidiyorum.

Modal Fiillerde “um … zu” Kullanımı

Evet, bu bilgi doğru. Almanca’da “um … zu” yapısı kullanılırken ve cümlede modal fiil (tarz fiil) olduğunda, esas fiil “zu” kelimesinden önce gelir. Modal fiil (tarz fiil) ise “zu” kelimesinden sonra mastar haliyle yer alır. Örneğin:

🇩🇪 Sie müssen mindestens 17 Jahre alt sein, um eine Lizenz erhalten zu dürfen.
🇹🇷 Ehliyet alabilmek için en az 17 yaşında olmanız gerekiyor.
🇩🇪 Peter geht nach Amerika, um einen guten Job finden zu können.
🇹🇷 Peter iyi bir iş bulabilmek için Amerika’ya gidiyor.
🇩🇪 Ich lerne viel, um die Prüfung bestehen zu können.
🇹🇷 Sınavı geçebilmek için çok çalışıyorum.
🇩🇪 Sie spart Geld, um später eine Reise machen zu dürfen.
🇹🇷 Daha sonra seyahate çıkabilmek için para biriktiriyor.
🇩🇪 Er trainiert hart, um im Team spielen zu dürfen.
🇹🇷 Takımda oynayabilmek için sıkı çalışıyor.
🇩🇪 Wir üben täglich, um das Lied spielen zu können.
🇹🇷 Şarkıyı çalabilmek için her gün pratik yapıyoruz.

❗ Um … zu ile kurulan bir cümlede sollen ve wollen tarz fiilleri kullanılamaz.

❗ Almancada ismin -i halinde kullanılan für edatı da “için” anlamına geldiği için um … zu bağlacı ile karıştırılabilir. Für edatı, isim önünde kullanılırken “um … zu” bağlacında ise durum böyle değildir. İki cümleyi bağlamasının yanı sıra “için” anlamı bir fiile verilir.

🇩🇪 Thomas arbeitet für Geld.
🇹🇷 Thomas para için çalışıyor.
🇩🇪 Thomas arbeitet, um Geld zu verdienen.
🇹🇷 Thomas para kazanmak için çalışıyor.

• “für” edatı isimle birlikte kullanılırken, doğrudan bir amacı ya da sebebi belirtir.
• “um … zu” yapısı ise bir eylemin amacını veya sebebini belirtmek için kullanılır ve genellikle bir fiille birlikte gelir.

🇩🇪 Maria singt für Applaus.
🇹🇷 Maria alkış için şarkı söylüyor.
🇩🇪 Maria singt, um Applaus zu bekommen.
🇹🇷 Maria alkış almak için şarkı söylüyor.

🇩🇪 Er lernt für die Prüfung.
🇹🇷 O, sınav için çalışıyor.
🇩🇪 Er lernt, um die Prüfung zu bestehen.
🇹🇷 O, sınavı geçmek için çalışıyor.

🇩🇪 Sie reist für Abenteuer.
🇹🇷 O, macera için seyahat ediyor.
🇩🇪 Sie reist, um Abenteuer zu erleben.
🇹🇷 O, macera yaşamak için seyahat ediyor.

“Weil” ile “um zu” Bağlacı Arasındaki Fark Nedir?

“Weil” ve “um zu” bağlaçları Almancada farklı kullanımları olan iki bağlaçtır. Weil sebep-sonuç ilişkisini ifade ederken, “um zu” ise amaç-belirtme anlamı taşır.

Örneğin, “Weil es regnet, bleibe ich zu Hause.” cümlesinde “weil” bağlacı kullanılarak “yağmur yağdığı için evde kalıyorum.” denilmektedir. Burada anlaşılacağı üzere “weil” bağlacı neden-sonuç ilişkisini ifade etmektedir.

Öte yandan, “um zu” bağlacı ise amaç-belirtme anlamı taşır ve bir amacı gerçekleştirmek için yapılan eylemi ifade eder. Örneğin, “Ich lerne Deutsch, um in Deutschland zu arbeiten.” cümlesinde “um zu” bağlacı kullanılarak “Almanya’da çalışmak için Almanca öğreniyorum.” denilmektedir. Burada “um zu” bağlacı ile bir amaç ifade edilmektedir.