Almancada Yardımcı Fiiller (Hilfsverben)

Hilfsverben olarak bilinen Almancada yardımcı fiiller dilbilgisinde oldukça büyük bir rol oynar. Zira onlar olmasa cümle kurulamazdı desek yeridir.

Almancada Yardımcı Fiiller

Almancada temel olarak üç tane yardımcı fiil bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla aşağıda derlenmiştir:

sein	olmak
haben	sahip olmak, var
werden	(bir süreç sonrası) olmak

Bu fiiller, belirli bir cümlenin ruh halini veya bağlamını sağlamaya yardımcı olabilecek bir tür yardımcı fiildir. her üçü de düzensiz bir fiil olup cümlede “yardımcı fiil” olarak kullanıldığında esas fiil anlamlarını kaybederler. Bu üç fiil yardımcı fiil görevindeyken pek çok dil bilgisi konusunda kullanılır.

Sein Yardımcı Fiili

Almancada en çok kullanılan fiillerden biri olan “sein” fiili, Almancada “şimdi sınırlarında” bir “olmak” anlamı katar ve isme “-iyim, -dır, -dir” anlamı kazandırır. Nevi şahsına münhasır bir fiil çekimi olan sein fiilinin şimdiki zamandaki (Präsens) fiil çekim aşağıdaki tabloda derlenmiştir:

zamir	SeIn	Anlamı
ich ben	🔊 bin	.. iyim
du sen	🔊 bist	… isin
er/sie/es o	🔊 ist	… idi
wir biz	🔊 sind	… iyiz
ihr siz(ler)	🔊 seid	… isiniz
sie onlar	🔊 sind	… iler
Sie siz(ler)	🔊 sind	… isiniz

Aşağıdaki örnekler, konuyu anlamaya yönelik faydalı olacaktır. Eğer İngilizce biliyorsanız “sein” fiilini “to be” fiilinin kullanımına benzetebilirsiniz.

🇩🇪 Sie ist eine Krankenschwester.
🇹🇷 O bir hemşiredir.
🇩🇪 Das ist ein Apfel.
🇹🇷 Bu bir elmadır.
🇩🇪 Wir sind die Gewinner.
🇹🇷 Biz şampiyonuz.
🇩🇪 Ich bin ein Schüler.
🇹🇷 Ben bir öğrenciyim.
🇩🇪 Er ist ein Lehrer.
🇹🇷 O bir öğretmen.

Almancada, cümlede yer alan özne genellikle Nominativ (İsmin yalın hali) durumda olur. Ancak, “sein” (olmak) gibi bazı fiiller kullanıldığında, cümlede bir başka Nominativ olabilir. Örneğin:

🇩🇪 Diese Katze ist unser Haustier.
🇹🇷 Bu kedi bizim evcil hayvanımız.
🇩🇪 Dieser Junge ist mein Freund.
🇹🇷 Bu çocuk benim arkadaşım

Eğer “sein” fiilini ölçümler takip ederse (Örneğin; ağırlık, uzunluk, zaman vb.), Akkusativ (İsmin -i hali) kullanmamız gerekir. Bakınız:

🇩🇪 Der Tisch ist einen Meter lang.
🇹🇷 Tablo bir metre uzunluğunda.
🇩🇪 Das Paket ist zwei Kilogramm schwer.
🇹🇷 Paket iki kilogram ağırlığında.

“Peki, ‘sein’ fiili Almancada hangi gramer konularında kullanılmaktadır?” Almancada “sein” fiili, yardımcı fiil görevindeyken kullanıldığı dil bilgisi konuları aşağıda listelenmiştir:

• Perfekt (di’li geçmiş zaman)
• Plusquamperfekt (mişli geçmiş zaman)
• Futur II (gelecekte bitmiş zaman)
• Passiv (edilgen çatı)
• Zustandspassiv

Haben Yardımcı Fiili

Haben yardımcı fiili, düzensiz fiillerden biri olup ismin -i halinde (Akkusativ) kullanılmaktadır. Yani esas fiil görevindeyken beraberinde kullanıldığı isim, Akkusativ halde olur.

Eğer İngilizce biliyorsanız, “have” fiili ile benzer bir kullanım mantığı kurabilirsiniz. Esas fiil görevindeyken Türkçeye “sahip olmak” olarak değil de daha çok “var” şeklinde çevrilir.

Almancada en çok kullanılan fiillerinde başında gelen “haben” fiilinin şimdiki zamandaki fiil çekimi aşağıdaki tabloda derlenmiştir.

Zamir	haben	anlamı
ich ben	🔊 habe	sahibim, var
du sen	🔊 hast	sahipsin, var
er/sie/es o	🔊 hat	sahip, var
wir biz	🔊 haben	sahibiz, var
ihr siz(ler)	🔊 habt	sahipsiniz, var
sie onlar	🔊 haben	sahipler, var
Sie siz(ler)	🔊 haben	sahipsiniz, var

🇩🇪 Ich habe einen Hund.
🇹🇷 Bir köpeğe sahibim.
🇹🇷 Bir köpeğim var.
🇩🇪 Sie hat eine Katze.
🇹🇷 O bir kediye sahip.
🇹🇷 Onun bir kedisi var.
🇩🇪 Er hat einen Äpfel.
🇹🇷 O bir elmaya sahip.
🇹🇷 Onun bir elması var.
🇩🇪 Sie haben ein Haus.
🇹🇷 Onlar bir eve sahip.
🇹🇷 Onların bir evi var.
🇩🇪 Du hast eine Flasche Wein.
🇹🇷 Bir şişe şaraba sahipsin.
🇹🇷 Bir şişe şarabın var.

❗ Bildiğiniz üzere Türkçede öznenin varlığı yüklemin kişisinden anlaşılabildiği için gizli özne adında bir özne türü bulunmaktadır. Ancak Almancada böylesi bir kullanım söz konusu değildir. Örneğin, “Senin bir köpeğin var.” cümlesi Türkçede “Köpeğin var.” olarak söylenebilse de, benzer bir kullanım Almancada yoktur.

“Peki, ‘haben’ fiili Almancada hangi gramer konularında kullanılmaktadır?” Almancada “haben” fiili, yardımcı fiil görevindeyken aşağıdaki gramer konularında kullanılır.·

• Perfekt (di’li geçmiş zaman)
• Plusquamperfekt (mişli geçmiş zaman)
• Futur II (gelecekte bitmiş zaman)
• Passiv (edilgen çatı)

Werden Yardımcı Fiili

Esas fiil olarak “werden” bir gelişmeyi veya değişimi ifade etmek için kullanılmaktadır. Özellikle bir meslek isteğini ifade etmek için sıklıkla kullanılır.

Gelecek zaman için kullanılan bir yardımcı fiil olduğu için ilgili konunun anlatımında detaylı bir şekilde irdelenmiştir.

Ayrıca, olasılık, niyet ve zorunluluk ifade ederken de kullanılan “werden” fiilinin şimdiki zamandaki çekimi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

zamir	Werden	Anlamı
ich ben	🔊 werde	olacağım
du sen	🔊 wirst	olacaksın
er/sie/es o	🔊 wird	olacak
wir biz	🔊 werden	olacağız
ihr siz(ler)	🔊 werdet	olacaksınız
sie onlar	🔊 werden	olacaklar
Sie siz(ler)	🔊 werden	olacaksınız

🇩🇪 Die Kinder werden größer.
🇹🇷 Çocuklar büyüyor.
🇩🇪 Emma wird nach einem Jahr Journalistin.
🇹🇷 Emma bir yıl sonra gazeteci olacak.

Werden fiili yardımcı fiil görevindeyken gelecek anlatımları olan Futur I ve Futur II ile edilgen çatı olarak bilinen Passiv ile kullanılır.

• Futur I (gelecek zaman)
• Futur II (gelecekte bitmiş zaman)
• Passiv (edilgen çatı)