Almanca Präteritum Konu Anlatımı

Almanca Präteritum, eski adıyla Imperfect, Türkçe dil bilgisindeki di’li geçmiş zamana karşılık gelmektedir. Eğer İngilizce biliyorsanız Präteritum‘u simple past tense’e benzetebilirsiniz.

Almanca Präteritum

Präteritum, daha çok hikaye anlatımlarında kullanılmaktadır. Zira gündelik konuşma dilinde pek tercih edilmeyip yerine Perfekt kullanılmaktadır.

Malumunuz Almancada Präsens ile hem şimdiki zaman hem de geniş zaman anlatımları yapılmaktaydı. Benzer bir durum Präteritum’da vardır diyebiliriz. Zira Präteritum ile di’li geçmiş zaman anlatımının yanı sıra şimdiki zamanın hikayesi de anlatılabilir.

Di’li geçmiş zaman ya da bilinen geçmiş zaman, Türkçede fiil köküne gelen “-di” ekinin (-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü) ses uyumlarına uyacak şekilde eklenmesi ile oluşturulan geçmiş zaman yapısıdır.

Şimdiki zamanın hikayesi, geçmişte başlayıp belirli bir dönem devam edip sonrasında biten işleri anlatmak için kullanılan geçmiş zaman anlatımıdır (-yordu örneğin; yapıyordum).

Almancada Präteritum ile cümle oluştururken fiil 2. bölgeye şahıs zamirlerine göre Präteritum şeklinde çekimlenerek yerleştirilir.

1	2	3
Özne	Fiil Präteritum	…

Almancada Düzenli Fiillerin Präteritum Çekimleri

Bildiğiniz üzere Almancada fiiller –en ya da –n mastar ekleriyle sona erer ve bu ekleri atınca fiilin kökünü elde ederiz.

Almancada düzenli fiillerin Präteritum çekimi yapılırken fiil köklerine birtakım ekler getirilmektedir. Aşağıdaki tabloda şahıs zamirlerine göre düzenli fiillere getirilen ekler derlenmiştir:

ich	du	er/sie/es	wir	ihr	sie/Sie
-te	-test	-te	-ten	-tet	-ten

❗ Kökleri -t, -d veya bazı -n harfleriyle biten fiiller Präteritum haline getirilirken kök ile Präteritum ekleri arasına fazladan bir -e eklenir.

ich	du	er/sie/es	wir	ihr	sie/Sie
-ete	-etest	-ete	-eten	-etet	-eten

Thomas und Johann spielten Basketball. Thomas ve John basketbol oynadı.

Herr Müller bezahlte die Miete. Bay Müller kirayı ödedi.

Ich machte meine Hausaufgabe. Ben ödevimi yaptım.

Tom wartete auf Anna. Tom, Anna’yı bekliyordu.

Anna kaufte drei Flaschen Wasser. Anna üç şişe su aldı.

Almancada Düzensiz Fiillerin Präteritum Çekimleri

Almancada düzensiz fiillerin Präteritum çekimi yapılırken fiil köklerine düzenli fiillerdekinden farklı birtakım ekler getirilmektedir:

ich	du	er/sie/es	wir	ihr	sie/Sie
–	-st	–	-en	-t	-en

❗ Kökleri -ss, -ß harfleriyle biten düzensiz fiiller Präteritum çekimlenirken ikinci tekil kök ile Präteritum ekleri arasına fazladan bir -e gelir.

ich	du	er/sie/es	wir	ihr	sie/Sie
–	–est	–	-en	-t	-en

Ich aß einen Hamburger. Hamburger yedim.

Thomas sah vor der Tür einen Hund. Thomas kapının önünde bir köpek gördü.

Emma las im Urlaub drei Geschichten. Emma tatilde üç hikaye okudu.

Meine Mutter nahm eine Schmerztablette. Annem ağrı kesici aldı.

Thomas kam sofort. Thomas hemen geldi.

Almancada Yardımcı Fiillerin Präteritum Çekimleri

Aşağıdaki tabloda yardımcı fiil olarak da kullanılabilen sein, haben ve werden fiillerinin Präteritum çekimleri gösterilmiştir:

Zamir	SEIN	haben	werden
ich	war	hatte	wurde
du	warst	hattest	wurdest
er/sie/es	war	hatte	wurde
wir	waren	hatten	wurden
ihr	wart	hattet	wurdet
sie/Sie	waren	hatten	wurden

Örnek cümleler:

Ich war zu Hause. Ben evdeydim. Thomas war in der Türkei. Thomas Türkiye’deydi.

Ich hatte einen Hund. Bir köpeğim vardı. Thomas und Anna hatten viel Geld. Thomas ve Anna’nın çok parası vardı.

Die Minuten wurden zu Stunden. Dakikalar saatlere dönüştü. Du wurdest eine Droge für mich. Bana ilaç oldun.

Almancada Dönüşlü Fiillerin Präteritum Çekimleri

Dönüşlü fiil Präteritum yapılırken sadece fiil kısmı Präteritum çekimlenir, dönüşlü zamir ise yine aynı şekilde, hiç değişmeden olduğu yerde kalır.

1	2	3
Özne	Dönüşül Fiil Präteritum	—

Ich rasierte mich. Traş oldum.

Almancada Ayrılabilen Fiillerin Präteritum Çekimleri

Bu fiillerin özelliği esas fiilin önünde bu esas fiile bitişik bir takı bulunması ve bu takının cümlede en sona gitmesidir. Esas fiil ise normal olarak ikinci yere gider ve özneye göre çekimlenir.

1	2	3	4
Özne	Ayrılabilen Fiil Präteritum	—	Ek

Thomas machte die Tür auf. Thomas kapıyı açtı.

Johann malte sein Fahrrad blau an. Johann bisikletini maviye boyadı.

Das Kind sah gerade fern. Çocuk televizyon izliyordu.

Almancada Tarz Fiillerin Präteritum Çekimleri

Almancada tarz fiillerin şahıs zamirlerine göre Präteritum çekimlenirken aldıkları ekler aşağıdaki gibidir:

ich	du	er/sie/es	wir	ihr	sie/Sie
-te	-test	-te	-ten	-tet	-ten

Aşağıdaki tabloda tarz fiillerin Präteritum çekimleri verilmiştir.

zamir	können	wollen	müssen	durfen	sollten	mögen
ich	konnte	wollte	musste	durfte	sollte	mochte
du	konntest	wolltest	musstest	durftest	solltest	mochtest
er/sie/es	konnte	wollte	musste	durfte	sollte	mochte
wir	konnten	wollten	mussten	durften	sollten	mochten
ihr	konntet	wolltet	musstet	durftet	solltet	mochtet
sie/Sie	konnten	wollten	mussten	durften	sollten	mochten

1	2	3	4
Özne	Tarz Fiil Präteritum	—	Fiil Infinitive

Aşağıdaki tabloda örnek cümleler derlenmiştir:

Vor 3 Jahren konnte ich Deutsch nicht sprechen. 3 yıl önce Almanca konuşamıyordum.

Sie wollten nach Europa. Avrupa’ya gitmek istiyorlardı.

Du durftest keine Führerschein machen. Ehliyet almasına izin verilmedi.

Musstest du das sagen? Bunu söylemek zorunda mıydın?

Anna sollte ein Handy gehabt haben. Anna’nın bir cep telefonu olmalıydı.

Viele Leute mochten Jack nicht. Pek çok insan Jack’i sevmedi.

❗ Tarz fiillerle geçmiş zaman kullanımı yapmak için Perfekt kullanılmaz, onun yerine Präteritum kullanılır.

❗ Mögen şimdiki zaman kullanımlarında möchten formatında da kullanılabiliyordu. Geçmiş zaman, yani Präteritum kullanımda ise möchten versiyonu kullanılamaz. Onun yerine wollen (wolten) kullanılır.

Ich wollte einen Kaffee.
Ich möchtete einen Kaffee.