Almancada Temel Bağlaçlar (und, aber, denn, sondern, oder)

Almancada temel (esas) bağlaçlar olarak cümleleri birbirine bağlayan “und, aber, denn, sondern, oder” gibi bağlaçların bilinmesi gereklidir.

Almancada Temel Bağlaçlar

Bilindiği üzere cümle içinde aynı görevde olan ya da anlamca birbiri ile ilgisi bulunan kelimeleri, kelime gruplarını veya cümleleri biçim veya anlam yönüyle birbirine bağlayan kelimelere bağlaç denir.

Almancada da Türkçede olduğu gibi birden fazla cümleyi birbirine bağlamakta kullanılan bağlaçlar çok sayıda olup kullanımlarında da çeşitli farklılıklar görülmektedir.

Biz bu yazımızda und, aber, denn, sondern, oder bağlaçlarını göstereceğiz. Bu bağlaçlar aşağıdaki tabloda telaffuzları ve anlamlarıyla beraber listelenmiştir:

🔊 Und	ve
🔊 Aber	ama
🔊 Denn	çünkü
🔊 Sondern	bilakis
🔊 Oder	ya da, veya

Und

Türkçede olduğu gibi Almancada da sıklıkla kullanılan und bağlacı, Türkçeye daha çok ve anlamında çevrilse de cümleye yakışan anlama göre “-de/da, -ıp/ip, ya, peki” şeklinde de çevrilebilir.

❗ İki cümlenin birbirine bağlandığı durumlarda und’dan önce virgül kullanılabilir.

Das ist ein Heft, und das ist ein Buch. Bu bir defter ve bu bir kitap. Bu bir defter, bu da bir kitap

Der Hund bellt, und das Baby weint. Köpek havlıyor ve bebek ağlıyor. Köpek havlıyor, bebek de ağlıyor.

Danke gut und wie geht es dir? Teşekkürler iyiyim ya/peki sen nasılsın?

Danke gut. Und dir? İyi teşekkürler. Peki/Ya sen?

Die Frauen gehen einkaufen. Und die Männer? Kadınlar alışverişe gider. Ya erkekler?

Die Aufführung war zu Ende, und das Publikum klatschte Beifall. Gösteri sona erdi ve seyirciler alkışladı.

❗ Und bağlacı iki ayrı cümlenin birbirine bağlandığı gibi cümle içinde iki ismin, iki zamirin veya iki sıfatın arasına getirilerek de kullanılabilir. Böylesi durumlarda virgül kullanmaya gerek yoktur.

Das Auto ist rot und gross. Araba kırmızı ve büyük.

Wir sprechen Türkisch und Deutsch. Türkçe ve Almanca konuşuyoruz.

Wollt ihr was zu essen und trinken? Bir şeyler yiyip içmek ister misin?

Ich werde Eier und Käse essen. Yumurta ve peynir yiyeceğim.

❗ Und özne içinde iki isimle beraber bulunduğunda cümlenin öznesi çoğul hale gelir.

Hans und Heidi sind Kinder. Hans ve Heidi çocuktur.

❗ İki cümlenin birbirine bağlandığı durumlarda eğer özneler aynıysa öznenin tekrarlanmasına gerek yoktur. Böylesi durumlarda -ip/ıp anlamlarına gelir.

Ich öffnete die Tür und (ich) ging hinein. Kapıyı açıp içeri girdim.

❗ Bir şeyin uzun sürdüğünü veya sürekli arttığını ifade etmek için benzer kelime çiftlerini birleştirmek için und bağlacı kullanılır.

Emma kletterte höher und höher. Emma daha yükseğe tırmandı.

Aber

Türkçeye “ama, fakat, lakin, ancak” şeklinde çevrilen aber bağlacı Türkçeye kıyasla biraz farklıdır. Zira İki cümle birbirine bağlanırken cümlede vurgu verilmek istenen ögenin önüne gelebilmektedir. Böylece bir ifadeyi nitelemek için kullanılır.

Mein Auto ist gross, aber dein Auto ist klein. Benim arabam büyük, ama senin araban küçük.

Du solltest aber die Angaben nochmal überprüfen. Ancak bilgileri tekrar kontrol etmelisiniz.

Der Schüler ist fleissig, aber er arbeitet nicht. Öğrenci çalışkan, ama o çalışmıyor.

Arm, aber glücklich fakir ama mutlu

Aber nein yooo

Denn

Almancada denn bağlacı Türkçede “çünkü, zira, acaba, -dığı/diği için” anlamlarında kullanılır. Birbirine bağlanan iki cümlede bir değişiklik yapılamaz sadece aralarına girer ve kendinden önce virgül alır.

Hans ist fleissig, denn er arbeitet viel. Hans çalışkandır, çünkü o çok çalışıyor.

Es muss spät sein, denn ich bin schon lange hier. Geç olmuş olmalı çünkü uzun zamandır buradayım.

Er kommt nicht, denn er ist krank. Hasta olduğu için gelmiyor.

❗ Soruları daha da yoğunlaştırmak için kullanılır.

Was ist denn los mit dir? Neyin var?

❗ Olumsuz cevap verildiğinde buna karşı cevap verirkenki şaşkınlık, merak ifadelerini vurgulamak için kullanılır.

„Bist du zu Hause? – „Nein.‟ – „Wo denn dann?‟ “Evde misin? – “Hayır.” – “Ee nerdesin o zaman?”

Sondern (Bilakis)

Almancada sondern bağlacı, Türkçede “bilakis, aksine” gibi anlamlara gelmekte olup kendisinden önce gelen olumsuz cümleyle kendisinden sonra gelen olumlu cümle arasına gelir. Sondern’den önce virgül kullanılır.

Ist das ein Apfel? Nein, das ist kein Apfel, sondern das ist eine Birne
Bu bir elma mı? Hayır, bu bir elma değil, bilakis bu bir armuttur.

Ayrıca sondern ile kurulan cümlelerde olumlu cümledeki ifade olan “das ist” çıkartılarak cümle kısaltılabilir. Bu kısaltılmış şekil Türkçede olduğu gibi Almancada da daha sık kullanılır. Hatta Türkçe anlamından bizzat çıkarılıp da kullanılabilir.

Ist das ein Apfel? Nein, das ist kein Apfel, sondern das ist eine Birne
Nein, das ist kein Apfel, sondern eine Birne
Hayır, bu bir elma değil, (bizzat) armuttur.

Es braucht nicht nur Talent, sondern auch Disziplin. Sadece yetenek değil disiplin de gereklidir.

Nicht Thomas, sondern Johann gewann den ersten Preis. Birincilik ödülünü Thomas değil, Johann kazandı.

Delfine sind keine Fische, sondern Säugetiere. Yunuslar balık değil, memelidir.

Diese Entscheidung fällt aber nicht Brüssel, sondern in Berlin. Ancak bu karar Brüksel’de değil, Berlin’de verilecek.

Wir spielen nicht gern Tennis, sondern (wir spielen) lieber Fussball. Tenis oynamayı sevmiyoruz, bunun yerine futbol oynuyoruz.

Oder

Almancada oder bağlacı, Türkçede “veya, ya da, yoksa” gibi anlamlara gelir. Oder ile cümlede İki veya daha fazla alternatifin anlatımı sağlanır.

Dieses Auto gibt es in Rot, Schwarz oder Blau. Bu araba kırmızı, siyah veya mavi renklerde mevcuttur.

Er heißt Hanna, Hannah oder so ähnlich. Adı Hanna, Hannah ya da onun gibi bir şey.

Willst du noch bleiben oder gehen? Kalmak mı yoksa gitmek mi istiyorsun?

Du hältst jetzt den Mund oder es passiert was! Kapa çeneni, yoksa bir şey olacak!

Ist das dein Tee oder meiner? Bu senin çayın mı, yoksa benimki mi?

Beeil dich oder du kommst zu spät. Acele et yoksa geç kalacaksın.

Zahle ich jetzt oder später? Şimdi mi ödeyeceğim yoksa sonra mı?

❗ Bazı durumlarda “değil mi?” anlamı katmak için kullanılır.

Du hast ihn doch auch gesehen, oder? Onu sen de gördün, değil mi?

Du hast deine Hausaufgaben gemacht, oder? Ödevini yaptın, değil mi?

Das Lied hat dir nicht gefallen, oder? Şarkıyı beğenmedin, değil mi?

Du hast den Film auch nicht gesehen, oder? Filmi sen de izlemedin, değil mi?