Almancada Temel Bağlaçlar (und, aber, denn, sondern, oder)

Almancada temel (esas) bağlaçlar olarak “und, aber, denn, sondern, oder” gibi bağlaçlar kast edilmiştir ve başlangıç aşamasında bunların bilinmesi gereklidir.

Almancada Temel Bağlaçlar

Bilindiği üzere cümle içinde aynı görevde olan ya da anlamca birbiri ile ilgisi bulunan kelimeleri, kelime gruplarını veya cümleleri biçim veya anlam yönüyle birbirine bağlayan kelimelere bağlaç denir.

Almancada da Türkçede olduğu gibi birden fazla cümleyi birbirine bağlamakta kullanılan bağlaçlar çok sayıda olup kullanımlarında da çeşitli farklılıklar görülmektedir.

Biz bu yazımızda und, aber, denn, sondern, oder bağlaçlarını göstereceğiz. Bu bağlaçlar aşağıdaki tabloda telaffuzları ve anlamlarıyla beraber listelenmiştir:

🔊 Und	ve
🔊 Aber	ama
🔊 Denn	çünkü
🔊 Sondern	bilakis
🔊 Oder	ya da, veya

Und

Türkçede olduğu gibi Almancada da sıklıkla kullanılan und bağlacı, Türkçeye daha çok ve anlamında çevrilse de cümleye yakışan anlama göre “-de/da, -ıp/ip, ya, peki” şeklinde de çevrilebilir.

🇩🇪 Das ist ein Heft, und das ist ein Buch.
🇹🇷 Bu bir defter ve bu bir kitap.
🇩🇪 Der Hund bellt, und das Baby weint.
🇹🇷 Köpek havlıyor ve bebek ağlıyor.
🇩🇪 Danke gut und wie geht es dir?
🇹🇷 Teşekkürler iyiyim ya/peki sen nasılsın?
🇩🇪 Danke gut. Und dir?
🇹🇷 İyi teşekkürler. Peki/Ya sen?
🇩🇪 Die Frauen gehen einkaufen. Und die Männer?
🇹🇷 Kadınlar alışverişe gider. Ya erkekler?
🇩🇪 Die Aufführung war zu Ende und das Publikum klatschte Beifall.
🇹🇷 Gösteri sona erdi ve seyirciler alkışladı.

❗ İki cümlenin birbirine bağlandığı durumlarda “und” bağlacından önce virgül kullanılabilir.

🇩🇪 Ich mag Äpfel, und er mag Birnen.
🇹🇷 Ben elmaları severim o ise armutları.
🇩🇪 Das Wetter war kalt, und es hat geregnet.
🇹🇷 Hava soğuktu ve yağmur yağdı.
🇩🇪 Sie liest gern Bücher, und ich höre lieber Musik.
🇹🇷 O kitap okumayı sever, bense daha çok müzik dinlemeyi tercih ederim.
🇩🇪 Die Sonne scheint, und die Vögel singen.
🇹🇷 Güneş parlıyor, kuşlar şakıyor.
🇩🇪 Er hat Kaffee bestellt, und ich habe Tee genommen.
🇹🇷 O kahve sipariş etti, bense çay aldım.

❗ “Und” bağlacı iki ayrı cümlenin birbirine bağlandığı gibi cümle içinde iki ismin, iki zamirin veya iki sıfatın arasına getirilerek de kullanılabilir. Böylesi durumlarda virgül kullanmaya gerek yoktur.

🇩🇪 Das Auto ist rot und groß.
🇹🇷 Araba kırmızı ve büyük.
🇩🇪 Wir sprechen Türkisch und Deutsch.
🇹🇷 Türkçe ve Almanca konuşuyoruz.
🇩🇪 Wollt ihr was zu essen und trinken?
🇹🇷 Bir şeyler yiyip içmek ister misin?
🇩🇪 Ich werde Eier und Käse essen.
🇹🇷 Yumurta ve peynir yiyeceğim.

❗ Und özne içinde iki isimle beraber bulunduğunda cümlenin öznesi çoğul hale gelir.

🇩🇪 Tom und Jerry sind Zeichentrickfiguren.
🇹🇷 Tom ve Jerry çizgi film karakterleridir.
🇩🇪 Katzen und Hunde sind Haustiere.
🇹🇷 Kediler ve köpekler evcil hayvanlardır.
🇩🇪 Berlin und Hamburg sind große Städte in Deutschland.
🇹🇷 Berlin ve Hamburg Almanya’da büyük şehirlerdir.
🇩🇪 Kaffee und Tee sind beliebte Getränke.
🇹🇷 Kahve ve çay popüler içeceklerdir.
🇩🇪 Hans und Heidi sind Kinder.
🇹🇷 Hans ve Heidi çocuktur.

❗ İki cümlenin birbirine bağlandığı durumlarda eğer özneler aynıysa öznenin tekrarlanmasına gerek yoktur. Böylesi durumlarda -ip/ıp anlamlarına gelir.

🇩🇪 Anna nahm das Buch und (sie) las es.
🇹🇷 Anna kitabı aldı ve (o) okudu.
🇩🇪 Er setzte sich auf den Stuhl und (er) wartete.
🇹🇷 Sandalyeye oturdu ve (o) bekledi.
🇩🇪 Wir kauften das Ticket und (wir) stiegen in den Zug.
🇹🇷 Bileti aldık ve (biz) trene bindik.
🇩🇪 Sie schaltete den Computer ein und (sie) begann zu arbeiten.
🇹🇷 Bilgisayarı açtı ve (o) çalışmaya başladı.
🇩🇪 Ich öffnete die Tür und (ich) ging hinein.
🇹🇷 Kapıyı açtım ve (ben) içeri girdim.

❗ Bir şeyin uzun sürdüğünü veya sürekli arttığını ifade etmek için benzer kelime çiftlerini birleştirmek için und bağlacı kullanılır.

🇩🇪 Emma kletterte höher und höher.
🇹🇷 Emma daha yükseğe tırmandı.
🇩🇪 Die Aufgabe wurde schwerer und schwerer.
🇹🇷 Görev gittikçe daha da zorlaştı.
🇩🇪 Die Nächte werden kälter und kälter.
🇹🇷 Geceler gittikçe daha da soğuyor.

Aber

Türkçeye “ama, fakat, lakin, ancak” şeklinde çevrilen aber bağlacı Türkçeye kıyasla biraz farklıdır. Zira İki cümle birbirine bağlanırken cümlede vurgu verilmek istenen ögenin önüne gelebilmektedir. Böylece bir ifadeyi nitelemek için kullanılır.

🇩🇪 Er mag Schokolade, aber nur die dunkle.
🇹🇷 O çikolatayı sever, ama sadece bitter olanı.
🇩🇪 Ich möchte reisen, aber wegen der Arbeit kann ich nicht.
🇹🇷 Seyahat etmek istiyorum, ama iş nedeniyle gidemiyorum.
🇩🇪 Sie hat einen neuen Job, verdient aber weniger.
🇹🇷 Yeni bir işi var, ama daha az kazanıyor.
🇩🇪 Er liest gerne, aber nur Krimis.
🇹🇷 Okumayı sever, ama sadece polisiye romanları.
🇩🇪 Sie möchte mitkommen, hat aber keine Zeit.
🇹🇷 Gelmek istiyor, ama vakti yok.

Denn

Almancada denn bağlacı Türkçede “çünkü, zira, acaba, -dığı/diği için” anlamlarında kullanılır. Birbirine bağlanan iki cümlede bir değişiklik yapılamaz sadece aralarına girer ve kendinden önce virgül alır.

🇩🇪 Er kommt heute nicht zur Arbeit, denn er ist krank.
🇹🇷 Bugün işe gelmiyor, çünkü hasta.
🇩🇪 Ich habe ihr nicht geantwortet, denn ich hatte keine Zeit.
🇹🇷 Ona cevap vermedim, çünkü vaktim yoktu.
🇩🇪 Sie kauft das Kleid nicht, denn es ist zu teuer.
🇹🇷 Elbiseyi almıyor, zira çok pahalı.
🇩🇪 Wir fahren mit dem Zug, denn es ist bequemer.
🇹🇷 Trenle gidiyoruz, çünkü daha konforlu.
🇩🇪 Er isst keinen Fisch, denn er ist Vegetarier.
🇹🇷 Vejetaryen olduğu için balık yemiyor.

❗ Soruları daha da vurgulamak için kullanılır.

🇩🇪 Was machst du denn hier?
🇹🇷 Burada ne yapıyorsun?
🇩🇪 Warum bist du denn so spät?
🇹🇷 Neden bu kadar geç kaldın?
🇩🇪 Wo hast du denn so lange gesteckt?
🇹🇷 Neredeydin bu kadar zaman?
🇩🇪 Wie geht es dir denn heute?
🇹🇷 Bugün nasılsın?
🇩🇪 Was hast du denn gedacht?
🇹🇷 Ne düşündün?
🇩🇪 Was ist denn los mit dir?
🇹🇷 Neyin var?

❗ Olumsuz cevaplara karşı bir cevap verirken “şaşkınlık, merak ifadelerini” vurgulamak için kullanılır.

🇩🇪 „Bist du zu Hause?“ – „Nein.“ – „Wo denn dann?“
🇹🇷 “Evde misin?“ – “Hayır.” – “Ee nerdesin o zaman?”

Sondern (Bilakis)

Almancada sondern bağlacı, Türkçede “bilakis, aksine” gibi anlamlara gelmekte olup kendisinden önce gelen olumsuz cümleyle kendisinden sonra gelen olumlu cümle arasına gelir. Sondern’den önce virgül kullanılır.

🇩🇪 Ist das ein Apfel? Nein, das ist kein Apfel, sondern das ist eine Birne
🇹🇷 Bu bir elma mı? Hayır, bu bir elma değil, bilakis bu bir armuttur.

Ayrıca sondern ile kurulan cümlelerde olumlu cümledeki ifade olan “das ist” çıkartılarak cümle kısaltılabilir. Bu kısaltılmış şekil Türkçede olduğu gibi Almancada da daha sık kullanılır. Hatta Türkçe anlamından bizzat çıkarılıp da kullanılabilir.

🇩🇪 Ist das ein Apfel? Nein, das ist kein Apfel, sondern das ist eine Birne
🇩🇪 Nein, das ist kein Apfel, sondern eine Birne
🇹🇷 Hayır, bu bir elma değil, (bizzat) armuttur.

🇩🇪 Es braucht nicht nur Talent, sondern auch Disziplin.
🇹🇷 Sadece yetenek değil, disiplin de gereklidir.
🇩🇪 Nicht Thomas, sondern Johann gewann den ersten Preis.
🇹🇷 Birincilik ödülünü Thomas değil, Johann kazandı.
🇩🇪 Delfine sind keine Fische, sondern Säugetiere.
🇹🇷 Yunuslar balık değil, memelidir.
🇩🇪 Diese Entscheidung fällt aber nicht Brüssel, sondern in Berlin.
🇹🇷 Ancak bu karar Brüksel’de değil, Berlin’de verilecek.
🇩🇪 Wir spielen nicht gern Tennis, sondern (wir spielen) lieber Fußball.
🇹🇷 Tenis oynamayı sevmiyoruz, bunun yerine futbol oynuyoruz.

Oder

Almancada oder bağlacı, Türkçede “veya, ya da, yoksa” gibi anlamlara gelir. “Oder” ile cümlede, iki veya daha fazla alternatifin anlatımı sağlanır.

🇩🇪 Dieses Auto gibt es in Rot, Schwarz oder Blau.
🇹🇷 Bu araba kırmızı, siyah veya mavi renklerde mevcuttur.
🇩🇪 Er heißt Hanna, Hannah oder so ähnlich.
🇹🇷 Adı Hanna, Hannah ya da onun gibi bir şey.
🇩🇪 Willst du noch bleiben oder gehen?
🇹🇷 Kalmak mı yoksa gitmek mi istiyorsun?
🇩🇪 Du hältst jetzt den Mund oder es passiert was!
🇹🇷 Kapa çeneni, yoksa bir şey olacak!
🇩🇪 Ist das dein Tee oder meiner?
🇹🇷 Bu senin çayın mı, yoksa benimki mi?
🇩🇪 Beeil dich oder du kommst zu spät.
🇹🇷 Acele et yoksa geç kalacaksın.

❗ Bazı durumlarda “değil mi?” anlamı katmak için kullanılır.

🇩🇪 Du hast ihn doch auch gesehen, oder?
🇹🇷 Onu sen de gördün, değil mi?
🇩🇪 Du hast deine Hausaufgaben gemacht, oder?
🇹🇷 Ödevini yaptın, değil mi?
🇩🇪 Das Lied hat dir nicht gefallen, oder?
🇹🇷 Şarkıyı beğenmedin, değil mi?
🇩🇪 Du hast den Film auch nicht gesehen, oder?
🇹🇷 Filmi sen de izlemedin, değil mi?

Almancada temel bağlaçlar kullanımını öğrenerek A1 seviyenizi oldukça pekiştirecek ve daha anlamlı cümleler kurmanız kolaylaşacaktır.