Almancada İsmin -E Hali (Dativ)

Almancada ismin e-hali olan der Dativ, karışık bir konu gibi görünse bile kuralların öğrenilmesiyle oldukça kolaylaşacaktır.

Almancada İsmin -E Hali

Almancada İsmin E-Hali en çok kullanılan hal durumudur. Der-Die-Das Artikellerinde İsmin E-Hali de ismin i-hali gibi isimlerin artikellerini değiştirmek suretiyle yapılır. Der ve das artikelleri e-halinde dem şekline girer. Die artikeli ise der şekline girer. Bunlardan sonra gelen isim değişmez, aynı kalır.

Çoğul isimlerin önünde die artikeli bulunur. E-halinde bu den şeklini alır ve ismin sonuna da –n veya –en takısı eklenir. Eğer -n veya -en takısı tekil halde zaten varsa eklenmez.

	Eril	Dişil	Nötr	Çoğul
	der	die	das	die
Yalın Hal	ein	eine	ein	–
	kein	keine	kein	keine
	den	die	das	die
-İ Hali	einen	eine	ein	–
	keinen	keine	kein	keine
	dem	der	dem	den
-E Hali	einem	einer	einem	–
	keinem	keiner	keinem	keinen

Yukarıdaki tablo ışığında der, die ve das artikellerine sahip 3 örnek kelime çekimlenmiştir:

Hal Çekimi	Tekil	Çoğul
Yalın Hal	der Hund	die Hunde
-İ Hali	den Hund	die Hunde
-E Hali	dem Hund	den Hunden
-İn Hali	des Hunds	der Hunde

Hal Çekimi	Tekil	Çoğul
Yalın Hal	die Blume	die Blumen
-İ Hali	die Blume	die Blumen
-E Hali	der Blume	den Blumen
-İn Hali	der Blume	den Blumen

Hal Çekimi	Tekil	Çoğul
Yalın Hal	das Auto	die Autos
-İ Hali	das Auto	die Autos
-E Hali	dem Auto	den Autos
-İn Hali	des Autos	der Autos

Der Lehrer Öğretmen	Dem Lehrer Öğretmene
Der Mann Adam	Dem Mann Adama
Das Mädchen Kız	Dem Mädchen Kıza
Das Pferd At	Dem Pferd Ata
Die Mutter Anne	Der Mutter Anneye
Die Katze Kedi	Der Katze Kediye

Die Familien Aileler	Den Familien Ailelere
Die Freunde Arkadaşlar	Den Freunden Arkadaşlara

Artikeli der olan ve çoğulda sonlarına bir –n, veya –en takısı gelen isimler ismin tüm hallerinde özel bir durum gösterir.

Bu çeşit İsimler e-halinde şu şekilde yapılır: Artikeli der olan ve çoğulda sonlarına bir –n, veya –en takısı gelen isimler dem şekline sokulduktan sonra sonlarına bir de çoğulda aldıkları takı, yani –n veya –en eklenir. Böyle isimlerin çoğullarını e-haline sokarken sonlarına bir –n veya –en daha eklenmez.

Der Junge Çocuk	Dem Jungen Çocuğa
Der Soldat Asker	Dem Soldaten Askere

Ein-Eine Belirsiz Artikellerinde İsmin E-Halinde ise artikeli der ve das olan isimlerin önünde bulunan ein kelimesi e-halinde einem şekline girer.

Artikeli der olan ve çoğulda sonlarına bir –n, veya –en takısı gelen isimlerde kullanılan ein belirsiz artikeli ismin e-haline sokulurken ise: Ein, einem şekline sokulduktan sonra kendisinden sonra gelen ismin sonuna bir de çoğulda aldığı takı, yani –n veya –en eklenir. Örneğin, “Einem Soldaten (Bir askere)”.

Artikeli die olan isimlerin önünde bulunan eine ise e-halinde einer şekline girer. Bundan sonra gelen isim değişmez, aynı kalır.

NOMINATIV	DATIV
Ein Lehrer Bir öğretmen	Einem Lehrer Bir öğretmene
Ein Soldat Bir asker	Einem Soldaten Bir askere
Ein Mädchen Bir kız	Einem Mädchen Bir kıza
Eine Mutter Bir anne	Einer Mutter Bir anneye
Eine Katze Bir kedi	Einer Katze Bir kediye

Önünde ein veya eine bulunan bir ismi çoğul hale sokarken önüne hiçbir artikel gelmez, yani çoğul şekli tek başına kullanılır. Bu çoğul şekilleri e-haline sokmak için de sonlarına bir -n veya -en eklemek gerekir. Şayet ismin çoğul şekli -n veya -en harfiyle bitiyorsa bu takılar da eklenmez.

Tekil	Çoğul	Çoğul E-Hali
Eine Tochter Bir kız evlat	Töchter Kız evlatlar	Töchtern Kız evlatlara
Ein Mann Bir adam	Männer adamlar	Männern adamlara
Eine Zeitung Bir gazete	Zeitungen Gazeteler	Zeitungen Gazetelere

Kein-Keine Olan Olumsuz İsimlerin E-Halinde ise artikeli der ve das olan isimleri olumsuz yapmak için kullanılan kein e-halinde keinem şekline girer.

Artikeli der olan ve çoğulda sonlarına bir –n, veya –en takısı gelen isimlerde kullanılan kein belirsiz artikeli ismin e-haline sokulurken ise: Kein, keinem şekline sokulduktan sonra kendisinden sonra gelen ismin sonuna bir de çoğulda aldığı takı, yani –n veya –en eklenir. Örneğin, “Keinem Soldaten (Bir askere değil)”.

Artikeli die olan isimleri olumsuz yapmak için kullanılan keine ise e-halinde keiner şekline girer.

Keine Frau Bir kadın değil	Keiner Frau Bir kadına değil
Kein Bauer Bir çiftçi değil	Keinem Bauern Bir çiftçiye değil
Kein Pferd Bir at değil	Keinem Pferd Bir ata değil

Olumsuz çoğul isimlerde ismin E-Halinde ise Çoğul isimlerin önünde de keine kullanıldığı anlatılmıştı. Bu keine e-halinde keinen şekline girer. Artikeli der olanlar çoğul olumsuz yapılırken e-haline sokulurken ismin sonuna da –n veya –en eklenir, ismin çoğul şekli -n veya -en ile bitiyorsa gene bu takılar eklenmez. Bu, yukarıdaki tekil isimlerin önünde kullanılan keine ile karıştırılmamalıdır.

Keine Lehrer Öğretmenler değil	Keinen Lehrern Öğretmenlere değil
Keine Jungen Çocuklar değil	Keinen Jungen Çocuklara değil