Almancada “N-Deklination” Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar, Almanca öğrenirken karşımıza çıkan istisnalardan biri olan “N-Deklination” konusunu bu dersimizde ele alacağız. Bu konu, özellikle belirli isimlerin çekiminde yaşanan farklılıkları anlamamıza yardımcı olacak.
N-Deklination
Almancada sonu “-e, -ent, -ant, -ist, -oge, -at” şeklinde biten eril isimler (örneğin; der Kollege, der Biologe, der Demokrat, der Student, der Demonstrant, der Sozialist), ismin yalı hali dışında (Akkusativ, Dativ, Genitiv) bir hal çekimine maruz kaldıklarında tekil hallerinde fazladan bir “-(e)n” çekim eki alır. İşte bu çekim ekine konumuz olan “N-deklination” adı verilir. Bundan dolayı böylesi isimlere “zayıf çekimli eril isimler” diyoruz.
Bu gruptaki isimler, çoğul formlarında da “-(e)n” eki alır. Bu nedenle, Almanca öğrenirken yeni bir kelimeyi artikeli ve çoğulda aldığı eklerle birlikte öğrenmek oldukça önemlidir. Örneğin, okuma çalışması yaparken “Student” kelimesine rastladığımızı düşünelim. “Student” kelimesi, N-Deklination grubuna ait bir isimdir ve bu yüzden hem tekil hem de çoğul halinde “-en” eki alır. Bu tür istisnaları yolun başında öğrenmek, ilerisi için oluşsacak kafa karışıklıklarınızı bir nebze olsun önleyecektir. Örneğimiz üzerinde devam edilim ve Almancada “N-deklination” nasıl yapılıyormuş iyice öğrenelim.
| Kelime | Student |
| Tekil | der Student |
| Çoğul | die Studenten |
| Nasıl öğrenmeli | der Student, en |
Normalde eril bir isim çoğul olurken -(e)n çekim ekini almaz. Eğer almışsa bunun zayıf çekimli bir isim olabileceğini farz edebilirsiniz. Kelimemizi öğrendiğimize göre çekiminden iyice emin olmak için karşılaştırmalı çekim tablosuna bakalım:
| Hal | Tekil | Çoğul |
|---|---|---|
| Nominiativ | der Student | die Studenten |
| Akkusativ | den Studenten | die Studenten |
| Dativ | dem Studenten | den Studenten |
| Genitiv | des Studenten | der Studenten |
| Hal | Tekil | Çoğul |
|---|---|---|
| Nominiativ | der Arzt | die Ärzte |
| Akkusativ | den Arzt | die Ärzte |
| Dativ | dem Arzt | den Ärzten |
| Genitiv | des Arztes | der Ärzte |
Bu bilgi ışığında diyebiliriz ki, “Student” kelimesi “N-Deklination”a tabidir ama “Arzt kelimesi güçlü çekimlenmiştir. Dolayısıyla “Arzt” kelimesinde “N-Deklination” görülmez. Bu kelimeler sayıca çok az olduğu için yaygın kullanılanları derledim. Bunları ezberlersiniz kafanız rahat eder:
| Almanca | Türkçe |
|---|---|
| der Student, en | öğrenci |
| der Mensch, en | insan |
| der Herr, en | beyefendi |
| der Junge, en | erkek çocuk |
| der Nachbar, en | komşu |
| der Name, en | isim |
| der Held, en | kahraman |
| der Bauer, en | çiftçi |
| der Architekt, en | mimar |
| der Journalist, en | gazeteci |
🇩🇪 In der Schule gibt es einen Biologen.
🇹🇷 Okulda bir biyolog var.
🇩🇪 Ich habe dem Präsidenten einen Brief geschrieben.
🇹🇷 Başkana bir mektup yazdım.
🇩🇪 Kannst du Herrn Müller bitte ein Glas Wasser bringen?
🇹🇷 Bay Müller’e bir bardak su getirebilir misin lütfen?
🇩🇪 Thomas kaufte ein Geschenk für seinen Kollegen.
🇹🇷 Thomas meslektaşı için bir hediye aldı.
🇩🇪 Im Urlaub habe ich einen Studenten kennengelernt.
🇹🇷 Tatildeyken bir öğrenciyle tanıştım.
🇩🇪 Haben Sie den Löwen gesehen?
🇹🇷 Aslanı gördün mü?
Bu örneklerdeki -n cekimlemesini anlamadim. Detayli anlatir misiniz?
🇩🇪 Der Löwe ist aus dem Zoo entkommen.
🇹🇷 Aslan hayvanat bahçesinden kaçtı.
🇩🇪 Kannst du Herrn Müller bitte ein Glas Wasser bringen?
🇹🇷 Bay Müller’e bir bardak su getirebilir misin lütfen?
🇩🇪 Thomas kaufte ein Geschenk für seinen Kollegen.
🇹🇷 Thomas meslektaşı için bir hediye aldı.
🇩🇪 “Kannst du Herrn Müller bitte ein Glas Wasser bringen?”
Burada “Herrn Müller” ifadesindeki “Herrn” kelimesi n-deklinasyonuna uğramış bir isimdir. Sanırım “ein Glas Wasser” ifadesine odaklandınız.
🇩🇪 “Thomas kaufte ein Geschenk für seinen Kollegen.”
“Kollegen” kelimesi n-deklinasyonuna uğramıştır. Sanırım “Kollegen” yerine “Geschenk” kelimesine odaklandınız.
🇩🇪 “Der Löwe ist aus dem Zoo entkommen.” Bu cümlede aslında “Der Löwe” kelimesini Nominativ kullandığım için karşılıklık olmuş. Bu örneği şöyle kullanınca sanırım anlaşılacaktır:
🇩🇪 Haben Sie den Löwen gesehen?
🇹🇷 Aslanı gördün mü?
Teşekkürler
İyi çalışmalar dilerim 🙏
İki sorum var zayif çekimli isimler nelerdi,neden zayif dediginizi anlamadim ve tum kriterlere sahip olup n Deklination kullanmadigimiz cumlelerde anlam degisikligi olur mu? Yani oisacasi n Deklination cumleye ne anlami kazandirir neden var böyle bir konu???
Eril isimlerin çok büyük kısmı güçlü çekimlenir. Ancak, çok ama çok az sayıda eril isim, dişil isimlerde kullanılan çoğul ekiyle, yani “-(e)n” ile çekimlendiği için zayıf çekimlenir. Bu durum, anlamda bir değişikliğe sebep olmaz; sadece biçimsel bir farktır. Hal çekim tablosuna bakabilirsiniz.
N- Deklinationun cümleye kattigi bir anlami varmidir?
Yok, sadece ismin kendisi çoğulda aldığı eki Nominativ dışındaki tekil hallerde de çekim eki olarak alıyor.
n deklination sadece der artikelinde kullanılmaz mı
Sadece zayıf çekimli eril isimlerde kullanılır.
“Tekil: der Stundent, çoğul: die Studenten” burada yazim hatasi var sanirim, der Student olmasi gerekiyor.
Evet, “Student” olacaktı. Uyarı için teşekkürler, hemen düzeltiyorum.