Almancada İki Yönlü Edatlar

Almancada iki yönlü edatlar, cümledeki anlama göre ya ismin -i halinde ya da ismin -e halinde kullanılan edatlara denir.

Almancada Edatlar (Präpositionen)

Almancada edatlar, yalnızca ismin i-halinde, yalnızca e-halinde ve yalnızca in-halinde gruplandırıldığı gibi bazı edatlar ismin hem i hem de e halinde kullanılmasına göre gruplandırılmaktadır.

-İ hali	– E hali	-i Hali & -E Hali
bis	ab	in
durch	außer	an
für	zu	auf
ohne	nach	neben
gegen	bei	hinter
um	von	über
	aus	unter
	mit	zwischen
	seit	vor
	gegenüber

Almancada İki Yönlü Edatlar

İsmin hem -i hem de -e halinde kullanılabilmesinden ötürü bu edatlar Türkçe çevirilerde de hal durumuna göre anlamlara sahip olmaktadır:

Edat	-İ Hali	-E Hali
in	içine, -e/-a	içinde, -de/-da
an	yanına	yanında
auf	üstüne	üstünde
neben	yanına	yanında
hinter	arkasına	arkasında
über	üzerine	üzerinde
unter	altına	altında
zwischen	arasına	arasında
vor	önüne	önünde

in

In edatı isimlerin önünde bulunur. Önünde durduğu isim i-halindeyse “içine” anlamına gelir. Türkçede ekseriya “içine” kelimesi yerine ismin sonuna “e, a veya ye, ya” eki takılarak “içine” kaldırılır. Çünkü “evin içine” yerine “eve”, “çantanın içine” yerine “çantaya” vs. demekle aynı şey anlatılmış olup Türkçe kullanımda daha pratiktir.

In -e halindeki isimlerin önünde bulunduğundan “içinde” anlamına gelir. Türkçede ekseriya “içinde” sözcüğü yerine ismin sonuna “de, da” eki takılarak “İçinde” sözcüğü kaldırılır. Çünkü “evin içinde” yerine “evde”, “çantanın içinde“ yerine “çantada” vs. demekle aynı şey anlatılmış olur Türkçe kullanımda daha pratiktir.

-İ Hali	-E Hali
In das Haus Evin içine (eve)	In dem Haus Evin içinde (evde)
In die Mappe Çantanın içine (çantaya)	In der Mappe Çantanın içinde (çantada)
In den Korb Sepetin içine (sepete)	In dem Korb Sepetin içinde (sepette)

auf

Auf önünde bulunduğu isim -i halindeyse “üstüne” anlamına, -e halindeyse “üstünde” anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Auf den Tisch Masanın üstüne	Auf dem Tisch Masanın üstünde
Auf das Buch Kitabın üstüne	Auf dem Buch Kitabın üstünde
Auf die Mappe Çantanın üstüne	Auf der Mappe Çantanın üstünde

unter

Unter önünde bulunduğu isim -i halindeyse “altına” -e halindeyse “altında” anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Unter den Tisch Masanın altına	Unter dem Tisch Masanın altında
Unter das Buch Kitabın altına	Unter dem Buch Kitabın altında
Unter die Mappe Çantanın altına	Unter der Mappe Çantanın altında

neben

Neben -i halindeki bir ismin önünde bulunursa “yanına“, -e halindeyse “yanında“ anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Neben den Tisch Masanın yanına	Neben dem Tisch Masanın yanında
Neben die Frau Kadının yanına	Neben der Frau Kadının yanında
Neben das Haus Evin yanına	Neben dem Haus Evin yanında

hinter

Hinter edatı -i halindeki isimlerin önünde “arkasına“, e-halindekilerin önünde “arkasında“ anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Hinter den Tisch Masanın arkasına	Hinter dem Tisch Masanın arkasında
Hinter die Frau Kadının arkasına	Hinter der Frau Kadının arkasında
Hinter das Haus Evin arkasına	Hinter dem Haus Evin arkasında

vor

Vor edatı -i halindeki bir ismin önünde bulunuyorsa “önüne”, -e halindeki bir ismin önünde bulunuyorsa “önünde” anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Vor den Tisch Masanın önüne	Vor dem Tisch Masanın önünde
Vor die Frau Kadının önüne	Vor der Frau Kadının önünde
Vor das Buch Kitabın önüne	Vor dem Buch Kitabın önünde

An

An edatı da tıpkı neben gibi -i halindeki bir ismin önünde “yanına”, -e halindeki bir ismin önünde ise “yanında” anlamına gelir.

Yalnız neben ile an arasında önemli bir fark vardır. Örneğin, “Sandalye masanın yanındadır.” derken sandalye ile masa arasında bir mesafe varsa neben, sandalye ile masa birbirlerine temas ediyorlarsa an kullanılır.

-İ Hali	-E Hali
An den Tisch Masanın yanına	An dem Tisch Masanın yanında
An die Frau Kadının yanına	An der Frau Kadının yanında
An das Buch Kitabın yanına	An dem Buch Kitabın yanında

über

Über -i halindeki bir ismin önünde “üzerine”, -e halindeki bir ismin önünde “üzerinde” anlamına gelir. Yalnız temas etmeden üzerinde bulunmayı gösterir. Örneğin, “Lamba masanm üzerindedir.” derken lamba ile masa arasında belirli bir uzaklık vardır.

-İ Hali	-E Hali
Über den Tisch Masanın üzerine	Über dem Tisch Masanın üzerinde
Über die Frau Kadının üzerine	Über der Frau Kadının üzerinde
Über das Buch Kitabın üzerine	Über dem Buch Kitabın üzerinde

zwischen

Zwischen -i halindeki bir ismin önünde “arasına”, -e halindeki bir ismin önünde “arasında” anlamına gelir.

-İ Hali	-E Hali
Zwischen den Tish und die Bücher Masa ve kitap arasına	Zwischen dem Tisch und der Bucher Masa ve kitap arasında
Zwischen die Blume Çiçeklerin arasına	Zwischen der Blume Çiçeklerin arasında

❗ Almancada edatlar, artikellerle beraber kullanılırken oldukça yaygın bir şekilde kullanılan birtakım kısaltılmış versiyonlara bürünürler.

an	+	das	=	ans
auf	+	das	=	aufs
für	+	das	=	fürs
in	+	das	=	ins
um	+	das	=	ums
an	+	dem	=	am
in	+	dem	=	im
bei	+	dem	=	beim
von	+	dem	=	vom
zu	+	dem	=	zum
zu	+	der	=	zur

❗ Almancada hem -i halindeki, hem de -e halindeki isimlerle kullanılabilen edatları önünde bulundukları ismin hal durumuna göre anlamları değişir. Eğer cümle wo (nerede) sorusuna cevap veriyorsa edattan sonra gelen isim –e halindedir, şayet cümle wohin (nereye) sorusuna cevap veriyorsa edattan sonra gelen isim -i halindedir.