A2 Seviye

Almancada Temel Cümle Kurulumu Yapılışı

Almancada temel cümle kurulumu öğrenirken sıklıkla karşılaştığımız ve bu cümlede niye özne başta değil ki diye anlamaya çalıştığımız örnekler görmüşüzdür. Almancada cümleler basit cümle ve birleşik cümle olmak üzere ikiye ayrılır. Bu bölümde basit bir cümlenin temel cümle kuruluş mantığını anlatacağız.

Almancada Temel Cümle Kurulumu

Almancada basit bir cümle içinde bulunabilecek ögeler ve cümle içindeki sıralamaları aşağıdaki gibidir:

Subject (özne) ➕ Verb (fiil)Temporal (zaman)Kausal (sebep)Modal (tarz)Lokal (konum)

Yani Almancada basit bir cümle oluşturmak için yukarıdaki sıralama baz alınmalıdır. Bunu akılda tutmak için TeKaMoLo şeklinde kodlayabilirsiniz.

(Ben) bugün iş nedeniyle uçakla Berlin’e gidiyorum.

Subject (özne) ➡️ ich (Ben)
Verb (fiil) ➡️ fliegen (uçmak)
Temporal (zaman) ➡️ heute (bugün)
Kausal (sebep) ➡️ wegen der Arbeit (iş nedeniyle)
Modal (tarz) ➡️ mit dem Flugzeug (uçak ile)
Lokal (konum) ➡️ nach Berlin (Berlin’e)

Ich fliege heute wegen der Arbeit mit dem Flugzeug nach Berlin.

  • ❗ Fiilin konumu hiçbir koşulda değiştirilemez.
  • ❗ Basit bir cümlede tüm ögelerin bulunması zorunlu değil.
  • ❗ Türkçede gizli özne olarak tabir edilen durumun bir benzeri Almancada bulunmamaktadır.

Yukarıdaki örnek Almancada basit bir cümle yapısını göstermektedir. Eğer cümlede vurgu yapılmak istenen bir öge varsa bu en başa getirilir. Özne ise genel olarak fiilden sonraki yere getirilir. Örneğin,

⭐ Zaman Vurgulanmak İstenirse:
Ich fliege heute wegen der Arbeit mit dem Flugzeug nach Berlin.

Heute fliege ich wegen der Arbeit mit dem Flugzeug nach Berlin.
Bugün iş nedeniyle Berlin’e uçuyorum.

Almancada basit bir cümleyi incelediğimizde cümlede özne, yüklem, zaman kelimeleri, dolaylı nesne (-e hali) ve dolaysız nesne (-i hali) gibi cümlenin ögeleri bulunmaktadır.

Özne, Türkçe’de olduğu gibi genellikle cümlenin başında bulunur. Cümleye “kim” veya “ne” sorularını sorunca bunlara cevap olan kelime veya kelime gurubu öznedir. Örneğin,” Mein Vater kauft ein Auto. Babam bir araba satın alıyor.” cümlesinde “Kim bir araba satın alıyor?” diye sorarak “babam” kelimesi cümlenin öznesi olur.

Almanca’da fiil ikinci yerde bulunur. Yani birinci yerde öznenin bulunduğunu kabul edersek onun arkasından fiil gelir, ikinci yer, ikinci kelime demek değildir. Cümlenin öznesi dört kelimeden meydana gelebilir, o zaman fiil baştan beşinci kelime olur. Ama özneyi meydana getiren kelimelerin birinci yerde bulunduğunu kabul edersek fiil bunların hemen arkasında, yani ikinci yerde bulunur.

Nesne veya nesneler ise fiilden sonra yer alırlar. Bir cümlede birden fazla nesne olabilir. Bunlar cümleye “kimi” veya “neyi” soruları sorularak bulunabilir. Ayrıca “kime” veya “neye” sorularına cevap veren kelimeler de birer nesnedir.

Almancada temel cümle kuruluşunda öncelik sıralamasını hal durumuna göre özetlersek özne – yüklem – zaman kelimeleri – e-hali (dolaylı nesne) – i-hali (dolaysız nesne) şeklinde gitmektedir.

Aşağıdaki tabloyu incelediğimizde her ögenin bulunduğu yeri gösterebilmek için (birden fazla kelime ile ifade edilebilmesi nedeniyle) bir bölge adı olarak adlandırdık.

⭐ Orijinal Cümle

12345
ÖzneYüklemZaman -E Hali-İ Hali
Ichschriebemorgenmeinem Vatereinen Brief
Benbabamayarın bir mektupyazacağım.
Almancada Temel Cümle Kurulumu

Bir cümlede yüklem (soru ve ünlem ifadeleri hariç) daima 2. Bölgede bulunur ve yeri asla değiştirilemez. Ayrıca yüklem özne ile bitişik bir ilişki içindedir ve özne ya fiilin önünde 1. Bölgede ya da fiilin ardından 3. Bölgede bulunur.

Ancak bir cümlede özne her daim başta bulunmak zorunda değildir. 2. Bölgedeki fiil hariç vurgusu yapılmak istenen diğer bölgelerdeki elemanlarla yer değiştirmektedir. Aşağıdaki tablolarda ilk tablomuzda verilen cümlenin değişimleri gösterilmiştir.

⭐ Birinci Kullanım:

12345
-E HaliYüklemÖzneZaman-İ Hali
meinem Vaterschriebeichmorgeneinen Brief
Babamayarın(ben)bir mektupyazacağım.
Almancada Temel Cümle Kurulumu

⭐ İkinci Kullanım

12345
ZamanYüklemÖzne-E Hali-İ Hali
Morgenschriebeichmeinem Vatereinen Brief
Yarınbabama(ben)bir mektupyazacağım.
Almancada Temel Cümle Kurulumu

⭐ Üçüncü Kullanım

1. Bölge2. Bölge3. Bölge4. Bölge5. Bölge
-İ HaliYüklemÖzneZaman-E Hali
Einen Briefschriebeichmorgenmeinem Vater
Bir mektupyazacağım(ben)yarınbabama.
Almancada Temel Cümle Kurulumu

❗ Temel bir cümlede Akkusativobjekt (-i hali nesnesi) ve Dativobjekt (-e hali nesnesi) varsa önce Dativobjekt sonra Akkusativobjekt gelir.

Thomas schenkt seinem Sohn einen Papagei.
Thomas oğluna bir papağan hediye ediyor.

❗ Eğer herhangi birinin Personelpronomen (zamir) versiyonu kullanılmışsa, Personelpronomen biçiminde olan diğerinden önce kullanılır.

Thomas schenkt ihm einen Papagei.
Thomas ona bir papağan hediye ediyor.
Thomas schenkt ihn seinem Sohn.
Thomas onu oğluna hediye ediyor.

❗ Her ikisinin de Personelpronomen versiyonları kullanılırsa, önce Akkusativ sonra Dativ halde olan Personelpronomen kullanılır.

Thomas schenkt ihn ihm.
Thomas onu ona hediye ediyor.

Almancada cümle içinde, cümlenin öğelerinin yerlerini değiştirirken birtakım dikkat edilmesi gereken durumlar bulunmaktadır. Bunlar kabaca aşağıdaki gibidir:

  • Bir cümlede en başta gelen, yani 1. Bölge’de bulunan kelime veya kelimelerin muhakkak özne olması gerekmez. Buraya cümle içinde çeşitli görevlerde bulunan (yer, zaman, durum, vb. bildiren) kelimeler gelebilir. Özne cümlede “kim” veya “ne” sorusuna cevap veren kelimedir ve 1. Bölge’de bulunması şart değildir.
  • Almanca cümlede vurgusu yapılmak için başa alınmış ögeyi Türkçede de başa alarak çevirmek büyük kolaylık sağlayacaktır ama diğer bölgeleri birebir aynı yerde kalacak şekilde çevirmemeye dikkat edin.
  • Cümlenin fiili mutlaka 2. Bölge’de bulunur ve başka bir yere gidemez.
  • Cümlede özellikle vurgulamak istediğimiz ögeyi 1. bölüme getiririz.
  • Zamirler kullanılmışsa öncelik “Akkusativ” olana verilir.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

23 Yorum

  1. Almancaya yeni başladım merak ettiğim konu şu : E hali ve İ hali neyi ifade etmekte?Cevarplarsanız çok sevinirim.

  2. Almancaya yeni başladım merak ettiğim konu şu : E hali ve İ hali neyi ifade etmekte? Cevarplarsanız çok sevinirim.

    1. İsmin -e hali = Dativ, ismin -i hali = Akkusativ. Gerekli açıklamayı yazıda güncelleyeceğim. Şu an şehirler arası yolculukta olduğum için biraz kafam bulanık. Diğer arkadaşlarımız ise tatilde 🙁

  3. 4 – Cümlede özellikle belirtmek istediğimiz kelime özneyle yer değiştirmekte, ve en başa getirilmektedir. Örneğin, yukarıdaki kalıpta birinci cümleki jetzt kelimesini başa alarak öğrencinin okula, biraz sonra, öğleden sonra vs. değil de şimdi gittiği belirtilir. In die Schule kelime grubunu başa alarak da öğrencinin şimdi herhangi başka bir yere değil de okula gittiği özellikle belirtilir.

    yukarıda bu örneği göremedim!

  4. TeKaMoLo ilkesine göre baktığımızda;

    Ich gehe in die Schule am Montag. Cümlesini yanlış mı ifade etmiş oluruz? Cümleyi almanca kaynaktan aktardım.

    Ich gehe am Montag in die Schule. Şeklinde mi olmalı?

      1. yer degisikligi sadece temporal ve lkale icin mi gecerli .daha fazla ögeli bir cümle olsaydi yine temporal ve lokale yer degisebilir miydi?
        ich gehe in die schule wegen für unterricht mit dem bus am montag .cümlesi gibi

        1. Evet, daha karmaşık cümlelerde de zaman ve yer ifadelerinin yerleri değiştirilebilir. Ancak, Almanca dilinde genel olarak zaman, mekan ve yöntem bilgileri belirli bir sıralamaya sahip olma eğilimindedir, yani genellikle “Zaman, Yöntem, Mekan” (Zeit, Art, Ort – ZAO) olarak sıralanırlar.

          Belirttiğiniz örnekte:

          “Ich gehe in die Schule wegen für Unterricht mit dem Bus am Montag.”

          Almanca’da genellikle “wegen” kelimesi bir cümlede sebep belirtmek için kullanılır ve bu ifade genellikle cümle sonuna gelecek şekilde yerleştirilir. Bu yüzden cümleyi doğru bir şekilde ifade etmek için şöyle bir düzenleme yapabiliriz:

          “Ich gehe am Montag mit dem Bus in die Schule für den Unterricht.”

          Bu cümlede “am Montag” (Zaman), “mit dem Bus” (Yöntem), “in die Schule” (Mekan), ve “für den Unterricht” (Amaç) cümledeki sıralamayı takip eder.

  5. Konuları çok net ve anlaşılır bir biçimde açıklıyorsunuz.
    Çok teşekkür eder saygılar sunarım.

  6. “Ich schriebe morgen meinem Vater einen Brief” cümlesindeki “meinem Vater” e hali şeklinde yazılmış. Burası -in hali olması gerekmiyor mu? Kolaylıklar.

    1. Almancada, bir hareketi veya durumu başka bir kişiye veya nesneye yansıtan fiiller genellikle “Dativ” (e hali) alır. “Schreiben” (yazmak) fiili de bu gruba dahildir ve genellikle dolaylı nesneyi ifade eden kişi veya nesne için “Dativ” kullanılır.

      Yani “Ich schriebe morgen meinem Vater einen Brief” (Yarın babama bir mektup yazıyorum) cümlesinde, “meinem Vater” ifadesi “Dativ” haliyle doğru bir şekilde kullanılmıştır.

      İsmin hallerini birbirinden ayırt etmek bazen karmaşık olabilir çünkü her iki durum da genellikle bir fiilin nesnesini ifade eder. Ancak, hangi durumun kullanılacağı genellikle fiilin kendisine bağlıdır ve “schreiben” fiili “Dativ” halini gerektirir.

      Umarım bu açıklama yardımcı olmuştur, başarılar dilerim ❤️.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏