Almancada Sıfatların Mukayesesi (Komparation)

Almancada sıfatların mukayesesi Komparation ya da Steigerung olarak adlandırılmaktadır.

İki tane küçük kalem alsak, bunlardan birinin diğerinden küçük olduğunu, bir üçüncü kalemin bu ikisinden de daha küçük olduğunu söylesek, bunların birbirlerine oranla küçüklük derecelerini belirtmiş ve böylece mukayeselerini yapmış oluruz.

Türkçe cümlelerde böyle mukayeseler yaparken sıfatların önüne “daha” veya “en” kelimeleri getiririlir. Almancada bu der Komparativ ve der Superlativ kullanılarak yapılır.

Almancada Sıfatların Mukayesesi

Mukayeseyi yapabilmemizi sağlayan üç derece söz konusudur. Bu üç derece sırasıyla;

1. der Positiv (-): derece sıfatın yalın hali olur
2. der Komperativ (-er): derece sıfatın üstünlük (karşılaştırma) derecesidir
3. der Superlativ (-(e)st): derece sıfatın en üstünlük derecesidir.

der Positiv

Sıfatın yalın haline denir.

der Komperativ

• Almancada “Komparativ” bir sıfatın sonuna “-er” eki ekleyerek oluşturulur.

🔊 klein küçük	🔊 kleiner daha küçük
🔊 schön güzel	🔊 schöner daha güzel

Der Traktor fährt schnell Traktor hızlı gider.	Der Zug fährt schneller. Tren daha hızlı gider.
Helga ist schön. Helga güzeldir.	Maria ist schöner. Maria daha güzeldir.

Ancak kurala uymayan bazı istisnalar da söz konusudur;

• Kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan (birden fazla heceli olanlar, ortaçlardan yapılan sıfatlar = Partizip ve yabancı dillerden geçen sıfatlar müstesna) tek heceli sıfatların çoğunluğu Komperativ yapılırken sahip oldukları sesli harfleri umlaut olur.

🔊 klug akıllı	🔊 klüger daha akıllı
🔊 lang uzun	🔊 länger daha uzun

• -el, -er, -en ile biten sıfatlar Komperativ yapılırken -e harfleri düşer

🔊 dunkel koyu	🔊 dunkler daha koyu
🔊 teuer pahalı	🔊 teurer daha pahalı
🔊 trocken kuru	🔊 trockner daha kuru

• Fiillerde olduğu gibi sıfatlarda da düzensizlik vardır. En sık kullanılan karşılaştırmalı biçimlerden bazıları düzensizdir. Aşağıda yaygın şekilde kullanılan düzensiz sıfatlardan bazıları derlenmiştir;

Adjektiv	Komparativ
viel	mehr
gut	besser
gern	lieber

• Bir şeyi diğer bir şeyle kıyaslarken kullanılan -den -dan eki ise ilgili sıfattan sonra gelen als (daha) ile sağlanır. Aşağıdaki örneklere bakınız;

🔊	Dein Auto ist schneller als mein Fahrrad.  Senin araban bisikletimden daha hızlı.
🔊	Ihr Haus ist größer als eure.  Onun evi seninkinden daha büyük.
🔊	Das Flugzeug ist schneller als das Auto. Uçak arabadan daha hızlı.
🔊	Ich finde Theater besser als Kino. Bence tiyatro sinemadan daha iyidir.

der Superlativ

Bu biçimi, diğerleri ile karşılaştırıldığında bir şey ya da birisinin en çok niteliğe sahip olduğunu söylemek için kullanırız. “En zayıf, en küçük,…” gibi hallerde kullanılan “En” kelimesi ise Almancada sıfatın önüne “am“ kelimesinin getirilmesi ve sonuna da “-sten” takısının eklenmesi suretiyle anlatılır.

🔊 klein küçük	🔊 am kleinsten en küçük
🔊 schön güzel	🔊 schönsten en güzel

• “Superlativ” iki farklı şekilde oluşturulabilmektedir. Bunlardan İlki: Bir sıfatın temel biçimine “-(e) sten” ekler ve önüne “am” koyarak yapılanı;

🔊 Anna lacht am lautesten.  En yüksek sesle Anna güler.

• İkincisi ise en üstünlük biçimini, tanımladığı isimden hemen önce kullandığımızda, temel sıfat biçimine “-(e) ste” ekini ve düzenli sıfatsal ekini ekleriz. Bunu bir belirli artikel ile (der, die, das) kullanırız;

🔊 Meine Mutter hat die leckerste Lasagne gekocht.  Annem en lezzetli lazanyayı pişirdi.

🔊 Emma findet immer die günstigsten Angebote.  Emma her zaman en ucuz fırsatları bulur.

• Benzer şekilde kökünde a, o, u gibi ünlü harf bulunan tek heceli sıfatlar Superlativ yapılırken de bu harfleri umlaut olur;

Pozitiv	Komperativ	Superlativ
alt yaşlı	älter daha yaşlı	am ältesten en yaşlı
lang uzun	länger daha uzun	am längsten en uzun.
kurz kısa	kürzer daha kısa	am kürzesten en kısa
gross büyük	grösser daha büyük	am grössten en büyük
arm fakir	ärmer daha fakir	am ärmsten en fakir
warm sıcak	wärmer daha sıcak	am wärmsten en sıcak
krank hasta	kränker daha hasta	am kränksten en hasta
schwach kuvvetsiz	schwächer daha kuvvetsiz	am schwächsten en kuvvetsiz
klug akıllı	kluger daha akıllı	am klugsten en akıllı
dumm aptal	dümmer daha aptal	am dümmsten en aptal
jung genç	jünger daha genç	am jüngsten en genç

• Sonu -d, -t, -tz, -s, -sch -ß, -x ve -z ile biten sıfatlar Superlativ yapılırken gelen -sten takısıyla sıfat arasına bir -e eki alır. (Tabii sonu -isch ile biten çok heceli sıfatlar ile groß sıfatı hariç.)

Pozitiv	Komperativ	Superlativ
weit uzak	weiter daha uzak	am weitesten en uzak
berühmt meşhur	berühmter daha meşhur	am berühmtesten en meşhur
heiss sıcak	heisser daha sıcak	am heissesten en sıcak
bunt renkli	bunter daha renkli	am buntesten en renkli
bekannt tanınmış	bekannter daha tanınmış	am bekanntesten en tanınmış
leicht hafif	leichter daha hafif	am leichtesten en hafif
neu yeni	neuer daha yeni	am neuesten en yeni
treu sadık	treuer daha sadık	am treuesten en sadık

• Yaygın kullanılan bazı düzensiz sıfatların değişimi

Übersetzung	Adjektiv	Komparativ	Superlativ
çok	viel	mehr	am meisten
iyi / güzel	gut	besser	am besten
severek	gern	lieber	am liebsten

• Tıpkı Türkçede olduğu gibi bazı sıfatlarda derecelendirme yapılamamaktadır. Bu tarz sıfatlar özellikle yer ve zamanla ilgilidirler. Yaygın kullanılanlar aşağıda derlenmiştir;

🔊 heutig bugünkü

🔊 gestrig dünkü

🔊 jetzig şimdiki

🔊 dortig oradaki

🔊 hiesig buradaki

Almancada Sıfatların Mukayesesi Örnek Cümleler

Aşağıdaki tabloda örnek cümleler telaffuzlarıyla beraber listelenmiştir;

🔊	Dieses Bild ist schöner als das Bild im Wohnzimmer. Bu resim oturma odasındaki resimden daha güzeldir.
🔊	Ahmet ist nicht fieissiger als sein Freund. Ahmet arkadaşından daha çalışkan değildir.
🔊	Mein Onkel ist älter als mein Vater. Amcam babamdan daha yaşlıdır.
🔊	Der Fischer ist ärmer als der Bauer. Balıkçı çiftçiden daha fakirdir.
🔊	Dieser Arzt ist berühmter als euer Arzt. Bu doktor sizin doktorunuzdan daha meşhurdur.
🔊	Das Mädchen ist kürzer als der Junge. Kız erkek çocuktan daha kısadır.
🔊	Mein Hund ist kleiner als Ihr Hund. Benim köpeğim sizin köpeğinizden daha küçüktür.
🔊	Der Bahnhof ist grösser als die Schule. İstasyon okuldan daha büyüktür.
🔊	Der Apfel auf dem Tisch ist roter als der Apfel in meiner Hand. Masamın üstündeki elma elimdeki elmadan daha kırmızıdır.

So +…+ wie

iki ismin sıfatlarının karşılaştırılması bir de, birinci ismin ikinci isim kadar o sıfata sahip olduğunu söylemek suretiyle yapılır. Türkçede “Kadar” ile yapılan bu karşılaştırma Almancada so…wie kullanılarak yapılır ve sıfatın birinci hali kullanılır.

klein küçük	so klein wie kadar küçük
gross büyük	so gross wie kadar büyük

🔊	Diese Strasse ist so lang wie unsere Strasse. Bu cadde bizim cadde kadar uzundur.
🔊	Sein Haus ist so klein wie eine Hütte. Evi bir kulübe kadar küçüktür.
🔊	Unser Lehrer ist so gut wie euer Lehrer. Öğretmenimiz sizin öğretmeniniz kadar iyidir.
🔊	Der Vogel ist nicht so gross wie die Katze. Kuş kedi kadar büyük değildir.

Almancada Sıfat Tamlaması (Adjektivattribut)

Sıfatların üç derecesi de bir adla birlikte sıfat tamlaması yapmak için kullanılabilir. Aşağdaki tablolara bakın. (Tabloda kullanılan harfler: N = Nominativ = İsmin Yalın Hali, A = Akkusativ = İsmin -İ Hali, D = Dativ = İsmin -E Hali, G = Genitiv = İsmin -İn Hali.)

• der Positiv;

	der eril	dıe dişil	das nötr	dıe çoğul
N	der lange Weg	die alte Dame	das schöne Wetter	die alten Damen
A	den langen Weg	die alte Dame	das shöne Wetter	die alten Damen
D	dem langen Weg	der alten Dame	dem schönen Wetter	den alten Damen
G	des langen Weges	der alten Dame	des schönen Wetters	des alten Damen

• der Komperativ;

	der eril	dıe dişil	das nötr	dıe çoğul
N	der längere Weg	die ältere Dame	das schönere Wetter	die älteren Damen
A	den längeren Weg	die ältere Dame	das shönere Wetter	die älteren Damen
D	dem längen Weg	der älteren Dame	dem schöneren Wetter	den älteren Damen
G	des längeren Weges	der älteren Dame	des schöneren Wetters	der älteren Damen

• der Superlativ;

	der eril	dıe dişil	das nötr	dıe çoğul
N	der längere Weg	die ältere Dame	das schönere Wetter	die ältesten Damen
A	den längeren Weg	die ältere Dame	das shönere Wetter	die ältesten Damen
D	dem längen Weg	der älteren Dame	dem schöneren Wetter	den ältesten Damen
G	des längeren Weges	der älteren Dame	des schöneren Wetters	der ältesten Damen