Almancada Sıfatların Mukayesesi (Komparation)

Almancada sıfatların mukayesesi (Steigerungsformen von Adjektiven), tıpkı Türkçede olduğu gibi karşılaştırma, derecelendirme yapmak için kullanılmaktadır.

Almancada Sıfatların Mukayesesi

Aynı özelliklere sahip olan varlıkları ilgili özelliğe hangisinin ne ölçüde sahip olduğunu göstermek için sıfatın başına “en, daha” gibi kelimeler getirerek karşılaştırma yaparız.

İki tane küçük kalem alsak, bunlardan birinin diğerinden küçük olduğunu, bir üçüncü kalemin bu ikisinden de daha küçük olduğunu söylesek, bunların birbirlerine oranla küçüklük derecelerini belirtmiş ve böylece karşılaştırmalarını yapmış oluruz.

Benzer bir karşılaştırmayı Almancada da yapabiliriz. Almancada bir sıfatın üç derecesi söz konusudur ve bu üç derece sırasıyla:

1. der Positiv (-) sıfatın yalın hali olur
2. der Komperativ (-er): yakın üstünlük (karşılaştırma) derecesi
3. der Superlativ (-(e)st): en üstünlük derecesi

Almancada Sıfatların Yalın Hali (Positiv)

Almancada sıfatın ek almamış, yalın haline “Positiv” denir.

🔊 klein	küçük
🔊 schön	güzel

🇩🇪 Mein Auto ist schön.
🇹🇷 Arabam güzel.
🇩🇪 Thomas’ Haus ist klein.
🇹🇷 Thomas’ın evi küçük.

Almancada “Komperativ” Yapılışı

Almancada Komparativ ile iki şey arasında bir mukayese yapılır ve birinin diğerinden “daha …” olduğu kıyaslanır.

Türkçede biz bu kıyası ilgili sıfatın önüne daha kelimesini getirerek yaparız (daha büyük). Almancada ise benzer bir mukayeseyi sıfatın sonuna “-er” eki ekleyerek oluştururuz.

🔊 klein	küçük	🔊 kleiner	daha küçük
🔊 schön	güzel	🔊 schöner	daha güzel

🇩🇪 Das Auto ist schnell, aber das Motorrad ist schneller.
🇹🇷 Araba hızlıdır, ama motosiklet daha hızlıdır.
🇩🇪 Der Hamburger ist lecker, aber die Pizza ist leckerer.
🇹🇷 Hamburger lezzetli ama pizza daha lezzetli.
🇩🇪 Berlin ist schön, aber New York ist schöner.
🇹🇷 Berlin güzel, ama New York daha güzel.
🇩🇪 Deutsch ist schwierig, aber Chinesisch ist schwieriger.
🇹🇷 Almanca zordur, ama Çince daha zordur.

Ancak, kurala uymayan istisnalar da söz konusudur. ❗ Kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan tek heceli sıfatların büyük çoğunluğu “Komperativ” yapılırken sahip oldukları sesli harfleri ä, ö, ü şeklinde Umlaut olur. Aşağıdaki tabloda ilgili istisnaya sahip sıfatlar derlenmiştir:

🔊 klug	akıllı	🔊 klüger	daha akıllı
🔊 lang	uzun	🔊 länger	daha uzun
🔊 arm	yoksul	🔊 ärmer	daha yoksul
🔊 dumm	deli	🔊 dümmer	daha deli
🔊 grob	kaba	🔊 gröber	daha kaba
🔊 hart	sert	🔊 härter	daha sert
🔊 jung	genç	🔊 jünger	daha genç
🔊 kalt	soğuk	🔊 kälter	daha soğuk
🔊 krank	hasta	🔊 kränker	daha hasta
🔊 scharf	keskin	🔊 schärfer	daha keskin
🔊 stark	kuvvetli	🔊 stärker	daha kuvvetli

❗ -er ile biten sıfatların -er ekinden önce ünlü varsa “Komperativ” yapılırken bu -e harfleri düşer. Ancak ünlü bir harf yoksa -e kalabilir. Örneğin:

🔊 teuer	pahalı	🔊 teurer	daha pahalı
🔊 sauer	ekşi	🔊 saurer	daha ekşi
🔊 lecker	lezzetli	🔊 leck(e)rer	daha lezzetli
🔊 bitter	acı	🔊 bitt(e)rer	daha acı

❗ -el ile biten sıfatlar “Komperativ” yapılırken -e harfi düşer. Aşağıdaki sıfatları inceleyiniz:

🔊 dunkel	koyu	🔊 dunkler	daha koyu
🔊 edel	değerli	🔊 edler	daha değerli
🔊 nobel	soylu	🔊 nobler	daha soylu
🔊 komfortabel	rahat	🔊 komfortabler	daha rahat

❗ Tıpkı fiillerde olduğu gibi sıfatlarda da düzensizlik vardır. Bunları ezberlemek gerekmektedir. Bakınız:

🔊 gut	iyi	🔊 besser	daha iyi
🔊 hoch	yüksek	🔊 höher	daha yüksek
🔊 nah	yakın	🔊 näher	daha yakın
🔊 viel	çok	🔊 mehr	daha çok

“Als” Kullanımı

Herhangi bir şeyi diğer bir başka şeyle kıyaslarken kullandığımız Türkçedeki “-den/dan” eki Almancada ilgili sıfattan sonra gelen als ile sağlanır.

🇩🇪 Johann ist älter als Thomas.
🇹🇷 Johann, Thomas’tan daha yaşlıdır.
🇩🇪 Mein Wagen fährt schneller als deiner.
🇹🇷 Benim arabam seninkinden daha hızlı gidiyor.
🇩🇪 Der Hund ist größer als die Katze.
🇹🇷 Köpek kediden daha büyüktür.
🇩🇪 Antalya ist schöner als Ankara.
🇹🇷 Antalya Ankara’dan daha güzel.
🇩🇪 Mein Handy ist besser als dein Handy.
🇹🇷 Benim telefonum senin telefonundan daha iyi.
🇩🇪 Ich finde Theater besser als Kino.
🇹🇷 Bence tiyatro sinemadan daha iyidir.

Almancada “Superlativ” Yapılışı

Bu biçimi, diğerleri ile karşılaştırıldığında bir şey ya da birisinin en çok niteliğe sahip olduğunu söylemek için kullanırız. “Superlativ” iki farklı şekilde oluşturulabilmektedir.

Almancada Süperlatif Formunun Yüklem Olarak Kullanımı

⭐ İlk yöntemde mukayese yalnızca sıfatlar kullanılarak yapılır. Bunun için bir sıfatın temel biçimine “-(e) sten” eklenir. Tıpkı Türkçede “en zayıf, en küçük,…” gibi üstünlük karşılaştırmalarında kullandığımız “en” kelimesine benzer bir ifade Almancada “am“ kelimesi ile anlatılır.

🔊 klein	küçük	🔊 kleiner	daha küçük	🔊 am kleinsten	en küçük
🔊 schön	güzel	🔊 schöner	daha güzel	🔊 schönsten	en güzel

🇩🇪 Eine Katze ist schnell.
🇹🇷 Kedi hızlıdır.
🇩🇪 Ein Hund ist schneller.
🇹🇷 Köpek daha hızlıdır.
🇩🇪 Ein Leopard ist am schnellsten.
🇹🇷 Leopar en hızlısıdır.

❗ Benzer şekilde kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan tek heceli sıfatların büyük çoğunluğu Superlativ yapılırken sahip oldukları sesli harfleri ä, ö, ü şeklinde Umlaut olur. Yaygın olarak kullanılan aşağıdaki tabloda derlenmiştir:

alt yaşlı	älter daha yaşlı	am ältesten en yaşlı
lang uzun	länger daha uzun	am längsten en uzun.
kurz kısa	kürzer daha kısa	am kürzesten en kısa
gross büyük	grösser daha büyük	am grössten en büyük
arm fakir	ärmer daha fakir	am ärmsten en fakir
warm sıcak	wärmer daha sıcak	am wärmsten en sıcak
krank hasta	kränker daha hasta	am kränksten en hasta
schwach kuvvetsiz	schwächer daha kuvvetsiz	am schwächsten en kuvvetsiz
klug akıllı	klüger daha akıllı	am klügsten en akıllı
dumm aptal	dümmer daha aptal	am dümmsten en aptal
jung genç	jünger daha genç	am jüngsten en genç

❗ Sonu -d, -t, -tz, -s, -sch -ß, -x ve -z ile biten sıfatların büyük çoğunluğu Superlativ yapılırken gelen -sten takısıyla sıfat arasına bir -e eki daha alır.

weit uzak	weiter daha uzak	am weitesten en uzak
berühmt meşhur	berühmter daha meşhur	am berühmtesten en meşhur
heiss sıcak	heisser daha sıcak	am heissesten en sıcak
bunt renkli	bunter daha renkli	am buntesten en renkli
bekannt tanınmış	bekannter daha tanınmış	am bekanntesten en tanınmış
leicht hafif	leichter daha hafif	am leichtesten en hafif
neu yeni	neuer daha yeni	am neuesten en yeni
treu sadık	treuer daha sadık	am treuesten en sadık

❗ Superlativ olurken düzensiz değişim gösteren sıfatlar aşağıda derlenmiştir:

🔊 gut	iyi	🔊 besser	daha iyi	🔊 am besten	en iyi
🔊 hoch	yüksek	🔊 höher	daha yüksek	🔊 am höhsten	en yüksek
🔊 nah	yakın	🔊 näher	daha yakın	🔊 am nächsten	en yakın
🔊 viel	çok	🔊 mehr	daha çok	🔊 am meisten	en çok

❗ Almancada çoğu sıfat derecelendirilebilir; yani bir şeyin başka bir şeye göre daha fazla veya daha az olduğunu belirtmek için kullanılabilirler. Ancak, bazı sıfatlar kesin veya mutlak anlamları olduğu için derecelendirilemezler. Örneğin:

🔊 tot	ölü
🔊 schwanger	hamile
🔊 einzigartig	benzersiz
🔊 maximal	maksimum
🔊 minimal	minimum

Almancada Süperlatif Formunun İsimle Birlikte Kullanımı

⭐ İkinci yöntemde ise sıfat isimle beraber kullanılır. İlgili sıfat karşılaştırmanın yapılacağı isimden hemen önce gelir ve temel sıfat biçimine “-(e)ste” düzenli sıfatsal eki sıfata eklenir. Ayrıca sıfatın önüne ilgili ismin belirli artikeli (der, die, das) getirilir. ❗ Böylesi durumlarda am eki kullanılmaz. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:

🇩🇪 Anna ist das fleißigste Mädchen im Unterricht.
🇹🇷 Anna sınıfın en çalışkan kızıdır.
🇩🇪 Usain Bolt ist der schnellste Läufer.
🇹🇷 Usain Bolt en hızlı koşucudur.
🇩🇪 Du bist der beste Freund der Welt.
🇹🇷 Sen dünyanın en iyi arkadaşısın.
🇩🇪 Ararat ist der höchste Berg der Türkei.
🇹🇷 Ağrı Dağı Türkiye’nin en yüksek dağıdır.
🇩🇪 İstanbul ist die grösste Stadt der Türkei.
🇹🇷 İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehridir.

Almancada “So +…+ wie” Kullanımı

İki ismi karşılaştırırken birinci ismin ikinci isim kadar o sıfata sahip olduğunu söylemek isteyebiliriz. Türkçede “… kadar” ile yapılan bu karşılaştırma Almancada “so … wie” arasına sıfatın birinci hali gelirken getirilir. Örneğin:

klein küçük	so klein wie … … kadar küçük
gross büyük	so groß wie … … kadar büyük

🇩🇪 Heute ist es so warm wie gestern.
🇹🇷 Bugün dün kadar sıcak.
🇩🇪 Antalya ist nicht so groß wie İstanbul.
🇹🇷 Antalya, İstanbul kadar büyük değildir.
🇩🇪 Gimli ist genau so stur wie sein Vater.
🇹🇷 Gimli babası kadar inatçıdır.

❗ Almancada “hoch” (yüksek) sıfatının nevi şahsına münhasır diyebileceğimiz bir özelliği vardır. Kendisinin “Komperativ”, “Superlativ” ve “Sıfat tamlamaları” (sıfat çekimi) yapılırkenki kullanımında “c” harfi düşer. Örneğin:

⭐ Positiv:
🇩🇪 Das Gebäude ist sehr hoch. (Bina çok yüksek.)

⭐ Komperativ:
🇩🇪 Mein Haus ist höher. (Benim evim daha yüksek.)

⭐ Superlativ:
🇩🇪 Das ist der höchste Berg in der Türkei. (Bu Türkiye’nin en yüksek dağı.)

⭐ Sıfat tamlaması olarak kullanımında:
🇩🇪 Der hohe Hügel. (Yüksek tepe.)
🇩🇪 Ich sitze auf einem hohen Stuhl. (Yüksek bir sandalyede oturuyorum.)

Sıfat tamlamalarını yapabilmek adına sıfat çekimlerini çalışmanız gerekir. Uzun bir konu olduğu için ayrı bir derste anlatılmıştır.