Almancada Sıfatların Mukayesesi (Komparation)

Almancada sıfatların mukayesesi Komparation ya da Steigerung olarak adlandırılmaktadır.

İki tane küçük kalem alsak, bunlardan birinin diğerinden küçük olduğunu, bir üçüncü kalemin bu ikisinden de daha küçük olduğunu söylesek, bunların birbirlerine oranla küçüklük derecelerini belirtmiş ve böylece mukayeselerini yapmış oluruz.

Türkçe cümlelerde böyle mukayeseler yaparken sıfatların önüne “daha” veya “en” kelimeleri getiririlir. Almancada bu der Komparativ ve der Superlativ kullanılarak yapılır.

Almancada Sıfatların Mukayesesi

Mukayeseyi yapabilmemizi sağlayan üç derece söz konusudur. Bu üç derece sırasıyla;

1. derece: der Positiv (-): derece sıfatın yalın hali olur
2. derece: der Komperativ (-er): derece sıfatın üstünlük (karşılaştırma) derecesidir
3. derece: der Superlativ (-(e)st): derece sıfatın en üstünlük derecesidir.

Positiv

Sıfatın yalın haline denir.

Komperativ

• Almancada “Komparativ” bir sıfatın sonuna “-er” eki ekleyerek oluşturulur.

🔊 klein küçük	🔊 kleiner daha küçük
🔊 schön güzel	🔊 schöner daha güzel

Der Traktor fährt schnell Traktor hızlı gider.	Der Zug fährt schneller. Tren daha hızlı gider.
Helga ist schön. Helga güzeldir.	Maria ist schöner. Maria daha güzeldir.

Ancak kurala uymayan bazı istisnalar da söz konusudur;

• Kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan (birden fazla heceli olanlar, ortaçlardan yapılan sıfatlar = Partizip ve yabancı dillerden geçen sıfatlar müstesna) tek heceli sıfatların çoğunluğu Komperativ yapılırken sahip oldukları sesli harfleri umlaut olur.

🔊 klug akıllı	🔊 klüger daha akıllı
🔊 lang uzun	🔊 länger daha uzun
🔊 arm yoksul	🔊 ärmer daha yoksul
🔊 dumm deli	🔊 dümmer daha deli
🔊 grob kaba	🔊 gröber daha kaba
🔊 hart sert	🔊 härter daha sert
🔊 jung genç	🔊 jünger daha genç
🔊 kalt soğuk	🔊 kälter daha soğuk
🔊 krank hasta	🔊 kränker daha hasta
🔊 scharf keskin	🔊 schärfer daha keskin
🔊 stark kuvvetli	🔊 stärker daha kuvvetli

• -el, -er, -en ile biten sıfatlar Komperativ yapılırken -e harfleri düşer

🔊 dunkel koyu	🔊 dunkler daha koyu
🔊 teuer pahalı	🔊 teurer daha pahalı
🔊 trocken kuru	🔊 trockner daha kuru

• Fiillerde olduğu gibi sıfatlarda da düzensizlik vardır. En sık kullanılan karşılaştırmalı biçimlerden bazıları düzensizdir. Aşağıda yaygın şekilde kullanılan düzensiz sıfatlardan bazıları derlenmiştir;

POSITIV	Komparatıv
viel	mehr
gut	besser
gern	lieber

• Bir şeyi diğer bir şeyle kıyaslarken kullanılan -den -dan eki ise ilgili sıfattan sonra gelen als (daha) ile sağlanır. Aşağıdaki örneklere bakınız;

🔊	Dein Auto ist schneller als mein Fahrrad.  Senin araban bisikletimden daha hızlı.
🔊	Ihr Haus ist größer als eure.  Onun evi seninkinden daha büyük.
🔊	Das Flugzeug ist schneller als das Auto. Uçak arabadan daha hızlı.
🔊	Ich finde Theater besser als Kino. Bence tiyatro sinemadan daha iyidir.

Superlativ

Bu biçimi, diğerleri ile karşılaştırıldığında bir şey ya da birisinin en çok niteliğe sahip olduğunu söylemek için kullanırız.

“Superlativ” iki farklı şekilde oluşturulabilmektedir:

İlk yöntemde bir sıfatın temel biçimine “-(e) sten” ekler ve önüne “am” koyarak yapılır:

🔊	Anna lacht am lautesten.  En yüksek sesle Anna güler.

“En zayıf, en küçük,…” gibi hallerde kullanılan “En” kelimesi ise Almancada sıfatın önüne “am“ kelimesinin getirilmesi ve sonuna da “-(e)sten” takısının eklenmesi suretiyle anlatılır.

🔊 klein küçük	🔊 am kleinsten en küçük
🔊 schön güzel	🔊 am schönsten en güzel

İkincisinde ise en üstünlük biçiminin tanımlandığı isimden hemen önce kullandığımızda, temel sıfat biçimine “-(e)ste” eki ile düzenli sıfatsal eki sıfata eklenir. Ayrıca sıfatın önüne belirli artikel (der, die, das) gelir. Böylesi durumlarda am eki kullanılmaz:

🔊	Meine Mutter hat die leckerste Lasagne gekocht. Annem en lezzetli lazanyayı pişirdi.
🔊	Emma findet immer die günstigsten Angebote. Emma her zaman en ucuz fırsatları bulur.

• Benzer şekilde kökünde a, o, u gibi ünlü harf bulunan tek heceli sıfatlar Superlativ yapılırken de bu harfleri umlaut olur;

POSITIV	Komperatıv	Superlatıv
alt yaşlı	älter daha yaşlı	am ältesten en yaşlı
lang uzun	länger daha uzun	am längsten en uzun.
kurz kısa	kürzer daha kısa	am kürzesten en kısa
gross büyük	grösser daha büyük	am grössten en büyük
arm fakir	ärmer daha fakir	am ärmsten en fakir
warm sıcak	wärmer daha sıcak	am wärmsten en sıcak
krank hasta	kränker daha hasta	am kränksten en hasta
schwach kuvvetsiz	schwächer daha kuvvetsiz	am schwächsten en kuvvetsiz
klug akıllı	klüger daha akıllı	am klügsten en akıllı
dumm aptal	dümmer daha aptal	am dümmsten en aptal
jung genç	jünger daha genç	am jüngsten en genç

• Sonu -d, -t, -tz, -s, -sch -ß, -x ve -z ile biten sıfatlar Superlativ yapılırken gelen -sten takısıyla sıfat arasına bir -e eki alır. (Tabii sonu -isch ile biten çok heceli sıfatlar ile groß sıfatı hariç.)

POSITIV	Komperatıv	Superlatıv
weit uzak	weiter daha uzak	am weitesten en uzak
berühmt meşhur	berühmter daha meşhur	am berühmtesten en meşhur
heiss sıcak	heisser daha sıcak	am heissesten en sıcak
bunt renkli	bunter daha renkli	am buntesten en renkli
bekannt tanınmış	bekannter daha tanınmış	am bekanntesten en tanınmış
leicht hafif	leichter daha hafif	am leichtesten en hafif
neu yeni	neuer daha yeni	am neuesten en yeni
treu sadık	treuer daha sadık	am treuesten en sadık

• Yaygın kullanılan bazı düzensiz sıfatların değişimi

Anlamı	POSITIV	Komparatıv	Superlatıv
çok	viel	mehr	am meisten
iyi / güzel	gut	besser	am besten
severek	gern	lieber	am liebsten

Tıpkı Türkçede olduğu gibi bazı sıfatlarda derecelendirme yapılamamaktadır. Bu tarz sıfatlar özellikle yer ve zamanla ilgilidirler. Yaygın kullanılanlar aşağıda derlenmiştir:

🔊 heutig	bugünkü
🔊 gestrig	dünkü
🔊 jetzig	şimdiki
🔊 dortig	oradaki
🔊 hiesig	buradaki

Almancada Sıfatların Mukayesesi Örnek Cümleler

İlk olarak hepsinin kullanımı gösterelim:

🔊	Antalya ise eine große Stadt. Antalya büyük bir şehir.
🔊	Ankara ist eine größere Stadt als Antalya. Ankara Antalya’dan daha büyük bir şehirdir.
🔊	İstanbul ist die größte Stadt. İstanbul en büyük şehirdir.
🔊	Du bist der beste Freund der Welt. Sen dünyanın en iyi arkadaşısın.
🔊	Ararat ist der höchste Berg der Türkei. Ağrı Dağı Türkiye’nin en yüksek dağıdır.
🔊	Diese Dame ist eine der berühmtesten Ärztinnen auf der ganzen Welt. Bu bayan dünyadaki en ünlü doktorlardan biridir.

So +…+ wie

iki ismin sıfatlarının karşılaştırılması bir de, birinci ismin ikinci isim kadar o sıfata sahip olduğunu söylemek suretiyle yapılır. Türkçede “Kadar” ile yapılan bu karşılaştırma Almancada so…wie kullanılarak yapılır ve sıfatın birinci hali kullanılır.

klein küçük	so klein wie kadar küçük
gross büyük	so gross wie kadar büyük

🔊	Anna ist so jung wie ich. Anna benim kadar gençtir.
🔊	Dieses Brot ist so hart wie ein Stein. Bu ekmek bir taş kadar serttir.