Almancada “Wollen” Fiili
Almancada “wollen” fiili, Türkçedeki “-mek/mak istemek” anlamını karşılayan bir “kip belirtecidir” (Modalverben). Bu kip belirteci; cümledeki esas fiili “yapma isteğini” veya “yapmaya niyetlenme” belirtecek şekilde ifade eder. Daha iyi anlaşılması adına, “wollen” fiilinin nasıl kullanıldığını gösteren karşılaştırma yaptım.
- Normal Cümle
- 🇩🇪 Ich esse einen Apfel.
- 🇹🇷 Elma yiyorum.
- “Wollen”li Cümle
- 🇩🇪 Ich will einen Apfel essen.
- 🇹🇷 Elma yemek istiyorum.
Yukarıdaki örneğimizde, “wollen” yardımcı fiili, cümlenin öznesine uygun olarak (bu örnekte birinci tekil şahıs “ich” için) “şimdiki zamanda” (Präsens) çekimlenir ve esas fiilin olduğu yere gelmiştir. Esas fiil ise mastar (Infinitiv) haliyle cümlenin sonuna gitmiştir. Yeri gelmişken “wollen” fiilinin zamanlardaki çekimini vereyim:
| Zamir | Präsens | Präteritum | Perfekt | Plusquamperfekt | Futur I | Futur II |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ich | will | wollte | habe gewollt | hatte gewollt | werde wollen | werde gewollt haben |
| du | willst | wolltest | hast gewollt | hattest gewollt | wirst wollen | wirst gewollt haben |
| er/sie/es | will | wollte | hat gewollt | hatte gewollt | wird wollen | wird gewollt haben |
| wir | wollen | wollten | haben gewollt | hatten gewollt | werden wollen | werden gewollt haben |
| ihr | wollt | wolltet | habt gewollt | hattet gewollt | werdet wollen | werdet gewollt haben |
| sie/Sie | wollen | wollten | haben gewollt | hatten gewollt | werden wollen | werden gewollt haben |
Bir şey yapmayı ya da niyetini ifade etmek istediğinizde “wollen” yardımcı fiili yerine pekala “möchten” de kullanılabilir gelebilir. Ne de olsa Türkçe çevirilerinde aynı anlama geliyorlar değil mi? Aslında değil. İkisi arasında çok ciddi bir mod farkı var. Mesela Türkçe çevirileri birebir aynı olan aşağıdaki iki cümleyi inceleyelim.
🇩🇪 Ich will ein neues Auto kaufen.
🇩🇪 Ich möchte ein neues Auto kaufen.
🇹🇷 Yeni bir araba almak istiyorum.
Burada cümleyi kuran kişi ya birine bir şey söylüyor ya da kendi kendine hayal kuruyordur. Salt bu cümlelere bakıp bundan emin olamasak da kullanılan fiil sayesinde böylesi bir mod farkı olduğunu görebiliyoruz aslında.
Hele de bir başkasından bir şey isterken bu iki fiil birbiri yerine kullanamazsınız. “Wollen” daha doğrudandır. Tabiri caizse diler gibi ister. Tonunda “Balkonlu bir evim olsaydı iyi olurdu” gibi bir hava vardır. “Möchten” ise “birinden bir şeyi istemek” gibi bit anlama sahiptir aslında. Zaten sipariş diyaloglarımızı görmüşseniz orada sıklıkla “möchten” yardımcı fiilinin kullanıldığını, nazik bir ton taşıdığını göreceksinizdir.
Örnekle zenginleştireyim: “Wollen” ile karşınızdaki kişiden bir şey istemediğinizi, sadece ne yapmak istediğimizi belirttiriz. Örneğin, “Ich will fernsehen.” dediğinizde, sadece “Televizyon izlemek istiyorum.” diyorsunuz. Doğrudan ve açık bir ifadedir, naziklik veya izin isteme gibi bir anlam taşımaz.
Aynı cümleyi “möchten” ile kurduğumuzda “istemek” anlamı daha kibar ve nazik bir tona bürünüyor. Karşının kibarca onayı isteniyor bir nevi. Yani cümleyi; “Ich möchte fernsehen.” şeklinde söylediğinizde, “Televizyon izlemek istiyorum.” demiş olursunuz ama nazik bir şekilde izin isteyeceğinizi ima edersiniz. Hatta devamında: “Haben Sie etwas dagegen?” (Sakıncası yoksa?) gibi bir soru cümlesi ekleyebilirsiniz.
Kısacası, “wollen” daha doğrudan ve net bir istek ifade ederken, “möchten” daha kibar ve dolaylı bir istek ifade eder. Özellikle başkalarından bir şey isterken, “möchten” kullanmak daha nazik bir yaklaşım olarak görülür. İşte ikisi arasındaki fark da işte bu tondur. Umarım anlaşılmıştır. Sıra geldi “wollen” fiilinin hangi durumlarda kullanıldığını incelemeye…
“Wollen” Hangi Durumlarda Kullanılır?
1. Dilek anlatan ifadelerde kullanılır:
🇩🇪 Ich will Arzt werden.
🇹🇷 Doktor olmak istiyorum.
🇩🇪 Anna will nächstes Jahr in Frankreich Urlaub machen.
🇹🇷 Anna gelecek yıl Fransa’ya tatile gitmek istiyor.
🇩🇪 Willst du mit mir tanzen?
🇹🇷 Benimle dans etmek ister misin?
🇩🇪 Wir wollen ein neues Auto kaufen.
🇹🇷 Yeni bir araba almak istiyoruz.
2. İstek anlatan ifadelerde kullanılır:
🇩🇪 Ich will einen Kaffee trinken.
🇹🇷 Kahve içmek istiyorum.
🇩🇪 Ich will einen Hamburger essen.
🇹🇷 Hamburger yemek istiyorum.
“Wollen” Hangi Yapılarla Kullanılır?
Almancada “wollen” fiili, şu beş durum içinde karşınıza çıkabilir:
1. “wollen . . . gern + mastar” yapısı, bir şeyi yapma arzusunu ifade eder. Örneğin; “Ich will gern ein Buch lesen.” (Kitap okumak istiyorum.) cümlesindeki “gern” kelimesi, okumayı ne kadar arzuladığınızı vurgulamaktadır.
2. “wollen . . . unbedingt” ifadesi, bir şeyi mutlaka yapmak istediğinizi ifade eder. Örneğin bir futbol takımının “Wir wollen unbedingt dieses Spiel gewinnen.” (Bu maçı kesinlikle kazanmak istiyoruz.) şeklindeki ifadesi, maçı kazanmak için kararlı olduğu ve sadece onu istemektedir. Tabiri caizse bir B, C vb. planı yok sadece A planını gerçekleştirmek istiyor.
3. “wie + özne + wollen” yapısı, bir kararın tamamen başka bir kişiye bırakıldığını ifade eder. Hani zaman zaman “Sen nasıl istersen.” deriz ya hah işte onu: “Wie du willst.” şeklinde söyleriz.
4. “wollen . . . nicht + Partizip II + haben/sein” yapısı, bir kişinin bir şeyi yapmış olmayı kabul etmek istemediğini gösterir. Örneğin, “Er will den Fehler nicht gemacht haben.” (Hata yaptığını kabul etmek istemiyor.) cümlesinde, kişinin aslında hata yaptığını ama bunu kabul etmek istemediğini anlıyoruz.
5. “wollen nichts damit zu tun haben” ifadesi, kişinin bir şeyle hiç ilgisi veya alakası olmak istemediğini anlatır. Örneğin, “Ich will nichts mit diesem Projekt zu tun haben.” (Bu projeyle hiçbir ilgim olsun istemiyorum.) cümlesinde kişi, projeye en ufak dahi karışmak istemediğini net bir şekilde ifade ediyor.