Almancada “Müssen” Fiili
Almancada “müssen” yardımcı fiili, “-mek/mak zorunda olmak” anlamını karşılayan bir “kip belirtecidir” (Modalverben). Bu kip belirteci; kişinin cümledeki esas fiili “yapmak zorunluluğunu” ifade eder. Eğer bu zorunluluğu anlamışsak esas fiilimize “-meli/-malı” ekleyerek de kullanabiliriz. Daha iyi anlaşılması adına, “müssen” fiilinin nasıl kullanıldığını gösteren karşılaştırma yaptım.
- Normal Cümle
- 🇩🇪 Ich gehe zur Arbeit.
- 🇹🇷 İşe gidiyorum.
- “Müssen”li Cümle
- 🇩🇪 Ich muss zur Arbeit gehen.
- 🇹🇷 İşe gitmek zorundayım.
- 🇹🇷 İşe gitmeliyim.
Yukarıdaki örneğimizde, “müssen” yardımcı fiili, cümlenin öznesine uygun olarak (bu örnekte birinci tekil şahıs “ich” için) “şimdiki zamanda” (Präsens) çekimlenmiş ve esas fiilin olduğu yere gelmiştir. Esas fiil ise mastar (Infinitiv) haliyle cümlenin sonuna gitmiştir. Yeri gelmişken “müssen” yardımcı fiilinin zamanlardaki çekimini vereyim:
| Zamir | Präsens | Präteritum | Perfekt | Plusquamperfekt | Futur I | Futur II |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ich | muss | musste | habe gemusst | hatte gemusst | werde müssen | werde gemusst haben |
| Du | musst | musstest | hast gemusst | hattest gemusst | wirst müssen | wirst gemusst haben |
| Er/Sie/Es | muss | musste | hat gemusst | hatte gemusst | wird müssen | wird gemusst haben |
| Wir | müssen | mussten | haben gemusst | hatten gemusst | werden müssen | werden gemusst haben |
| Ihr | müsst | musstet | habt gemusst | hattet gemusst | werdet müssen | werdet gemusst haben |
| Sie | müssen | mussten | haben gemusst | hatten gemusst | werden müssen | werden gemusst haben |
“Müssen” Fiili Hangi Durumlarda Kullanılır?
1. Gereklilik, zorunluluk, ihtiyaç vb. bildiren durumlarda kullanılabilir:
🇩🇪 Wir müssen das Projekt bis Freitag abschließen.
🇹🇷 Projeyi cumaya kadar tamamlamamız gerekiyor.
🇩🇪 Du musst deine Hausaufgaben machen.
🇹🇷 Ödevlerini yapmalısın.
2. Yasalar, kurallar veya talimatlar doğrultusunda yapılması gereken şeyleri belirtir.
🇩🇪 Man muss hier leise sein.
🇹🇷 Burada sessiz olunmalı.
🇩🇪 Du musst das Handy im Unterricht ausstellen.
🇹🇷 Derste telefonu kapatmalısın.
🇩🇪 Jeder muss sich an die Regeln halten.
🇹🇷 Herkesin kurallara uyması gerekir.
❗ Ancak bir şeyin yapılmasının kesinlikle yasak olduğu ve bu eylemi gerçekleştirmemenin zorunlu olduğu durumlarda “nicht dürfen” kullanılır.
🇩🇪 Du darfst hier nicht rauchen.
🇹🇷 Burada sigara içemezsin (Yasak).
🇩🇪 Wir dürfen in diesem Bereich keine Fotos machen.
🇹🇷 Bu alanda fotoğraf çekemeyiz (Yasak).
🇩🇪 Du darfst das Auto ohne Führerschein nicht fahren.
🇹🇷 Ehliyetsiz araba süremezsin. (Yasak)
🇩🇪 Man darf in diesem Bereich nicht parken.
🇹🇷 Bu alana park etmeniz yasaktır. (Yasak)
3. “Samimiyetin, tanışıklığın el verdiği durumlarda” emir anlamı vermek için kullanılır. Örneğin, bir annenin saat geç olduğu için çocuğuna söylediği “yatağa yatma vakti geldi!” gibi ifadelerde kullanılır.
🇩🇪 Du musst deine Zähne putzen, bevor du ins Bett gehst.
🇹🇷 Yatmadan önce dişlerini fırçalamalısın.
🇩🇪 Du musst sofort ins Bett.
🇹🇷 Hemen yatmalısın.
4. Mantıklı bir çıkarım yapmak için kullanılabilir. Ancak olumsuz çıkarımlar için “nicht müssen” değil “nicht können” kullanılır.
🇩🇪 Max hat den ganzen Tag gearbeitet, er muss sehr müde sein.
🇹🇷 Max bütün gün çalıştı çok yorgun olmalı.
🇩🇪 Sarah hat die ganze Woche gelernt, sie muss die Prüfung bestanden haben.
🇹🇷 Sarah bütün hafta ders çalıştı sınavı geçmiş olmalı.
🇩🇪 Es ist schon spät, die Kinder müssen schon schlafen.
🇹🇷 Zaten geç oldu çocuklar uyuyor olmalı.
🇩🇪 Julia spielt Volleyball, also kann sie nicht krank sein.
🇹🇷 Julia tenis oynuyor, bu yüzden hasta olamaz.
❗ “Nicht müssen” elbette kullanılabilir ancak “gerek yok” anlamını “nicht müssen” yerine “brauchen (ihtiyaç duymak)” fiilinin olumsuz biçimi (brauchen + nicht) ile ifade ederiz. Bu kullanımla bir görevin veya eylemin yapılmasının zorunlu olmadığını daha yumuşak, daha doğal, daha seçkin bir şekilde ifade ederiz.
🇩🇪 Du musst nicht hier bleiben. 👍🏻
🇩🇪 Du brauchst nicht hier zu bleiben. 👌🏻
🇹🇷 Burada kalmak zorunda değilsin.
Her iki cümle de aynı anlama geliyor. Ancak ikinci cümle, bu eylemin gerçekleştirilmesinin gerekli olmadığını daha yumuşak bir tonda ifade ediyor. Zaten bu yüzden günlük dilde sıkça kullanılır.