Almanca Telaffuz Kuralları
Alt başlıklar halinde Almanca kelimelerdeki telaffuz kuralları nasıl oluyormuş onları inceleyeceğiz.
Almancada Sesli Harfler (Vokal)
Sesli harfler olmasaydı konuşamazdık diyerek direkt söze başlayayım. Harflere ses kazandıran sesli harfler konuşmanın olmazsa olmazıdır. Bu harflerin sahip oldukları özellikleri iyi öğrenirsek yolu yarıladık demektir. Hazırsanız, başlayalım. Almancada sesli harfler; a, e, i, o, u, ö, ü, ä olmak üzere sekiz tanedir.
| Harf | Tür | Örnek |
|---|---|---|
| a | uzun | Bahnhof (gar) |
| a | kısa | Banner (flama) |
| e | uzun | Leben (yaşam) |
| e | kısa | Bett (yatak) |
| e | kısa vurgusuz | Lachen (gülmek) |
| i | uzun | isoliert (yalıtılmış) |
| i | kısa | Mitte (orta) |
| o | uzun | Lob (övgü) |
| o | kısa | Sonne (güneş) |
| u | uzun | Grube (çukur) |
| u | kısa | muss (-mesi gerek) |
| ä | uzun | nächste (sonraki) |
| ä | kısa | fällen (kesmek) |
| ö | – | schön (güzel) |
| ü | – | Tür (kapı) |
Bu harflerden “e” ve “ä” haricinde geri kalanların okunuşları genel olarak bizdekine benzer bir şekildedir. Yine de kelime içindeki durumlarını öğrenmeliyiz. Biz burada en büyük önemi “e” harfine atfetmemiz gerekir. Zira kendisi kelime içinde bulunduğu konuma göre farklı sesler üretmektedir.
| Almancada “e” harfi: |
|---|
| 1. Sonu “-r” ile biten kelimeler hariç, son hecesinde “-e” harfi olan kelimelerde Türkçedeki “ı” harfine benzer bir şekilde telaffuz edilir. Bewertet (oy) Sagen (söylemek) Tafel (kara tahta) |
| 2. Sonu “-r” ile biten kelimelerde “-r” harfinden hemen önce “-e” harfi gelmişse Türkçedeki “-ağ” benzeri bir telaffuza sahip olur. Bauer (çiftçi) Teuer (pahalı) |
| 3. bu ikisi dışında kalan çoğu durumda ise Türkçedeki “-e” harfine benzer şekilde telaffuz edilir. Weg (yol) Telefon (telefon) |
Almancada sesli harflerin genel telaffuz kuralları ise aşağıdaki gibidir:
| 1. Bir sesli harfin ardından “h” harfi gelmişse sesli harf uzunca okunur. Stahl (çelik) |
| 2. Bir sesli harfin ardından tek bir ünsüz gelmişse ilgili sesli harf biraz uzunca okunur. Tag (gün) |
| 3. Bir sesli harfin ardından yine aynı sesli harf gelmişse o sesli harf biraz uzunca okunur. Teer (katran) |
| 4. “a, e, i” sesli harflerinden önce eğer tek bir sessiz harf gelmişse o sesli harf uzun okunur. beten (dua etmek) |
| 5. Bir sesli harfin ardından iki veya daha fazla sessiz harf gelmişse o sesli harf kısa bir şekilde okunur. Tanne (çam ağacı) |
Görüleceği üzere, buna benzer üç beş örnek telaffuz etseniz o mantığın hissiyatını edineceksiniz. Bu sayede her kelimeyi okunuşuyla öğrenme zahmetine o kadar da girmenize gerek kalmayacak, telaffuzunuz, dinleme becerileriniz gelişecektir.
Almancada Çift Sesli Harfler (Diphtong)
Almancada bazı sesli harfler yan yana gelerek farklı sesler oluşturmaktadırlar. Bu sesli harfler grubuna “Birleşik sesli harfler” (Diphtong) denir. Genel hatlarıyla bu birleşik seslileri şu şekilde anlatabiliriz:
- “ai” ve “ei” Türkçedeki “ay” gibi okunur.
- “äu” ve “eu” Türkçedeki “oy” gibi okunur.
- “ie” Türkçedeki “şiir” kelimesinde geçen “ii” gibi biraz uzunca olacak şekilde telaffuz edilir.
- “oe” uzun bir “ö” gibi okunur.
- iki sesli harf yan yana gelmişse o sesli harf uzun okunur.
| Harf | Okunuş | Örnek |
|---|---|---|
| ai | ay | Mai (mayıs) |
| ei | ay | Zeit (zaman) |
| ey | ay | Meyer (maya) |
| ie | ii | Brief (mektup) |
| äu | oy | Bäume (ağaçlar) |
| eu | oy | Teuer pahalı |
| au | au | Blau (mavi) |
| oe | ö | Goethe |
Almancada Sessiz Harfler (Konsonanten)
Almancada “Konsonanten” olarak adlandırılan sessiz harfler tablodaki seslere sahiptir. Ancak içlerinden bazıları kelimelerde çeşitli okunuşlara sahiptir. Bunların belli başlı olanlarını ayıkladım. En çok dikkat etmeniz gereken “-r” harfinin okunuşudur.
| 1. Almancada “r” harfi kelime sonunda kısa bir “a” harfi gibi okunmaktadır. Bunun dışındakiler ise ancak pratik yaptıkça aşacağınız zorluklar barındırmaktadır. aber (ama) braun (kahverengi) Lehrer (erkek öğretmen) |
| 2. Almancada “c” harfi, yabancı dillerden (İngilizce ve Fransızca) geçtiği için o dilden geçen kuralları aynen kullanır. Genel olarak “a, o, u” ve sessiz harflerin önünde “-k” harfi gibi okunur. Buna karşılık “ä, e, i, y” harflerinin önüne gelmişse “-ts” gibi okunur. Café (kafe) Celsius (santigrat) |
| 3. Almancada “s” harfi kelime ya da hece başında sesli harften önce gelmişse Türkçedeki “z” harfi gibi okunur. Eğer kelime içinde “s” harfinden sonra “p” veya “t” harfleri gelmişse Türkçedeki “ş” harfi gibi okunur. |
| 4. Almancada “v” harfi Türkçedeki “f” harfi gibi okunur. Vater (baba) Volk (halk) |
| 5. Almancadaki “w” harfi ise Türkçedeki “v” harfi gibi okunur. Welt (dünya) |
| 6. Almancada “z“ harfi Türkçedeki “ts” harflerinin okunuşu gibi telaffuz edilir. Zeit (zaman, çağ, vakit) |
| 7. Türkçede fıstıkçı şahap olarak kodladığımız “b, c, d, g” kelimelerinin “p, ç, t, k” şeklinde sertleşmesi gibi Almancada da benzerlik kurabileceğiniz bir kural vardır: Tek heceli kelimelerin sonunda bulunan “b, d, g” harflerini Türkçedeki “p, t, k” harflerinin telaffuzu gibi okuruz. Welt (dünya) |
| 8. Almancada “j“ harfi Türkçedeki “y” harfine benzer şekilde telaffuz edilir. Ancak yabancı dilden geçen kelimelerde o dildeki okunuşuna göre telaffuz edilir. Ja (evet) Jounalist (gazeteci – İngilizceden gelme.) |
| 9. Almancada “q” harfi eğer “u” harfinden önce gelmişse “kv”, “kıv” ya da “kıuv” şeklinde okunur. Pratik yapıp alışın derim. Qual (azap) |
| 10. Almancada “x” harfi Türkçedeki “ks” harfleri gibi okunur. Bu yönüyle İngilizce ile benzerlik kurabilirsiniz. Taxi (taksi) |
Almancada Birleşik Sessiz Harfler
Sesli harflerde olduğu gibi Almancada bazı sessiz harfler de yan yana gelince birtakım sesler çıkarırlar. Genel kuralı bir kez daha belirteyim: Almancaya yabancı dillerden geçen kelimelerde o dile ait okunuşlar da aynen Almancaya geçmiştir.
| 1. “dsch” harflerinin yan yana gelmesiyle oluşan kelimeler genellikle Almancaya yabancı kökenli kelimelerde bulunur ve “j” veya “c” arası bir ses çıkarır. Örneğin, “Dschungel” kelimesi Almancaya İngilizceden geçtiği için İngilizce “jungle” kelimesindeki gibi telaffuz edilir. Dschungel (orman) |
| 2. Almancada “tsch” harflerinin yan yana gelmesi oldukça yaygın olan bir birleşimdir ve kelimenin neresinde olursa olsun Türkçedeki “ç” harfi gibi telaffuz edilir. Deutschland (Almanya) |
| 3. Almancada “tion“ harflerinin yan yana geldiği kelimeler İngilizce kökenlidir. Dolayısıyla tıpkı İngilizcedeki gibi okunur. Bu kombinasyonu Türkçede “sion, siyon vb.” şeklinde telaffuz ederiz. Action (aksiyon) |
| 4. Almancada “chs” harflerinin yan yana geldiği kelimeler ağırlıklı olarak Almancaya özgüdür ve Türkçedeki “ks” harflerinin yan yana gelince çıkardığı sesi çıkarır. sechs (altı) |
| 5. Almancada kelime başında bulunan “st” kombinasyonu tıpkı Türkçedeki “ş” harfi gibi ya da “şıt” şeklinde okunur. Straße (cadde) |
| 6. Almancada “ch” harf kombinasyonu sanki hiç Türkçedeki “h” harfi gibi okunur. Buch (kitap) |
| 7. Almancadaki “ch” harf kombinasyonu tıpkı Türkçedeki “k” harfi gibi okunur. Brücke (köprü) |
| 8. Almancada “sp” harf kombinasyonunu Türkçedeki “şp” (“şıp” benzeri de yapabilirsiniz) gibi okunur. Beispiel (misal) |