Almancada “Sein” Fiili
Almanca öğrenmeye başlayan herkesin karşısına daha yolun başında çıkan “sein” (olmak) fiili, Almancada kullanım sıklığının yanı sıra dil bilgisindeki rolüyle de oldukça önemlidir.
Almancada “Sein” Fiili ve Çekimi
Dersimize ilk olarak “sein” fiilinin çekimiyle başlayalım. Düzensiz bir fiil olup çekimi sadece düzenli fiillerden değil düzensiz fiillerden bile farklıdır. Nevi şahsına münhasır bir fiil çekimi olan “sein” fiilin şimdiki zamandaki (Präsens) fiil çekim aşağıdaki tablodaki gibidir:
| Zamir | Sein |
|---|---|
| ich | bin |
| du | bist |
| er/sie/es | ist |
| wir | sind |
| ihr | seid |
| sie/Sie | sind |
Almancada “sein” fiili, cümlede esas fiil olarak kullanıldığında “olmak” anlamına gelir. Ancak “sein” fiilini, Türkçede isimleri “yüklemleştirmek” (yani onları fiilleştirmek) için kullandığımız ek eylemler (-idi, -imiş, -dir) gibi bir işlevde daha sık kullanırız. Parantez içine yazdığım ek eylemlerin isimleri zamansal olarak kafanızı karıştırmış olabilir. Bundan dolayı hangi zamanı temsil ettiğini ayrı ayrı tablolar halinde ve “kişi ekleri” ekli bir şekilde göstermeye karar verdim.
1. Geniş zamanda (Präsens) “sein” fiili çekimi:
| Zamir | Präsens | Geniş Zaman |
|---|---|---|
| ich | bin | …-im |
| du | bist | …-sin |
| er/sie/es | ist | …(-dir) |
| wir | sind | …-iz |
| ihr | seid | …-siniz |
| sie | sind | …-(dir)ler …-ler(dir) |
| Sie | sind | …-siniz |
🇩🇪 Ich bin ein Student.
🇹🇷 Ben bir öğrenciyim.
🇩🇪 Das Wetter ist heute schön.
🇹🇷 Hava bugün güzel.
🇩🇪 Wir sind glücklich.
🇹🇷 Biz mutluyuz.
2. Bilinen geçmiş zamanda (Präteritum) “sein” fiili çekimi:
| Zamir | Präteritum | Di’li Geçmiş Zaman |
|---|---|---|
| ich | war | …-idim |
| du | warst | …-idin |
| er/sie/es | war | …-idi |
| wir | waren | …-idik |
| ihr | wart | …-idiniz |
| sie | waren | …-idiler …-lerdi |
| Sie | waren | …-idiniz |
🇩🇪 Ich war müde.
🇹🇷 Yorgundum.
🇩🇪 Thomas war gestern krank.
🇹🇷 Thomas dün hastaydı.
🇩🇪 Wir waren letztes Jahr in Berlin.
🇹🇷 Geçen yıl Berlin’deydik.
🇩🇪 Das Wetter war letzte Woche kalt.
🇹🇷 Geçen hafta hava soğuktu.
3. Öğrenilen geçmiş zamanda (Plusquamperfekt) “sein” fiili çekimi:
| Zamir | Plusquamperfekt | Miş’li Geçmiş Zaman |
|---|---|---|
| ich | war … gewesen | …-idim |
| du | warst … gewesen | …-idin |
| er/sie/es | war … gewesen | …-idi |
| wir | waren … gewesen | …-idik |
| ihr | wart … gewesen | …-idiniz |
| sie | waren gewesen | …-idiler …-lerdi |
| Sie | waren gewesen | …-idiniz |
🇩🇪 Er war ein Arbeiter gewesen.
🇹🇷 İşçiymiş.
🇩🇪 Sie war eine Ärztin gewesen.
🇹🇷 Doktormuş.
🇩🇪 Er war ein Schriftsteller gewesen.
🇹🇷 Yazar imiş.
🇩🇪 Sie war eine Ingenieurin gewesen.
🇹🇷 Mühendis imiş.
Merak etmeyin, zamanların (Präteritum ve Plusquamperfekt) detaylı anlatımları ayrıca yapılmıştır. Burada sadece “sein” fiilinin kullanımına odaklanmak istiyorum. O zaman yeri gelmişken, “sein” fiilinin Almancada hangi dil bilgisi konularında kullanıldığını inceleyelim. Almancada “sein” fiili yardımcı fiil olarak kullanıldığında aşağıdaki dil bilgisi konularında kullanılır:
- Perfekt (di’li geçmiş zaman)
- Plusquamperfekt (mişli geçmiş zaman)
- Futur II (gelecekte bitmiş zaman)
- Passiv (edilgen çatı)
- Zustandspassiv
“Sein” Nasıl Kullanılır?
Almanca cümlelerde özne genelde “Nominativ” kullanılır. Almancada “sein” fiili ek olarak “Nominativ” (İsmin yalın hali) halde bir nesne alır.
🇩🇪 Diese Katze ist unser Haustier.
🇹🇷 Bu kedi bizim evcil hayvanımız.
🇩🇪 Dieser Junge ist mein Freund.
🇹🇷 Bu çocuk benim arkadaşım
❗ “Sein” fiilini ölçüm bildiren bir kelime takip ederse (Örneğin; ağırlık, uzunluk, zaman vb.) “Akkusativ” (İsmin -i hali) olur. Bakınız:
🇩🇪 Der Tisch ist einen Meter lang.
🇹🇷 Tablo bir metre uzunluğunda.
🇩🇪 Das Paket ist zwei Kilogramm schwer.
🇹🇷 Paket iki kilogram ağırlığında.
❗ Eğer İngilizce biliyorsanız, “sein” fiilinin “to be” fiiliyle benzer bir mantıkta kullanıldığını söylemek isterim.
🇩🇪 Sie ist eine Krankenschwester.
🇹🇷 O bir hemşiredir.
🇩🇪 Das ist ein Apfel.
🇹🇷 Bu bir elmadır.
🇩🇪 Wir sind die Gewinner.
🇹🇷 Şampiyonuz.
🇩🇪 Ich bin ein Schüler.
🇹🇷 Öğrenciyim.
🇩🇪 Er ist ein Lehrer.
🇹🇷 O bir öğretmen.