Almancada Karmaşık Cümleler (Komplexe Sätze)

Almancada karmaşık cümleler deyince ben bundan ne anlamalıyım diye sorabilirsiniz. En az bir ana cümle ve ana cümleyle bağlantılı yancümleden oluşan yapılara “karmaşık cümle” denir.

Almancada Karmaşık Cümleler

Karmaşık cümleleri oluşturan yancümleler iki alt başlıkta incelenmektedir.

• Biçimlerine göre yancümleler
• İşlevlerine göre yancümleler
  • Özne olarak yancümle
  • Nesne olarak yancümle
  • Adverbialsätze
  • Nitelik (Attribut) olarak yancümle

Biçimlerine Göre Yancümleler

Yancümleleri biçimlerine göre ayırırken, yancümleyi başlatan özel bir bağlaç olup olmadığına bakılır. Eğer cümlede, yancümle başlatan bir bağlaç varsa fiil özneye göre çekimlenir ve genellikle de fiil cümlenin sonuna gider. Buna karşılık karmaşık cümlede yancümle başlatan bir bağlaç yoksa fiil mastar halde kalır.

bağlaçlı	Ich hoffe, dass ich dich wiedersehe. Umarım seni tekrar görürüm.
bağlaçsız	Ich hoffe, dich wiederzusehen. Umarım seni tekrar görürüm.

Yukarıdaki örnekte de fark edileceği üzere, biçim olarak yan cümleler ya bir bağlaçla başar ya da fiil mastar halde cümlenin sonuna eklenerek oluşturulmaktadır.

İşlevlerine Göre Yancümleler

Yan cümleler üstlendikleri görevlere göre çeşitli işlevlere sahip olabilir.

• İşlevlerine göre yancümleler
  • Özne olarak yancümle
  • Nesne olarak yancümle
  • Zarf olarak yancümle (Adverbialsätze)
    • Temporalsätze – Temporale Konnektoren
    • Kausalsätze – Kausale Konnektoren
    • Konditionalsätze – Konditionale Konnektoren
    • Modalsätze – Modale Konnektoren
    • Konsekutivsätze – Konsekutive Konnektoren
    • Finalsätze – Finale Konnektoren
    • Konzessivsätze – Konzessive Konnektoren
  • Nitelik olarak yancümle (Attributsätze)

Özne olarak yancümleler

Bir cümlede özne, Hans, er, sie, Sie, wir gibi tek kelimelerden oluşabildiği gibi komple bir yan cümle de özne işlevi görecek şekilde kullanılabilmektedir.

Yancümlesiz	Es hat mein Problem nicht gelöst. O problemimi çözmedi.
Yancümleli	Dass du mir gestern geholfen hast, hat mein Problem nicht gelöst. Dün bana yardım etmiş olman, problemimi çözmedi.

Nesne olarak yancümleler

Bir cümlede nesne, cümle içinde tek kelimeden oluşabildiği gibi komple bir yan cümle de nesne işlevi şekilde kullanılabilmektedir.

Yancümlesiz	Ich weiß es. Onu biliyorum.
Yancümleli	Ich weiß, dass sie kommt. Onun geliyor olduğunu biliyorum.

Zarf olarak yancümle (Adverbialsätze)

Zarf işlevinde kullanılan yancümleler, bir ana cümledeki eylemin nasıl, neden, ne zaman veya hangi biçimde yapıldığını açıklarlar. Bu yüzden de görev ve anlamlarına göre çeşitli alt türlere ayrılırlar.

• Zarf olarak yancümle (Adverbialsätze)
  • Zamanla ilgili bilgi veren yancümleler (Temporalsätze – Temporale Konnektoren)
  • Sebep-sonuç bildiren yancümleler (Kausalsätze – Kausale Konnektoren)
  • Şart ve koşul anlamı veren yancümleler (Konditionalsätze – Konditionale Konnektoren)
  • Tarz bildiren yancümleler (Modalsätze – Modale Konnektoren)
  • Konsekutivsätze – Konsekutive Konnektoren
  • Erek bildiren yancümleler (Finalsätze – Finale Konnektoren)
  • Konzessivsätze – Konzessive Konnektoren

İlgili konular, daha fazla uzatmamak adına ayrı yazılarda detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Nitelik olarak yancümle (Attributsätze)

Bu tarz yan cümlelerin en bilindik olanları Relativsätze olarak adlandırılan ilgi cümlecikleridir.