B1 Seviye

Almancada Edilgen Çatı #2 (Präteritum)

Almancada edilgen çatı (Passiv) edilgen eylem biçimidir ve bir cümlede özneye göre çatıyı belirtir. “Etken” “Edilgen” kelimelerinin anlamlarını bilmek konuyu anlamak adına oldukça önemlidir.

Präteritum (Di’li Geçmiş Zamanda Edilgen Çatı)

Bir önceki yazıda Almancada edilgen çatı konusu detaylı bir şekilde anlatılsa da burada da aynı şeyler yazılmıştır. Bu bölümde farklı olarak Präteritum zamanda yapılan edilgen çatıyı anlatacağız.

Vorgangspassiv ile kurulan Präteritum zamandaki cümle yapısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir:

1234
Subjektwerden Präteritum ÇekimiObjektPartizip II

Vorgangspassiv yaparken asıl fiilin Partizip II çekimi kullanılırken, yardımcı fiil olarak kullanılan werden ise şahıslara göre Präteritum çekimlenir.

Aşağıdaki tabloda werden yardımcı fiilinin Präteritum’da şahıslara göre çekimi eklenmiştir:

ichwurde
duwurdest
er/sie/eswurde
wirwurden
ihrwurdet
sie/Siewurden

Konuyla ilgili gene hatları açıkladığımıza göre sıra geldi örnek cümlelere. İlk olarak etken cümleleri edilgen cümlelere dönüştürdüğümüz örnekleri inceleyelim.

➡️ Aktivsatz (Etken cümle)
Thomas öffnete die Tür.
Thomas kapıyı açtı.
➡️ Passivsatz (Edilgen cümle)
Die Tür wurde geöffnet.
Kapı açıldı.

Görüldüğü üzere edilgen cümlelerde özne önemsizdir ve yazılmasına gerek yoktur. Ancak ihtiyaç halinde edilgen cümlelere von veya durch edatlarıyla özne eklenebilir. Bu iki edatttan hangisinin kullanıldığı merak edilebilir. Eğer işi yapan özne insan ise von (tarafından) edatı kullanılır. Buna karşılık işi yapan kişi bir aracı ise ya da söz konusu iş insan dışında bir şey tarafından yapılıyorsa durch (aracılığıyla, ile, vasıtasıyla) edatı kullanılır.

Yalnız dikkat edilmesi gereken bir husus var; von edatı daima -e hali (Dativ) ile kullanılır. Von edatına kıyasla durch ise daima ismin -i hali (Akkusativ) ile kullanılır.

Kısaca özetlersek:

Etken –> Özne + Fiil Präteritum çekimi + Nesne
Edilgen –> Nesne + werden Präteritum çekimi + von + Dativ + Partizip II

Meine Mutter kochte das Essen.
Annem yemeği pişirdi.
Das Essen wurde von meiner Mutter gekocht.
Yemek annem tarafından pişirilidi.

Etken –> Özne + Fiil Präteritum çekimi + Nesne
Edilgen –> Nesne + werden Präteritum çekimi + durch + Akkusativ + Partizip II

Die Züge haben die Soldaten transportiert.
Trenler askerleri taşıdı.
Die Soldaten wurden durch die Züge transportiert.
Askerler trenler aracılığıyla taşındı.

Die Tür wurde durch den Wind geöffnet.
Kapı rüzgardan dolayı açıldı.
Der Computer wurde neu gestartet.
Bilgisayar yeniden başlatıldı.
Die besten Weine wurden von den Franzosen produziert.
En iyi şaraplar Fransızlar tarafından üretildi.

❗ Ne yazık ki Almancada her etken cümle, edilgen bir cümleye dönüştürülememektedir. Bunun nedeni ise fiillerde geçişlilik-geçişsizlik olarak adlandırılan bir durumun varlığıdır. Kısaca geçişli fiilleri nesnesi olan veya nesne alabilen fiiller olarak tanımlayabiliriz. Haliyle içinde geçişsiz fiil olan etken bir cümleyi edilgen bir cümleye dönüştüremeyiz.

❗ Özne daima yalın halde bulunur. Bu yüzden etken cümlede ismin -i halinde bulunan nesne ile edilgen cümle yapıldığında yalın hale geçer.

Dein Bruder aß deinen Hamburger(Akkusativobjekt).
Kardeşin senin hamburgerini yedi.
Dein Hamburger(Nominativ) wurde von deinem Bruder gegessen.
Senin hamburgerin kardeşin tarafından yenildi.

Konuyu daha fazla uzatmamak adına diğer zamanlardaki etken yapılar ayrı sayfalarda detaylıca anlatılmıştır.

Umarım sunulan bilgiler hem yararlı olmuş hem de anlaşılır bir şekilde ifade edilmiştir. Herhangi bir noktada belirsizlik yaşarsanız, bir hata bulduğunuzu düşünürseniz, bir kelimenin yanlış yazıldığını fark ederseniz, lütfen yorum yaparak bunu belirtiniz. Zira ne kadar dikkatli hazırlanmış olursa olsun, hataların yapılabildiğini fark edebiliyoruz. Görüşleriniz ve katkılarınız, bu tür hataları düzeltmemiz için büyük önem taşıyor. İyi çalışmalar dilerim. ❤️

2 Yorum

  1. Çok iyi hazırlanmış. Çok teşekkür ediyoruz. Başarılar ve kolaylıklar diliyoruz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

😔 Reklam Engelleyicisi 😔

Sitenin varlığını sürdürebilmesi adına, Reklam engelleyicinizi kapatmanızı rica ediyoruz. Mahcubuz ama desteğiniz çok önemli 🙏